Badanie EUS – USG i endoskop w jednym

Na czym polega badanie EUS?

Badanie EUS, zwane również endosonografią, to ultrasonografia endoskopowa. Wykorzystywana jest w diagnostyce schorzeń układu pokarmowego. Łączy dwie metody: endoskopię i ultrasonografię. 

Endoskop jest wyposażony w głowicę USG. Dzięki temu po wsunięciu przewodu endoskopu do przewodu pokarmowego możliwe jest precyzyjne zbadanie jego ścian i struktur z nimi sąsiadujących, w tym trzustki.

Działanie głowicy USG w badaniu EUS jest analogiczne jak przy badaniu przez powłoki brzuszne. Emitowane są fale dźwiękowe o częstotliwości 2–50 MHz. Docierają do tkanek i odbijają od nich, by powrócić do urządzenia. W efekcie powstaje obraz, który specjalista operujący urządzeniem odczytuje na monitorze w czasie w rzeczywistym.

Tradycyjne USG, wykonywane przez powłoki brzuszne, nie zawsze jest wystarczająco precyzyjne. Dla zbadania poszczególnych elementów układu pokarmowego (jak trzustka czy drogi żółciowe), bez otwierania powłok ciała konieczne jest przeprowadzenie badania EUS. 

Jakie są wskazania do wykonania badania EUS?

Lekarz zaleci Ci wykonanie badania EUS przy podejrzeniu patologicznych zmian w układzie pokarmowym. Zwłaszcza przy:

• nowotworach (np. przełyku, żołądka),

• torbielach trzustki, 

• przewlekłym zapaleniu trzustki,

• zaburzeniu przepływu żółci (np. podejrzeniu kamicy żółciowej),

• zmianach zlokalizowanych pod błoną śluzową przewodu pokarmowego.

Specjaliści sięgają po tę metodę diagnostyczną również wtedy, gdy chcą zbadać węzły chłonne ulokowane wzdłuż przewodu pokarmowego. Jest to narzędzie pomocne również w diagnostyce patologi narządów wewnętrznych poza układem pokarmowym (np. nadnerczy). Metoda EUS pozwala nie tylko na zdiagnozowanie schorzeń, ale też na przeprowadzenie biopsji czy drenażu. Jest to więc nie tylko narzędzie do badań, ale też terapii. 

Jak przygotować się do badania EUS?

Badanie EUS przeprowadzane jest wyłącznie u pacjentów będących na czczo (podobnie należy wstrzymać się od jedzenia dwie godziny po badaniu). W przypadku diagnostyki przez odbytnicę konieczne jest dodatkowe wykonane lewatywy w celu oczyszczenia z mas kałowych.

Diagnostyka zostaje przeprowadzona zarówno w trybie ambulatoryjnym, jak i po przyjęciu do szpitala. W każdym wypadku jednak ważne jest wykonanie wcześniej badań krwi:

• morfologii,

• parametrów krzepnięcia,

• hormonów tarczycy,

• elektrolitów.

Skonsultuj z lekarzem wszystkie przyjmowane leki. Nie wszystkie wolno przyjąć przed badaniem EUS.

Jak przebiega badanie EUS?

Z punktu widzenia pacjenta badanie EUS niewiele różni się od gastroskopii, czyli badania przewodu pokarmowego przez jamę ustną, albo kolonoskopii, czyli badania przewodu pokarmowego przez odbytnicę.

Po ułożeniu się pacjenta na boku głowica jest wsuwana powoli do jamy ustnej lub odbytnicy aż do odcinka, który zbadać chce lekarz. Przez cały czas urządzenie emituje fale ultradźwiękowe przekładające się na obraz. To ułatwia lekarzowi kontrolę przesuwania się aparatury wzdłuż przewodu pokarmowego.

Badanie nie zawsze wymaga podania znieczulenia (zwykle jednak, jeśli endoskop z głowicą USG wprowadzany jest przez jamę ustną, znieczulane jest gardło). W przypadku, gdy pacjent bardzo stresuje się badaniem, podawane są też środki uspokajające. W uzasadnionych przypadkach anestezjolog wykonuje znieczulenie ogólne (np. przy diagnostyce pacjentów z zaburzeniami natury psychicznej lub dzieci).

Całe badanie trwa od 10 do 20 minut. Wszystko zależy od tego, na jaką głębokość wsuwany jest endoskop z USG. Nieco dłużej będzie trwać, jeśli poza diagnostyką pobierany jest materiał do analizy albo wykonywany drenaż.

Czy badanie EUS może prowadzić do powikłań?

Badanie EUS uznawane jest za bezpieczne, co nie znaczy, że jest całkowicie wolne od ryzyka wystąpienia skutków ubocznych. Powikłania towarzyszą przede wszystkim diagnostyce połączonej z drenażem lub pobraniem wycinka do analizy.

Skutkiem wykonania EUS mogą być:

• krwawienia z przewodu pokarmowego,

• przebicie przewodu pokarmowego,

• zakażenia.