Brak apetytu u dziecka – co może go powodować?

Brak apetytu u dziecka – czy to normalne?

W przypadku małych dzieci niechęć do jedzenia bywa nierzadko całkowicie naturalna. Dziecko jest ożywione zdobywaniem nowych umiejętności i przez to może mieć mniejszą ochotę na jedzenie. Wokół znajduje się mnóstwo interesujących rzeczy, na których skupia uwagę zamiast na pokarmie. Włączanie telewizji czy zabawianie dziecka podczas karmienia nie jest najlepszym pomysłem. Poprzez takie zachowania utrudnia się naukę zdrowych nawyków żywieniowych, a te kształtują się najmocniej do 3. roku życia. Dziecko nie powinno być zmuszane do jedzenia, a zachęcane. Warto skorzystać z pomocy w formie obrazków z jedzenia, przykładowo kolorowy ogród na obiad czy kaszka z uśmiechniętą buźką, które przyciągną uwagę dziecka. Dobrym sposobem jest też przeplatanie posiłków ze spacerami. Powszechnie wiadomo, że przebywanie na świeżym powietrzu pobudza apetyt.

• Martwi cię brak apetytu u twojego dziecka? Możesz omówić swoje obawy z lekarzem pediatrą podczas telewizyty. Zobacz, jak może ci pomóc pediatra online

Jakie mogą być przyczyny braku apetytu u dziecka?

Istnieje wiele przyczyn braku apetytu u dzieci. Jak wcześniej wspomniano, może to być naturalne zjawisko, przy czym długo utrzymujący się spadek apetytu u dziecka powinien być traktowany jako sygnał ostrzegawczy. Należy się wówczas zwrócić po pomoc do specjalisty, najlepiej pediatry, a dodatkowo dietetyka. W celu ustalenia przyczyny braku łaknienia: przeprowadzi dokładny wywiad z dzieckiem i rodzicami oraz badanie przedmiotowe – sprawdzi, czy występują jakieś dodatkowe dolegliwości, zleci wykonanie badań. Już podstawowe badania krwi mogą dużo powiedzieć o stanie zdrowia. Brak łaknienia u dziecka może być wywołany przez wiele czynników. Stan ten może mieć podłoże: psychologiczne, fizjologiczne, a nawet rodzinno-społeczne.

Fizjologiczne przyczyny braku apetytu u dziecka

Brak apetytu należy do specyficznych objawów wielu chorób. Wśród nich wymienia się m.in.: schorzenia układu trawiennego (w tym choroby wątroby, stan zapalny błony śluzowej żołądka i jelit, częste biegunki lub zaparcia), zaburzenia metaboliczne (np. choroby trzustki – cukrzyca), zaburzenia endokrynologiczne. Brak apetytu może być również związany z chorobami układu nerwowego czy dysfagią, czyli zaburzeniami połykania.

Brak łaknienia pojawić się może w przebiegu chorób pasożytniczych, jak owsica, czy infekcyjnych, które często występują wśród dzieci. Przeziębienie, grypa, świnka, ospa, różyczka i inne powszechne dla wieku dziecięcego przypadłości, które prowadzą do osłabienia organizmu, wiążą się z utratą apetytu. Wówczas organizm przeznacza większość energii na walkę z czynnikiem chorobotwórczym.

Jeżeli obserwuje się u dziecka brak apetytu, należy jeszcze baczniej zwrócić uwagę, czy poza problemami z jedzeniem rozwija się prawidłowo. Występowanie zaburzeń w sferze komunikacji, motoryki, okazywania emocji, umiejętności poznawczych, może wskazywać na zaburzenia rozwojowe. Brak apetytu to też jeden z objawów nietolerancji laktozy czy alergii na gluten.

Brak apetytu u dziecka a błędy żywieniowe

Do zaburzeń łaknienia doprowadzają błędy żywieniowe. Mogą być wynikiem nieprawidłowej diety – podawania zbyt kalorycznych posiłków („grzech nadgorliwości”) czy nadmiernej podaży witaminy D. Utrata apetytu u dziecka może wynikać z problemów trawiennych, wtedy dziecko świadomie unika jedzenia. Warto wówczas zwiększyć w diecie ilość błonnika pokarmowego. Dieta lekkostrawna w ciągu kilku dni zwalcza problem. Zmniejszony apetyt u dziecka może wynikać z monotonnej diety, nieregularnych pór posiłków, podawania sycących przekąsek między posiłkami lub spożywania pokarmów, które wiążą się z powstawaniem dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Psychologiczne przyczyny braku apetytu u dziecka

Brak apetytu u dziecka może być wynikiem zaburzeń psychicznych, takich jak depresja czy zaburzenia odżywiania, które u dzieci występują stosunkowo często. Jadłowstręt psychiczny, czyli anoreksja, to jedno z najbardziej powszechnych wśród nich. Utrata apetytu u dziecka może mieć podłoże nerwicowe, rodzinno-społeczne (np. lęki związane z innymi sytuacjami niż jedzenie, ale przez jedzenie rozwiązywanymi) czy behawioralne (np. dostrzeganie korzyści płynących z zachowania). Za brak łaknienia może odpowiadać stres, mnogość zadań i obowiązków, stawianie zbyt wysokich wymagań, niepowodzenia szkolne. Wówczas na brak apetytu u dziecka pomoże rozmowa z psychologiem czy terapeutą.

Brak apetytu u dziecka może być związany z lękiem przed nowymi produktami spożywczymi. Niechęć przed spróbowaniem nowych pokarmów określana jest fachowo jako neofobia lub jedzenie wybiórcze. Najbardziej rozpowszechniona jest wśród dzieci w wieku 2–5 lat. To okres, kiedy w jadłospisie malucha przybywa nowych produktów. Przypadłość charakteryzuje się brakiem zainteresowania nowymi posiłkami, a kiedy rodzic podejmuje próby nakarmienia go, reaguje agresją. Dzieci najczęściej odmawiają spożywania mięsa i warzyw. Przeciwieństwem neofobii jest neofilia żywieniowa, która jest typowa dla niemowląt i cechuje się dużą otwartością na poznawanie nowych smaków.

Brak apetytu u dzieci okazać się może objawem zaparć o podłożu psychogennym, czyli tzw. zaparć nawykowych. Do ich powstania dochodzi, kiedy dziecko świadomie unika wypróżniania, co podyktowane jest wstydem, stresem, strachem przed bólem, problemami emocjonalnymi, niechęcią do korzystania z toalety poza domem.