Bezdech senny – przyczyny, leczenie, zapobieganie

Bezdech senny – co to takiego i kogo dotyczy?

Bezdech senny, zwany także obturacyjnym bezdechem sennym, to znacznie poważniejsze zaburzenie niż np. lęki nocne. Jest to choroba, która polega na zbyt częstych i zbyt długich przerwach w oddychaniu w czasie nocnego spoczynku. Są to momenty, kiedy układ oddechowy (w szczególności gardło) staje się niedrożny. Zdrowy człowiek może doświadczyć maksymalnie 5 bezdechów w ciągu godziny snu. Nie powinny one trwać dłużej niż 10 sekund. Jeśli norma ta zostanie przekroczona, a dodatkowo pojawia się zespół charakterystycznych objawów – np. chrapanie, nadmierna potliwość w nocy, duszności, ból w klatce piersiowej – można mówić o chorobie, która wymaga kompleksowego leczenia. 

Jak się okazuje, przypadłość ta – podobnie jak np. mówienie przez sen – dotyczy sporej części społeczeństwa. Badania wykazują, że mężczyźni częściej cierpią na bezdech senny niż kobiety. Szacuje się, że nawet co czwarty Polak po ukończeniu 40. roku życia może zmagać się z tą chorobą. Dolegliwość niekiedy dotyczy także kobiet w ciąży.

Bezdech senny – przyczyny

Do grupy osób szczególnie narażonych na wystąpienie obturacyjnego bezdechu sennego należą ludzie otyli, którzy nie stronią od picia alkoholu w godzinach wieczornych. Brzmi to nieco stereotypowo, jednak ma naukowe uzasadnienie. Tkanka tłuszczowa odkładająca się w okolicach szyi powoduje ucisk na gardło, zmniejszając jego drożność. Z kolei alkohol dodatkowo rozluźnia mięśnie i tworzy idealne warunki dla zwiększonej częstotliwości epizodów bezdechu. Omawiana choroba może mieć też podłoże fizjologiczne lub być skutkiem ubocznym innych schorzeń. Do innych przyczyn bezdechu sennego należą m.in.:

• palenie tytoniu;

• duży obwód szyi (powyżej 40 cm u kobiet i powyżej 43 cm u mężczyzn);

• skrzywienie przegrody nosowej;

• wady zgryzu (szczególnie cofnięta żuchwa);

• przewlekłe choroby układu oddechowego (np. uczulenia i towarzyszący im alergiczny nieżyt nosa).

Bezdech senny – objawy

Obturacyjny bezdech senny daje objawy nie tylko w nocy, ale także w ciągu dnia. Oprócz przerw w oddychaniu podczas snu często pojawiają się symptomy, takie jak: nadmierna potliwość, duszności, chrapanie, zwiększona aktywność ruchowa, nieprzespana noc, ból w klatce piersiowej. W ciągu dnia występują z kolei: bóle głowy, senność, zaburzenia koncentracji, zmienność nastrojów oraz obniżenie libido.

Czy bezdech senny jest groźny?

Bezdech senny ma szereg groźnych powikłań, podobnie jak paraliż senny. Co to oznacza? Osoby, u których podejrzewa się tę chorobę, nie powinny prowadzić samochodu, ponieważ ryzyko spowodowania wypadków komunikacyjnych w ich przypadku znacznie wzrasta. Potwierdzają to amerykańskie badania AAA Foundation for Traffic Safety, z których wynika, że kierowcy, którzy cierpią na bezdech senny, są sprawcami co piątego śmiertelnego wypadku.

Inne przykre konsekwencje to:

• zaburzenia rytmu serca;

• zawał serca;

• nadciśnienie tętnicze;

• udar mózgu;

• refluks;

• cukrzyca typu 2 i inne choroby metaboliczne;

• depresja;

• nagły zgon.

Bezdech senny u dzieci – kiedy występuje?

Bezdech senny u dzieci występuje niezwykle rzadko. Zazwyczaj jest to efekt uboczny przerostu migdałków, wady w budowie twarzoczaszki lub otyłości. Nie należy mylić tej dolegliwości z zespołem nagłej śmierci łóżeczkowej (SIDS), który dotyczy niemowląt. W obawie przed taką sytuacją wielu rodziców decyduje się na zakup monitora oddechu.

Jak można leczyć bezdech senny?

Choroba ta – podobnie jak narkolepsja – wymaga kompleksowego leczenia. Nie należy skupiać się na leczeniu samych objawów i przyjmowaniu środków zapobiegających chrapaniu. Najskuteczniejszą metodą leczenia jest wspomaganie oddychania dodatnim ciśnieniem. W tym celu używa się aparatu CPAP, czyli maski zakładanej na nos, połączonej z urządzeniem, które wytwarza dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych. Dzięki temu drogi oddechowe stają się drożne, a problem bezdechu sennego można stopniowo wyeliminować. Urządzenie można kupić w sklepach medycznych i używać w domu. 

Jeśli przyczyną obturacyjnego bezdechu sennego jest cofnięta żuchwa, specjaliści zalecają leczenie ortodontyczne. Gdy pacjent ma nieprawidłowo zbudowaną przegrodę nosową, może zdecydować się na operację. Leczenie choroby o łagodnym lub umiarkowanym przebiegu warto wspomagać wypracowaniem dobrych nawyków w życiu codziennym, do których należą m.in. rezygnacja z używek oraz zwiększenie aktywności fizycznej.

Bezdech senny – jak można mu zapobiegać?

Aby zapobiec bezdechowi sennemu i jego przykrym konsekwencjom, wypracuj dobre nawyki:

• dbaj o prawidłową masę ciała;

• nie spożywaj alkoholu przed snem;

• zrezygnuj z palenia tytoniu;

• uprawiaj sport;

• przestrzegaj zasad prawidłowej higieny snu.

Jeśli obserwujesz u siebie niepokojące symptomy, samo wypracowanie zdrowych nawyków nie wystarczy. Konieczna jest konsultacja ze specjalistą.