Aparat słuchowy – rodzaje, proces doboru i dopasowania

Jakie są rodzaje aparatów słuchowych?

Współczesne aparaty słuchowe to nowoczesne protezy, które pozwalają na poprawę słyszenia nawet w najtrudniejszych przypadkach dysfunkcji i poważnego uszkodzenia narządu słuchu. Należy jednak pamiętać, że skala możliwości korekcji słuchu przez aparat zależy przede wszystkim od stopnia uszkodzenia słuchu i rokowania jego rehabilitacji. 

W zależności od budowy wyróżnia się aparaty słuchowe:

• zauszne – to klasyczny model protezy, w którym mikrofon, wzmacniacz i słuchawka zespolone są w jednej budowie i umieszczone za uchem. Dźwięk trafia za pośrednictwem plastikowej rurki, która doprowadzona jest do wnętrza ucha;

• wewnątrzuszne – to model, który umieszcza się we wgłębieniu małżowiny usznej, którą całkowicie wypełnia. Ten aparat nie ma zewnętrznych części dodatkowych; 

• wewnątrzkanałowe – to najnowocześniejszy rodzaj aparatu słuchowego klasy premium. Proteza jest niewielka i w całości umieszczona głęboko w przewodzie słuchowym. To całkowicie niewidoczny aparat słuchowy. 
  

W zależności od klasy aparatu osoba go nosząca doświadcza różnej jakości słyszanego dźwięku. W prostych modelach pacjent słyszy jednakowo wszystkie dźwięki, natomiast w aparatach zaawansowanych zastosowano technologię dwumikrofonową, która automatycznie analizuje otoczenie i dopasowuje głośność tak, by dźwięk z pierwszego planu (rozmówcy) był słyszalny wyraźnie, a hałas otoczenia pozostawał jedynie ledwo słyszalnym tłem. Protezy klasy premium mają również funkcję tłumienia nagłych dźwięków i automatycznego dopasowania parametrów, co jest szczególnie przydatne dla osób z nadwrażliwością słuchową.

Jak dobrać aparat słuchowy?

Proces doboru aparatu słuchowego jest niezwykle ważny, gdyż ma on za zadanie przywrócić całkowity komfort słyszenia. Proteza powinna być więc dopasowana indywidualnie do stopnia dysfunkcji słuchu, ale także wieku pacjenta. W przypadku dzieci aparat słuchowy powinien uwzględniać rozwój fizjologiczny narządu słuchu młodego człowieka. 

Proces doboru aparatu słuchowego jest kilkuetapowy i zaczyna się dokładnego wywiadu lekarskiego. Lekarz poznaje priorytety słuchowe pacjenta, jego styl życia, nastawienie do noszenia protezy. Współpraca pacjenta z lekarzem znacznie ułatwia proces dobrania właściwego aparatu.

Następnie lekarz wykonuje badanie słuchu. Kluczowe jest ustalenie, czy niedosłuch wynika ze stanów zapalnych, np. ucha bądź zatok, czy jest trwałym ubytkiem słuchu. Potem lekarz wykonuje badania audiometryczne, które umożliwią poznanie progu słyszenia i skali ubytków. Badanie to jest całkowicie bezbolesne i trwa około 20 minut. Używa się w nim specjalnych słuchawek oraz pilota, który należy naciskać za każdym razem po usłyszeniu dźwięku w słuchawkach. Badanie z reguły odbywa się w wygłuszonym pomieszczeniu.

Warto wiedzieć, że proces przyzwyczajania mózgu do nowej sytuacji trwa nawet 4 miesiące. W tym czasie naturalne jest nanoszenie poprawek w ustawieniach aparatu.

Kto dobiera i komu przysługuje aparat słuchowy?

Aparat słuchowy dobiera laryngolog lub audiolog. Skierowanie do specjalisty wystawia lekarz pierwszego kontaktu, a w przypadku dzieci – pediatra.

Według rozporządzenia Ministerstwa Zdrowia refundacja aparatu słuchowego przysługuje dla każdej osoby dorosłej powyżej 26 roku życia z niedosłuchem przekraczającym 40 dB oraz dla każdego dziecka i dorosłego do 26 roku życia, u których ubytek słuchu przekracza 30 dB.

Dopasowanie aparatu słuchowego

Dopasowanie aparatu słuchowego zależy od modelu, na który się zdecydujesz. W przypadku aparatu klasycznego niezbędne jest pobranie wycisku z ucha za pomocą specjalnej masy. Umożliwi to wykonanie idealnie dopasowanej indywidualnej wkładki usznej. W przypadku aparatów wewnątrzkanałowych rozmiar modelu dobierany jest do wielkości przewodu słuchowego. 

Posiadając gotowy aparat słuchowy, lekarz przystępuje do procesu strojenia protezy. W tym celu podłącza aparat do programu komputerowego i wykonuje różne testy odbioru dźwięku. Dostrojenie protezy jest więc subiektywne i dopasowane do Twoich odczuć i potrzeb. Proces dopasowania ustawień aparatu jest czasochłonny, trudny i polega na metodzie prób i błędów. Dlatego niezwykle ważna jest cierpliwość. Prawidłowo ustawiony aparat słuchowy nie generuje pogłosu, zniekształceń, nie tłumi dźwięków i nie wzmacnia wysokich lub niskich tonów. Dobrze dobrany aparat słuchowy umożliwia opisanie słyszalnych dźwięków i wskazanie różnic między nimi.

W celu sprawdzenia, czy aparat słuchowy jest dopasowany do Twoich potrzeb, lekarz może przeprowadzić Test Pięciu Dźwięków Linga. To prosta metoda, która polega na sprawdzeniu, czy pacjent potrafi powtórzyć słyszalne głoski: a, u, i, s, sz. 

Kiedy powinno się nosić aparat słuchowy?

Noszenie aparatu słuchowego jest wskazane w przypadku ubytku słuchu przekraczającego 30 dB. Wartość ta odpowiada dźwiękowi szeptu. Protezowanie jest zalecane dla pacjentów z niedosłuchem odbiorczym. Poprawę w jakości mówienia i słyszenia podczas noszenia aparatu doświadczą również osoby z niedosłuchem przewodzeniowym. Natomiast aparat słuchowy jako część rehabilitacji stosowany jest w przypadku słuchu fonematycznego.

Jak dbać o aparat słuchowy?

Aparat słuchowy wymaga codziennej pielęgnacji. Po wyjęciu z uszu musisz go osuszyć i czyścić miękką, suchą szmatką w celu usunięcia woskowiny. Raz na jakiś czas aparat należy przecierać specjalnym płynem do pielęgnacji protezy. Preparat możesz zakupić w gabinetach protetyka słuchu lub aptece. Aparatu słuchowego nie należy czyścić alkoholem, rozpuszczalnikiem lub innym środkiem dezynfekującym. Pamiętaj również, że co 3–4 miesiące aparat warto oddać na kontrolę techniczną w celu konserwacji sprzętu.

Przeciwwskazaniem do noszenia aparatu słuchowego jest stan zapalny ucha powodujący wyciek wydzieliny.

Czy aparat słuchowy eliminuje szumy uszne?

Aparat słuchowy nie eliminuje szumów usznych. Jeśli wystąpiła u Ciebie ta dolegliwość, wskazana jest wizyta u laryngologa. Szumy uszne to zaburzenie powstające na skutek działania określonych czynników zewnętrznych, np. przyjmowania niektórych leków, długotrwałego stresu, miażdżycy, anemii.