Czym jest aspiracyjna biopsja endometrium? Kiedy i dlaczego warto ją wykonać?

Aspiracyjna biopsja endometrium – co to za procedura?

Aspiracyjna biopsja endometrium, zwana również pipellą czy endosamplingiem, to procedura diagnostyczna, mająca na celu pobranie tkanki błony śluzowej macicy, czyli endometrium, które wyściela od wewnątrz jamę macicy. Materiał pobiera się w celu analizy histopatologicznej. Jest to tania, łatwa i szybka w pobraniu, a co najważniejsze – bardzo skuteczna – metoda diagnostyczna, pozwalająca na identyfikację ewentualnych patologii endometrium.

Pipella jest stosunkowo krótką i dobrze tolerowaną przez pacjentki procedurą. Najczęściej wykonuje się ją bez znieczulenia lub przy użyciu miejscowej analgezji w zależności od potrzeb pacjentki. Ta nieinwazyjna procedura może być zastąpiona łyżeczkowaniem jamy macicy czy histeroskopią, jednak te zabiegi są już bardziej inwazyjne, mają więcej potencjalnych powikłań.

Przewagą aspiracyjnej biopsji endometrium jest brak konieczności rozszerzania kanału szyjki macicy, znieczulenia czy długotrwałego pobytu w szpitalu. Po wykonaniu biopsji pacjentka może odczuwać niewielki dyskomfort i krótkotrwałe krwawienie. Wyniki badania histopatologicznego są dostępne po 14–28 dniach i interpretowane wówczas przez lekarza, który wykonał zabieg. Pozwala to na postawienie precyzyjnej diagnozy i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Wskazania do pobrania próbki endometrium

Aspiracyjna biopsja endometrium ma kilka zastosowań diagnostycznych:

1. Pomaga ustalić przyczyny nieregularnych, obfitych bądź bolesnych miesiączek. Szczególnie często wykonuje się ją w przypadku wystąpienia krwawienia po menopauzie, najczęściej celem wykluczenia raka trzonu macicy czy innego przerostu endometrium. Czasami w tej grupie pacjentek pobranie materiału z jamy macicy może zostać utrudnione przez występujące u nich zarośnięcie kanału szyjki macicy.

2. W przypadku niepłodności można przeprowadzić zabieg celem diagnostyki lub celem leczenia.

   • Procedura może być stosowana w przypadkach trudności w zajściu w ciążę, by wykryć ewentualne nieprawidłowości endometrium. 

   • Scratching endometrium, czyli jego „uszkodzenie”, może powodować powstanie miejscowego stanu zapalnego, co w nieznanym mechanizmie może ułatwić implantację zarodka. Biopsja endometrium, zwłaszcza przeprowadzana w fazie lutealnej cyklu poprzedzającego embriotransfer po zapłodnieniu IVF (ang. in vitro fertilization), dwukrotnie zwiększa odsetek implantacji, ciąż i żywych urodzeń u pacjentek z nawracającymi niepowodzeniami implantacji. Procedura ta, przeprowadzana przy użyciu pipelli czy endosamplera, charakteryzuje się brakiem konieczności znieczulenia, krótkim czasem trwania i niskimi kosztami, co sprawia, że jest wybierana przez wiele pacjentek.

3. Biopsja aspiracyjna endometrium umożliwia lekarzowi regularne monitorowanie zmian w błonie śluzowej macicy. Szczególnie ważne jest to u pacjentek po półrocznym leczeniu hormonalnym przerostu endometrium czy przyjmujących leki powodujące hiperplazję endometrium jako skutek uboczny. Pacjentki po leczeniu raka piersi, które przyjmują tamoksyfen, powinny być pod regularną kontrolą ultrasonograficzną ginekologa. W razie przerostu endometrium może on zaproponować pipellę celem kontroli. 

4. Taki zabieg wykonuje się również przed operacjami z powodu np. guzów przydatków u starszych pacjentek, by ocenić endometrium i ewentualnie rozszerzyć zabieg operacyjny o usunięcie macicy.

Jak przeprowadza się biopsję endometrium? Czy ten zabieg jest bolesny?

Procedura aspiracyjnej biopsji endometrium zazwyczaj odbywa się w gabinecie ginekologicznym w warunkach ambulatoryjnych. Początkowo lekarz wprowadza jednorazowy wziernik do pochwy, by uwidocznić szyjkę macicy i jej ujście zewnętrzne. Następnie chwyta szyjkę macicy sterylnym narzędziem, zwanym kulociągiem. Ten moment dla pacjentek jest nieprzyjemny, mogą poczuć ukłucie. Potem przy użyciu cienkiej elastycznej rurki z tłokiem po wytworzeniu podciśnienia (jak w strzykawce) pobierana jest niewielka ilość endometrium. Zaokrąglona końcówka rurki pozwala na bezpieczne i precyzyjne pobranie fragmentu błony śluzowej endometrium. Cała procedura trwa zaledwie kilka minut, a dolegliwości są minimalne; ograniczają się najczęściej do lekkiego dyskomfortu w podbrzuszu.

Jak przygotować się do aspiracyjnej biopsji endometrium?

Zabieg biopsji aspiracyjnej musi być poprzedzony konsultacją u lekarza, który dokładnie oceni wskazania i przygotuje pacjentkę do procedury. Warto podkreślić, że biopsję endometrium można przeprowadzić zarówno odpłatnie, jak i w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia u pacjentek ubezpieczonych.

Przed przystąpieniem do biopsji aspiracyjnej konieczne jest wykonanie ginekologicznego badania USG sondą przezpochwową. Pacjentki powinny zabrać ze sobą na wizytę wynik ostatniej cytologii (badanie jest „ważne” 12 miesięcy) i opis USG ginekologicznego. Sama aspiracyjna biopsja endometrium może zostać przeprowadzona na tej samej wizycie, co USG ginekologiczne. Pacjentka po wykonaniu zabiegu dostanie podpaskę, aby była przygotowana na ewentualne niewielkie krwawienie.

Jakie mogą być wyniki badania histopatologicznego? Jakie jest dalsze postępowanie? 

Po przeprowadzeniu biopsji analiza uzyskanych tkanek stanowi kluczowy etap w ustalaniu diagnozy. Wyniki mogą wskazywać na różne stany, włączając w to zmiany łagodne, infekcje czy też niestety obecność komórek nowotworowych. Lekarz prowadzący dokładnie interpretuje te wyniki, co pozwala na skierowanie pacjentki na właściwe leczenie.

Biopsja aspiracyjna endometrium to nowoczesna i skuteczna metoda diagnostyczna, która nie tylko pozwala na precyzyjną analizę stanu zdrowia endometrium, ale także może zwiększyć szanse na pomyślny przebieg ciąży u pacjentki z problemami implantacyjnymi. Dzięki minimalnym dolegliwościom, krótkiemu czasowi trwania i niskim kosztom stanowi atrakcyjną alternatywę dla bardziej inwazyjnych procedur. Przed przystąpieniem do zabiegu zawsze warto skonsultować się z lekarzem ginekologiem, który dobierze odpowiednie wskazania i omówi potencjalne korzyści z procedury aspiracyjnej biopsji endometrium.