Bronchoskopia – kiedy powinieneś ją wykonać? Jak przebiega badanie?

Bronchoskopia płuc – co to za badanie?

Bronchoskopia to badanie wykorzystywane na całym świecie w diagnostyce i leczeniu chorób układu oddechowego. Możesz spotkać się również z inną nazwą tej procedury – badanie bronchofiberoskopowe oskrzeli. Termin ten oznacza bronchoskopię wykonywaną przy użyciu giętkiego endoskopu. Sztywne bronchoskopy są wykorzystywane aktualnie dość rzadko. Pierwsza bronchoskopia została przeprowadzona już w 1966 roku. W ciągu ponad 50 lat systematycznie ulepszano stosowane endoskopy, co umożliwiało uzyskiwanie coraz lepszej jakości obrazów oraz ich nagrywanie.

Podczas badania bronchoskopowego lekarz jest w stanie ocenić drogi oddechowe, zaczynając od jamy nosowej/ustnej, poprzez gardło, krtań i tchawicę, a kończąc na dużych i średnich oskrzelach. Jest to więc nie tylko badanie płuc, ale także górnych dróg oddechowych. Wykonuje je najczęściej pulmonolog, czyli specjalista w dziedzinie profilaktyki, diagnostyki i leczenia chorób płuc. W trakcie bronchoskopii lekarz może pobrać z niepokojących zmian wymaz szczoteczkowy lub wycinek do badania histopatologicznego. Jeśli jest to konieczne, może również wykonywać zabiegi. Do najczęstszych zabiegów podczas bronchoskopii należy usunięcie ciała obcego z dróg oddechowych.

Sprawdź także: https://www.welbi.pl/wizyta-u-pulmonologa-jak-moze-pomoc-ci-online/.

Kiedy wykonuje się bronchoskopię?

Jakie są wskazania do wykonania bronchoskopii? Badanie to powinieneś wykonać m.in. w przypadku:

• bólu oskrzeli,

• przewlekłego kaszlu o nieznanej przyczynie,

• krwioplucia,

• obecności stridoru, czyli świstu krtaniowego,

• powiększenia węzłów chłonnych klatki piersiowej w badaniach obrazowych,

• podejrzenia raka płuc,

• podejrzenia obecności przetoki (nieprawidłowego połączenia) między tchawicą i przełykiem,

• podejrzenia obecności ciała obcego w drogach oddechowych.

Przydatna bywa również bronchoskopia przy zapaleniu płuc, podczas której pobiera się materiał do badania mikrobiologicznego (posiewu). Badanie to umożliwia również endoskopowe leczenie rozedmy, krwawienia z dróg oddechowych, a nawet zmniejszenie masy nowotworów. Bronchoskopia odgrywa szczególną rolę u pacjentów z rakiem płuc.

Bronchoskopia a rak płuc

Wyjaśniając, na czym polega bronchoskopia, warto również wspomnieć o raku płuc. Ten złośliwy nowotwór, wywodzący się z komórek nabłonkowych, może pojawić się zarówno w oskrzelach, jak i w tkance śródmiąższowej płuc. Rak płuc jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonów spowodowanych chorobą nowotworową na całym świecie. Na jego wystąpienie jesteś szczególnie narażony, jeśli palisz papierosy (zarówno czynnie, jak i biernie!), miałeś długotrwały kontakt z pyłem azbestowym, arszenikiem, chromem lub niklem. Czynnikiem ryzyka zachorowania jest także przebyta radioterapia okolicy klatki piersiowej, np. z powodu chłoniaka.

Dlaczego bronchoskopia ma tak duże znaczenie w diagnostyce raka płuc? Umożliwia ona dokładną ocenę dróg oddechowych, a w razie potrzeby również pobranie wycinka ze zmiany. Materiał może być następnie poddany badaniu histopatologicznemu. Dzięki temu lekarz dowie się, z jaką dokładnie zmianą ma do czynienia. To bardzo istotne w ustaleniu dalszego planu leczenia, które może obejmować m.in. leczenie operacyjne i chemioterapię. Dzięki połączeniu badania bronchoskopowego z funkcją ultrasonografii (tzw. bronchoskopia EBUS) specjalista jest w stanie ocenić również węzły chłonne w klatce piersiowej oraz zmiany, które znajdują się w tkance śródmiąższowej płuc w pobliżu oskrzeli.

Bronchoskopia – jak się do niej przygotować?

Jeżeli masz zaplanowaną bronchoskopię, musisz się do niej odpowiednio przygotować. Przed badaniem poinformuj lekarza o swoich objawach, chorobach przewlekłych i przyjmowanych lekach. Dzięki temu specjalista będzie w stanie określić, czy istnieją przeciwwskazania do wykonania u Ciebie badania. Dla przykładu, jeśli cierpisz na zaburzenia krzepnięcia krwi lub przebyłeś niedawno zawał mięśnia sercowego, lekarz może odroczyć bronchoskopię do czasu, gdy Twój stan zdrowia pozwoli na jej bezpieczne przeprowadzenie.

W dniu badania musisz pozostawać na czczo, tzn. iż co najmniej 6–8 godzin przed bronchoskopią nie wolno Ci przyjmować płynów i pokarmów. Jeżeli zmagasz się z cukrzycą, być może konieczne będzie pominięcie dawki leków obniżających stężenie glukozy we krwi. Skonsultuj się wówczas z lekarzem i ustal właściwy plan postępowania. Pamiętaj, iż czasowego odstawienia mogą wymagać także leki przeciwkrzepliwe (np. acenokumarol, warfaryna). Każdą modyfikację w leczeniu musisz jednak skonsultować z lekarzem prowadzącym.

Dzień przed planowaną bronchoskopią powinieneś wykonać podstawowe badania krwi, m.in. morfologię i czasy krzepnięcia (APTT, PT). Do badania powinieneś zgłosić się również z aktualnym badaniem obrazowym klatki piersiowej (RTG, TK) i wynikiem EKG (czynności elektrycznej serca). Jeśli masz problemy z oddychaniem, lekarz może zlecić Ci przed bronchoskopią wykonanie gazometrii i spirometrii.

Masz pytania? Odpowiedź na nie uzyskasz podczas konsultacji pulmonologicznej online. 

Bronchoskopia płuc – na czym polega? Przebieg badania

Bronchoskopia nie jest badaniem bolesnym, może jednak wywoływać u Ciebie dyskomfort, dlatego podczas jej wykonywania lekarz może poprosić o asystę anestezjologa. Specjalista ten nie tylko zadba o Twoje bezpieczeństwo podczas badania, ale umożliwi także jego sprawny i komfortowy dla Ciebie przebieg. Oprócz znieczulenia miejscowego, podawanego w formie sprayu na tylną ścianę gardła, otrzymasz sedujące leki dożylne (najczęściej benzodiazepiny, opioidy). Pamiętaj, iż stopień sedacji zależy od wielu czynników, m.in. od Twojego nastawienia do badania i stanu zdrowia. Konieczność sedacji i jej głębokość określi anestezjolog na podstawie Twojego wywiadu chorobowego i tolerancji badania. W trakcie badania lekarz będzie monitorował czynność serca, saturację (natlenowanie krwi) i ciśnienie tętnicze.

Gdy będziesz gotowy, lekarz rozpocznie bronchoskopię. Wprowadzi aparat przez przewód nosowy lub jamę ustną, a następnie przesunie go w kierunku strun głosowych, tchawicy i oskrzeli. Przez cały czas specjalista będzie oglądał i oceniał struktury Twoich dróg oddechowych. W razie stwierdzenia obecności niepokojących zmian będzie mógł wykonać ich zdjęcia lub nagrania. Może również zadecydować o konieczności pobrania wycinków do badania histopatologicznego.

Po zakończeniu badania lekarz wycofa powoli aparat, upewniając się, iż w trakcie jego wykonywania nie doszło do uszkodzenia błon śluzowych i krwawienia. W niektórych ośrodkach zaleca się również rutynowe wykonanie badania RTG klatki piersiowej po bronchoskopii celem wykluczenia obecności odmy opłucnowej (obecności powietrza w jamie opłucnej, mogącej świadczyć o perforacji).

Jeżeli po badaniu czujesz się dobrze, a lekarz nie stwierdza nieprawidłowości w badaniach, prawdopodobnie wypisze Cię do domu z dalszymi zaleceniami. Pamiętaj, iż po znieczuleniu nie wolno Ci prowadzić samochodu i wykonywać niektórych czynności (np. pracować na wysokości). Poproś o pomoc w dotarciu do domu bliską osobę lub wezwij taksówkę. Jeżeli po badaniu wystąpią u Ciebie niepokojące objawy, niezwłocznie zgłoś się do lekarza lub wezwij pogotowie ratunkowe pod numerem 112 lub 999. Możesz mieć bowiem do czynienia z powikłaniami po bronchoskopii.

Powikłania po bronchoskopii 

Zastanawiasz się, czy po badaniu bronchofiberoskopowym mogą wystąpić powikłania? Tak, podobnie jak wiele innych procedur diagnostyczno-terapeutycznych, także bronchoskopia wiąże się z pewnym ryzykiem. Powikłania mogą wystąpić u Ciebie zarówno w związku ze stosowanymi lekami, jak i z samym badaniem endoskopowym. Należą do nich m.in.:

• drgawki, śpiączka i zaburzenia czucia (neuropatia) w związku ze stosowanymi lekami,

• zaburzenia hemodynamiczne (wahania wartości ciśnienia tętniczego, zaburzenia akcji serca),

• krwawienie z dróg oddechowych – zwykle samoograniczające się i niewymagające interwencji lekarza,

• odma opłucnowa – występuje u 1–3% pacjentów poddawanych bronchoskopii, zwykle u osób, u których wykonywana była podczas badania biopsja.

Potencjalnie bronchoskopia wiąże się również z ryzykiem niedotlenienia i śmierci, są to jednak rzadkie powikłania. Pamiętaj, iż wszelkie wątpliwości możesz omówić z lekarzem, jeszcze przed przystąpieniem do badania.