Atrofia pochwy – problem, który można leczyć. Objawy, przebieg i terapia

Czym jest atrofia pochwy?

Atrofia pochwy jest jedną ze zmian zanikowych układu moczowo-płciowego. W medycynie dolegliwość znana jest również pod pojęciem zanikowego zapalenia pochwy. Atrofia to problem, który dotyka około 55% kobiet w wieku menopauzalnym. W grupie ryzyka znajdują się również młode pacjentki cierpiące z powodu z endometriozy i nieustabilizowanych chorób endokrynologicznych. Atrofia obniża standard życia kobiety i ma negatywny wpływ na sferę seksualną. Dla wielu pań jest problemem wstydliwym, przez co zaledwie 1/3 pacjentek decyduje się szukać pomocy u lekarza. To błąd, gdyż godzenie się z tym stanem nie jest naturalne. Nieleczona atrofia nasila objawy menopauzy, a nawet utrwala wiele dolegliwości bólowych, które mogą całkowicie wykluczyć Cię z aktywności seksualnej. Jeśli mierzysz się z atrofią, koniecznie skonsultuj się z ginekologiem. Leczenie i łagodzenie objawów atrofii jest proste i możliwe.

Przyczyny atrofii pochwy

Właściwy poziom estrogenów warunkuje odpowiednią grubość, elastyczność i barwę śluzówki pochwy. Jest ona również bardziej odporna na zmiany zwyrodnieniowe i zanikowe. Poziom hormonów zapewnia właściwe pH w pochwie i skład flory mikrobakteryjnej, która ma właściwości m.in. przeciwinfekcyjne. W przypadku kiedy dochodzi do spadku poziomu estrogenów, zaburzeniu ulega całe środowisko pochwy. Błona wyściełająca pochwę staje się cienka, mało elastyczna i bardziej podatna na urazy mechaniczne. Dochodzi do utraty pigmentu sromu, zaniku warg sromowych większych i zlepiania warg sromowych mniejszych. Ponadto w badaniu mikroskopowym stwierdzana jest zmiana poziomu pH i zachwianie równowagi fizjologicznej flory bakteryjnej pochwy. W konsekwencji zwiększa się ryzyko infekcji bakteryjnych, zmian zwyrodnieniowych i stanów zapalnych pochwy i sromu.

Objawy atrofii pochwy i ich przebieg

Powstające w wyniku atrofii zmiany zanikowe pochwy prowadzą do wielu nieprzyjemnych objawów. Charakterystyczne są bladość i ścieńczenie śluzówki, zanik zmarszczek pochwowych, suchość warg sromowych, utrata owłosienia łonowego. Kobiety skarżą się ponadto na nadmierną suchość pochwy, uczucie pieczenia, uporczywy świąd, ból podczas aktywności seksualnej, którego intensywność wymusza przerwanie stosunku. Zaawansowana postać atrofii jest przyczyną plamienia i krwawienia z dróg rodnych, szczególnie po stosunku. Ponadto pacjentki zgłaszają nadmierną wydzielinę pochwową, m.in. w postaci żółtych upławów. Zakres objawów i ich nasilenie jest indywidualne. Wpływ na przebieg atrofii ma styl życia, a w szczególności: palenie papierosów, nadmierne spożywanie napojów alkoholowych, brak aktywności fizycznej. Warto również wspomnieć o chorobach ogólnoustrojowych, które mogą nasilać objawy atrofii. Są to: schorzenia uroginekologiczne (np. problem nietrzymania moczu), cukrzyca, nieustabilizowane choroby tarczycy, otyłość, nadciśnienie tętnicze, choroby neurologiczne. 

Atrofia pochwy – kiedy do lekarza?

Badania profilaktyczne u ginekologa, tj. cytologia i USG dopochwowe, powinny być powtarzane przez każdą kobietę przynajmniej raz w roku. Wizyta kontrolna jest więc właściwą okazją, by zgłosić lekarzowi wszystkie niepokojące objawy, również nadmierną suchość pochwy. Szczególnym wskazaniem do wizyty u ginekologa jest pojawienie się zmienionych upławów, częstego plamienia, krwawienia z dróg rodnych po stosunku, nadmiernego świądu. Nawet jeśli wiek pacjentki i zgłaszane objawy wskazują na atrofię, lekarz przeprowadzi badania diagnostyczne, wykluczające inne schorzenia zapalne. Nowa cytologia znacznie skraca rozpoznanie problemu, gdyż umożliwia wykrycie i dokładną charakterystykę rodzaju zakażenia i patogenu odpowiedzialnego za nie.

Diagnostyka i leczenie atrofii pochwy

Leczenie atrofii pochwy obejmuje terapię hormonalną, mającą na celu ustabilizowanie poziomu estrogenów. W zależności od postaci problemu lekarz decyduje o zastosowaniu tabletek doustnych, aplikacji globulek dopochwowych, stosowaniu kremów zawierających estrogeny, włożeniu pierścienia uwalniającego hormon. Terapia hormonalna jest bardzo dobrze tolerowana i skuteczna.

Innowacyjną metodą leczenia, która pojawia się w coraz większej liczbie gabinetów ginekologicznych, jest osocze bogatopłytkowe. Wpływa ono na odczuwalne i zauważalne odmłodzenie żeńskich narządów płciowych poprzez przywrócenie im jędrności, elastyczności i intensywnej barwy. Osocze bogatopłytkowe wykorzystuje koncentrat płytek krwi z czynnikami wzrostu. Podanie osocza natychmiast uruchamia procesy naprawcze i stymuluje tkanki do wytwarzania nowego kolagenu. 

Czy jest możliwe leczenie naturalne atrofii pochwy?

Wyleczenie atrofii środkami naturalnymi nie jest możliwe, ale modyfikacja stylu życia podnosi skuteczność terapii hormonalnej. Kluczowe jest wyeliminowanie czynników, które nasilają zmiany zanikowe pochwy i sprzyjają spadkowi estrogenów. Do głównych przyczyn należy palenie tytoniu, które nie tylko destabilizuje układ hormonalny, ale negatywnie wpływa na środowisko pochwy. Naturalnym sposobem profilaktyki atrofii są regularne stosunki płciowe. Aktywność seksualna korzystnie wpływa na stan śluzówki wyściełającej pochwę i poprawę krążenia w całej miednicy mniejszej. Wskazane jest również stosowanie preparatów nawilżających ściany pochwy. Niehormonalne kremy do aplikacji miejscowej mogą być stosowane przez kobiety w każdym wieku, szczególnie jeśli mamy do czynienia z suchością pochwy np. podczas stosunku. Aplikacja kremów nawilżających chroni wejście do pochwy przed mikrourazami, które w dłuższej perspektywie mogą sprzyjać atrofii.