Artroza – przyczyny, objawy i metody leczenia

Jakie są przyczyny artrozy?

Artroza może być spowodowana różnymi czynnikami, zarówno tymi, na które mamy wpływ (tzw. modyfikowalne), jak i tymi, którym nie możemy zapobiec (tzw. niemodyfikowalne).

Czynniki, na które można wpływać:

• Otyłość – nadmierna masa ciała naraża stawy na większe obciążenie, co przyspiesza niszczenie chrząstki stawowej. Redukcja masy ciała może znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia artrozy.

• Brak aktywności fizycznej – regularna aktywność fizyczna wzmacnia mięśnie, stabilizuje stawy i poprawia krążenie krwi. Brak ruchu prowadzi do osłabienia mięśni i zwiększa ryzyko wystąpienia artrozy.

• Czynniki zawodowe – niektóre zawody (np. praca fizyczna, częste klęczenie) mogą prowadzić do przeciążenia stawów, co z kolei zwiększa ryzyko rozwoju artrozy.

• Urazy stawów – wcześniejsze urazy stawów, takie jak skręcenie lub złamanie, mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia artrozy w późniejszym życiu.

Czynniki, którym nie da się zapobiec:

• Starzenie organizmu – ryzyko wystąpienia artrozy wzrasta wraz z wiekiem, ponieważ chrząstka stawowa ulega naturalnemu zużyciu wraz z upływem czasu.

• Płeć – kobiety są bardziej podatne na artrozę niż mężczyźni, szczególnie po menopauzie.

• Czynniki genetyczne – istnieje pewne dziedziczne predyspozycje do rozwoju artrozy, zwłaszcza w przypadku stawów kolanowych i biodrowych.

Jakie są objawy artrozy?

Objawy artrozy mogą się różnić w zależności od stopnia zaawansowania choroby i dotkniętego stawu. Najczęściej objawami artrozy są:

• Ból, który występuje podczas ruchu stawu i łagodzi się w spoczynku. Ból może być nasilony na początku ruchu (tzw. ból startowy) oraz pod koniec dnia.

• Sztywność stawu po dłuższym okresie bez ruchu, na przykład po przebudzeniu. Sztywność zazwyczaj ustępuje po kilkunastu minutach aktywności.

• Ograniczona ruchomość stawu w przypadku rozwiniętej artrozy. Może to utrudniać nawet wykonywanie codziennych czynności.

• Trzeszczenie lub chrupanie w stawie podczas ruchu.

• Obrzęk stawu – w niektórych przypadkach staw może być obrzmiały, szczególnie po intensywnym wysiłku fizycznym.

Jeśli zauważysz u siebie któreś z tych objawów, skonsultuj się z lekarzem ortopedą, żeby rozpocząć diagnostykę i wdrożyć odpowiednie leczenia.

Rola chrząstki stawowej w rozwoju artrozy 

Chrząstka stawowa pełni kluczową rolę w zdrowym stawie. Jej zadaniem jest amortyzacja ruchów stawu oraz zapewnienie płynnego przesuwania się powierzchni stawowych. W przypadku artrozy, chrząstka staje się uszkodzona i zniszczona, co prowadzi do tarcia i bólu w stawie.

Jak zapobiegać artrozie?

Chociaż artrozy nie da się skutecznie wyleczyć, istnieje wiele sposobów, które mogą opóźnić jej rozwój i zmniejszyć dolegliwości z nią związane.

Przede wszystkim utrzymuj prawidłową masę ciała. Nadwaga i otyłość sprawiają, że stawy są bardziej obciążone niż u osób z prawidłową wagą, co przyspiesza zużycie chrząstki.

Regularnie podejmuj aktywność fizyczną. Ćwiczenia wzmacniają mięśnie, stabilizują stawy i poprawiają krążenie krwi wokół stawów. Wybieraj aktywności o niskim wpływie na stawy, takie jak pływanie czy jazda na rowerze.

Unikaj przeciążenia stawów, np. długotrwałego klęczenia, skakania z wysokości i innych czynności, które mogą prowadzić do przeciążenia stawów.

Stosuj zbilansowaną dietę bogatą w witaminy C, D i E. Unikaj również nadmiernego spożycia tłuszczów nasyconych, które mogą wpływać negatywnie na stawy.

Staraj się unikać urazów stawów – zachowaj ostrożność podczas aktywności fizycznej i zapewnienie odpowiedniego wsparcia dla stawów. Ważne jest też prawidłowe dobranie obuwia.

Pamiętaj o profilaktyce! Regularnie badaj stan zdrowia, w tym również stawów, tym bardziej jeśli zauważasz pierwsze objawy mogące sugerować nieprawidłowości w działaniu tych struktur.

W jaki sposób leczona jest artroza?

Leczenie artrozy ma na celu łagodzenie objawów, poprawę funkcjonowania stawów oraz opóźnienie postępu choroby. Istnieje kilka metod leczenia artrozy, które często są stosowane:

1. Farmakoterapia – stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych może pomóc w łagodzeniu bólu i zmniejszeniu stanu zapalnego w stawach.

2. Fizjoterapia – ćwiczenia fizjoterapeutyczne mogą pomóc w wzmocnieniu mięśni, poprawie elastyczności stawów oraz zmniejszeniu bólu i sztywności. Wskazane są również po chirurgicznym leczeniu artrozy.

• Przeczytaj o ćwiczeniach po artroskopii kolana.

1. Zastosowanie ortez i aparatów może pomóc w utrzymaniu stabilności stawów i zmniejszeniu bólu.

2. Iniekcje sterydowe bezpośrednio do stawu mogą przynieść ulgę w bólu i stanach zapalnych.

3. Chirurgia – w przypadkach zaawansowanej artrozy, gdy inne metody nie przynoszą ulgi, może być konieczna interwencja chirurgiczna. Możliwa jest wymiana stawu. Mniej inwazyjną metodą jest artroskopia, czyli wziernikowanie stawu. W zależności od zajętego stawu wykonywana jest artroskopia kolana, artroskopia biodra czy artroskopia barku.