Bakterie w moczu w ciąży – przyczyny, normy, leczenie

Skąd się biorą bakterie w moczu w ciąży? Przyczyny

W czasie ciąży w organizmie przyszłej mamy zachodzi wiele poważnych zmian. Dotyczą one nie tylko dróg rodnych czy gospodarki hormonalnej, ale są widoczne także w funkcjonowaniu układu moczowego. Drogi moczowe stają się nabrzmiałe i lepiej ukrwione, co sprzyja przenikaniu i rozwojowi bakterii. Nie bez znaczenia jest również zmiana pH moczu, przez co staje się on mniej kwasowy i nie zabija drobnoustrojów. W ciąży można też zaobserwować zastoje moczu w nerkach, co powoduje rozwój infekcji dróg moczowych. Inne naturalne zjawisko, które często prowadzi do namnażania się bakterii w moczu przyszłych mam, to zwiększone stężenie glukozy w moczu. 

Do bardziej prozaicznych przyczyn zakażeń układu moczowego w ciąży należą problemy w utrzymaniu higieny. Powiększający się ciążowy brzuch znacznie utrudnia wykonywanie czynności higienicznych, w tym pielęgnację stref intymnych. Jest to prosta droga do rozprzestrzeniania się drobnoustrojów. 

Jakie bakterie powodują zakażenie w ciąży?

Zakażenie układu moczowego powodowane jest głównie przez bakterię E. coli (90% zakażeń układu moczowego, niekiedy przez drobnoustroje takie jak Proteus mirabilis czy Klebsiella. Drobnoustroje występują w jelicie grubym i przedostają się do okolic odbytu, a stamtąd mogą swobodnie wniknąć do ujścia cewki moczowej i dotrzeć do pęcherza lub nerek. W czasie ciąży – gdy higiena staje się utrudniona – procesy te przebiegają jeszcze swobodniej i szybciej. Aby im zapobiec, warto stosować antybakteryjne żele do higieny intymnej przeznaczone dla kobiet spodziewających się dziecka. Pomagają one wyeliminować szkodliwe drobnoustroje, zapobiegają infekcjom intymnym w ciąży, a oprócz tego chronią ujście cewki moczowej przed wnikaniem bakterii.

Bakterie w moczu w ciąży – kiedy się pojawiają?

Bakteriomocz i zakażenie dróg moczowych może pojawić się na różnych etapach ciąży. Bardzo często dzieje się to w pierwszym trymestrze, kiedy zmiany są najbardziej intensywne, a organizm kobiety staje się bardziej narażony na różnego rodzaju infekcje. Bakterie w moczu w 9. miesiącu ciąży również nie należą do rzadkich zjawisk, ponieważ zaawansowana ciąża utrudnia właściwą higienę. Lekarz prowadzący doskonale zdaje sobie sprawę z tego ryzyka, dlatego co miesiąc zleca ogólne badania moczu. Regularna kontrola pomaga odpowiednio wcześnie zauważyć niepokojące zmiany, przeprowadzić kompletną diagnostykę (tj. szczegółowe badania na obecność konkretnych bakterii) oraz rozpocząć leczenie.

Bakterie w moczu w ciąży – objawy i powikłania

Bakteriomocz u kobiet w ciąży najczęściej przebiega całkowicie bezobjawowo. Mogą jednak mu towarzyszyć  nieprzyjemne dolegliwości, takie jak:

• pieczenie w okolicach ujścia cewki moczowej;

• ból przy oddawaniu moczu;

• dyskomfort w podbrzuszu;

• częste parcie na mocz.

Oprócz tego mogą wystąpić wysoka gorączka lub dreszcze, jeśli zakażenie będzie miało ostrzejszy przebieg.

Obecność bakterii w moczu niesie szereg powikłań dla zdrowia przyszłej mamy i jej dziecka. Brak odpowiedniego leczenia może powodować ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek lub przyczynić się do niewydolności tego narządu. Groźną konsekwencją w przypadku zaniechania leczenia jest też przedwczesny poród lub ograniczenie wzrastania płodu oraz niska masa urodzeniowa dziecka.

Bakterie w moczu w ciąży – jakie są normy?

Mocz w ogólnej analizie powinien być przejrzysty i mieć jasnożółtą, słomkową barwę. Jego pH powinno utrzymywać się w przedziale 4,8–7,4. Nie powinno być w nim krwi, białka, natomiast erytrocyty czy leukocyty w moczu w ciąży nie powinny przekraczać 5 jednostek wpw (w polu widzenia). W badaniu posiewu moczu dopuszcza się maksymalnie 10^3 jednostek tworzących kolonię na mililitr. Wyniki przekraczające powyższą normę potwierdzają zakażenie układu moczowego i wymagają zastosowania antybiotykoterapii zgodnej z antybiogramem podanym w wyniku badania. 

Jak zwalczyć bakterie w moczu w ciąży?

Kobieta w ciąży ma ograniczone możliwości terapeutyczne ze względu na dobro rozwijającego się dziecka. Jednak w przypadku bakteriomoczu nie można zaniedbać leczenia, nawet jeśli zakażenie nie daje żadnych niepokojących objawów. 

Terapia polega na przyjmowaniu antybiotyku dobranego przez lekarza prowadzącego ciążę. Bezpieczne dla przyszłych mam są preparaty amoksycyliny i cefalosporyn oraz fosfomycyna. Stosuje się także nitrofurantoinę, jednak dopiero po 12. tygodnia ciąży ze względu na szkodliwy wpływ na płód we wczesnej fazie rozwoju. Jeśli dolegliwościom towarzyszy gorączka lub silny ból, można – również pod kontrolą lekarza – sięgnąć po środki przeciwbólowe oraz przeciwgorączkowe takie jak paracetamol.

Zaleca się stosowanie wszelkich środków zapobiegawczych, aby nie pozwolić na rozwój bakterii w moczu. Do dobrych praktyk należy m.in. staranna higiena oraz picie dużych ilości płynów, które przeciwdziała zastojom moczu w nerkach oraz stosowanie preparatów na bazie żurawiny.