Bromatologia – czym zajmuje się nauka o żywności?

Co to jest bromatologia?

Bromatologia – wywodząca się od greckich słów „broma” oznaczającego ‘pożywienie’ oraz „logos” oznaczającego ‘nauka’ – koncentruje się na badaniu żywności w różnych aspektach. Naukowcy zajmujący się bromatologią analizują wartość odżywczą żywności, jej skład chemiczny, zawartość składników odżywczych i antyodżywczych, strawność, przyswajalność przez organizm, a także zanieczyszczenia i obecność mikroorganizmów. Ponadto, bromatologia bada wpływ środowiska naturalnego na jakość żywności, kontroluje poziom zanieczyszczeń chemicznych i biologicznych, oraz monitoruje nowe źródła żywności.

W Polsce, zagadnieniem tym zajmują się instytucje takie jak Państwowy Zakład Higieny, Instytut Żywności i Żywienia oraz Instytut Ochrony Roślin. Te organizacje odgrywają kluczową rolę w monitorowaniu jakości żywności, opracowywaniu wytycznych dotyczących bezpieczeństwa żywności oraz prowadzeniu badań naukowych związanych z bromatologią.

Bromatologia to interdyscyplinarna dziedzina, która zajmują się m.in.:

• technolozy żywności – odpowiedzialni za opracowywanie i wdrażanie technologii przetwarzania żywności, dbając o jej jakość i bezpieczeństwo;

• inżynierowie żywności – projektanci procesów technologicznych i urządzeń wykorzystywanych w przemyśle spożywczym;

• chemicy żywności – badają skład chemiczny żywności, identyfikują i analizują zawarte w niej substancje;

• mikrobiolodzy żywności – kontrolują mikrobiologiczną jakość żywności, wykrywając i eliminując potencjalne zagrożenia dla zdrowia;

• lekarze weterynarii – dbają o zdrowie zwierząt hodowlanych i bezpieczeństwo żywności pochodzenia zwierzęcego;

• dietetycy – udzielają porad dotyczących racjonalnego odżywiania i zdrowego stylu życia. Uzyskasz u nich fachowe porady na temat metabolizmu i diety eliminacyjnej.

Historia bromatologii

Historia bromatologii sięga starożytności, kiedy człowiek zaczął zgłębiać wiedzę na temat żywności i jej wpływu na zdrowie. Już w starożytnych cywilizacjach, takich jak Grecja i Rzym, istniało zrozumienie związku między dietą a zdrowiem. Przykładowo, Hipokrates, znany jako ojciec medycyny, podkreślał znaczenie odpowiedniego odżywiania się dla zachowania zdrowia.

Jednak rozwój bromatologii jako nauki nastąpił w XIX wieku, wraz z postępem technologii i nowymi odkryciami. W tym okresie naukowcy zaczęli badać skład chemiczny żywności oraz jej wpływ na organizm. Powstały pierwsze laboratoria bromatologiczne, które umożliwiły szczegółowe badania i analizy żywności.

W obliczu rosnących wyzwań związanych z bezpieczeństwem żywności, zmianami klimatu i globalną dostępnością żywności, rola bromatologii staje się coraz ważniejsza. To dziedzina nauki, która nieustannie się rozwija, dostarczając wiedzy niezbędnej do tworzenia zdrowszej, bezpieczniejszej i bardziej zrównoważonej przyszłości w dziedzinie żywności.

Jakie są główne założenia bromatologii?

Bromatologia opiera się na kilku głównych założeniach, które stanowią podstawę jej badań i analiz:

1. Jakość żywności – bromatolodzy badają jakość żywności, sprawdzając jej skład chemiczny, zawartość składników odżywczych i obecność zanieczyszczeń. Dzięki temu można ocenić, czy dany produkt spełnia określone standardy jakości i jest bezpieczny do spożycia;

2. Zdrowotność żywności – naukowcy badają wpływ żywności na zdrowie człowieka. Analizują, jakie składniki odżywcze są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu i jakie mogą przyczyniać się do rozwoju chorób;

3. Bezpieczeństwo żywności – bromatologia zajmuje się również bezpieczeństwem żywności. Naukowcy analizują obecność substancji szkodliwych, takich jak pestycydy czy metale ciężkie, oraz badają obecność mikroorganizmów, które mogą powodować zatrucia pokarmowe.

4. Innowacje w żywności – bromatolodzy badają również nowe źródła żywności oraz alternatywne metody produkcji i przetwarzania żywności. Dzięki temu możliwe jest wprowadzanie innowacyjnych produktów, które mogą być korzystne dla zdrowia i środowiska.

Bromatologia a dietetyka – czym się różnią?

Chociaż zarówno bromatologia, jak i dietetyka są ściśle związane z żywnością i odżywianiem, różnią się one zakresem i celami.

Bromatologia to nauka interdyscyplinarna, która obejmuje szeroki zakres zagadnień związanych z żywnością, od jej składu chemicznego i wartości odżywczej, po bezpieczeństwo i wpływ na zdrowie człowieka. 

Dietetyka natomiast skupia się na praktycznym zastosowaniu wiedzy o żywieniu i odżywianiu w celu:

• Układania jadłospisów – opracowywania indywidualnych planów żywieniowych dostosowanych do potrzeb i celów konkretnej osoby, np. w celu odchudzania, budowania masy mięśniowej, kontrolowania poziomu cukru we krwi. Dietetyk może podać ci przykładowy przepis na potrawę z dyni piżmowej lub otrębów orkiszowych;

• Udzielania porad żywieniowych – edukacji pacjentów na temat zdrowego odżywiania, doboru odpowiednich produktów spożywczych i zasad racjonalnego komponowania posiłków;

• Leczenia chorób żywieniowych – pomocy w leczeniu zaburzeń odżywiania, takich jak anoreksja, bulimia czy otyłość. Dietetyk doradzi ci również, co jeść przed snem przy cukrzycy;

• Promowania zdrowego stylu życia – propagowania zdrowych nawyków żywieniowych i aktywności fizycznej w celu poprawy ogólnego stanu zdrowia i samopoczucia.