Czym jest bezsenność i jakie są jej przyczyny?
Na pewno nieraz zdarzyły ci się problemy ze snem. Gdy pojawiają się one często i wpływają na jakość życia, można mówić o bezsenności. Szacuje się, że cierpi na nią nawet 30% dorosłych na świecie. Niedostateczny odpoczynek nocny ma duży wpływ na zdrowie. Sprawdź, jak radzić sobie z bezsennością.
Sen jest bardzo ważny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wiele osób przypisuje mu takie samo znaczenie, jak diecie i aktywności fizycznej. Dzięki niemu możliwa jest regeneracja – zwłaszcza ośrodkowego układu nerwowego. Zapotrzebowanie na sen jest indywidualne i może zmieniać się wraz z wiekiem. Średnio dla dorosłych wynosi ono około 8 godzin na dobę. Jednak nie chodzi tylko o długość nocnego odpoczynku, ale także o jego jakość. Bezsenność może pojawić się w każdym wieku, a szczególnie często obserwuje się ją u osób starszych.
Polecane
Czym jest bezsenność?
Bezsenność jest zaburzeniem snu, które się objawia:
zbyt wczesnym budzeniem się ze snu,
częstym wybudzaniem się w ciągu nocy,
brakiem możliwości ponownego zaśnięcia po przebudzeniu się,
uczuciem braku wypoczęcia po przebudzeniu się,
subiektywnym poczuciem złej jakości snu.
Wymienione objawy w znacznym stopniu wpływają na samopoczucie i codzienne funkcjonowanie. Pogorszeniu ulega zarówno samopoczucie fizyczne, jak i psychiczne. W zależności od czasu trwania wyróżniamy:
bezsenność krótkotrwałą – trwa od jednego miesiąca do 3 miesięcy,
bezsenność przewlekłą – trwa powyżej 3 miesięcy,
bezsenność nawracającą – pojawiają się przynajmniej dwa epizody w ciągu roku,
bezsenność przygodną – trwa do kilku dni.
Aby rozpoznać bezsenność, wymienione wyżej objawy muszą występować przynajmniej 3 razy w tygodniu.
Czym spowodowana jest bezsenność?
Przyczyny bezsenności mogą być różne. Niekiedy ciężko jest ustalić konkretny powód zaburzeń. Zdarza się, że problem może być jednym z objawów choroby przewlekłej.
Ze względu na przyczynę wyróżniamy:
bezsenność wtórną,
bezsenność pierwotną (nieorganiczną).
Bezsenność wtórna jest związana z chorobami somatycznymi lub psychicznymi. Mogą to być: depresja, schizofrenia, zaburzenia lękowe, choroby układu krążenia, choroby tarczycy, uszkodzenie układu nerwowego lub przewlekły ból. Problemy ze snem pojawiają się także w wyniku stosowania niektórych leków (np. przeciwdepresyjnych lub przeciwpadaczkowych).
Bezsenność pierwotna nie jest objawem innej choroby, ale osobnym zaburzeniem. U jej źródeł nie leżą przewlekłe schorzenia, przyjmowane leki lub używki. Przyczynami mogą być natomiast:
trudne sytuacje życiowe,
codzienne nawyki, które zakłócają higienę snu.
Do nawyków, które zakłócają higienę snu, zaliczamy:
spędzanie dużej ilości czasu w łóżku,
drzemki w ciągu dnia,
niską aktywność w ciągu dnia,
nieregularne godziny snu (najczęściej spowodowane koniecznością pracy zmianowej),
podejmowanie pobudzających aktywności w godzinach wieczornych i nocnych,
spożywanie posiłku bezpośrednio przed położeniem się spać.
Bezsenność może być spowodowana rozmyślaniem o swoich problemach po położeniu się do łóżka. Powoduje to wzrost ciśnienia krwi, wzmożone napięcie mięśniowe i przyspieszenie tętna, a w efekcie opóźnienie wejścia w stadium snu wolnofalowego (zaśnięcia).
Jak leczyć bezsenność?
Jeżeli zaobserwujesz u siebie bezsenność, powinieneś udać się do lekarza. Konieczne jest ustalenie przyczyny problemów ze snem. Dzięki temu możliwe będzie wdrożenie odpowiedniego leczenia. Terapia jest potrzebna, aby uległo poprawie twoje samopoczucie, funkcjonowanie w ciągu dnia oraz nie wystąpiły skutki długotrwałej bezsenności.
Leczenie bezsenności może obejmować:
farmakoterapię (m.in. pochodne benzodiazepiny, agonistów receptora melatoninowego, preparaty ziołowe),
psychoterapię (terapię poznawczo-behawioralną),
zadbanie o higienę snu.
Za skuteczne sposoby na bezsenność uznajemy:
ograniczenie aktywności w łóżku (do snu i współżycia)
kładzenie się spać o stałej porze,
wstawanie o tej samej porze (bez względu na liczbę przespanych godzin),
unikanie spożywania posiłków bezpośrednio przed snem,
unikanie alkoholu i kofeiny przed snem,
unikanie aktywności fizycznej i grania w gry komputerowe bezpośrednio przed snem,
zadbanie o komfortowe warunki do spania (wygodne łóżko, ciszę, brak źródeł światła, brak zegarka w zasięgu wzroku).
Jeśli doskwiera ci bezsenność, postaraj się unikać spędzania zbyt dużo czasu w łóżku na próbach zaśnięcia. Jeżeli nie pojawia się sen po mniej więcej 20 minutach od położenia się, powinieneś wstać. Do sypialni możesz wrócić, gdy ponownie poczujesz senność.
Dużą rolę w zwalczaniu bezsenności odgrywają techniki relaksacyjne. Są to działania, które podejmujesz, aby zredukować nadmierne pobudzenie oraz rozluźnić mięśnie. Możesz nauczyć się ich na terapii. Powinieneś wypróbować także medytację, jogę, ćwiczenia oddechowe.
- K. Grabowski, Terapia poznawczo-behawioralna bezsenności, Psychiatria, 2011, t. 8, nr 2, s. 53–63.
- I. Grabska-Kobyłecka, D. Nowak, Sen, bezsenność i jej leczenie – krótki przegląd aktualnej wiedzy ze szczególnym uwzględnieniem ziołolecznictwa, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 2014, t. 10, nr 3, s. 270–277.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
