Koszt publicznego ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce (w NFZ)

Co obejmuje ubezpieczenie zdrowotne w NFZ?

Ubezpieczenie zdrowotne w NFZ zapewnia różnorodne formy ochrony zdrowia bez dodatkowych kosztów. Obejmuje ono dostęp do bezpłatnej opieki medycznej w publicznych placówkach medycznych, takich jak: szpitale, przychodnie, poradnie i ośrodki rehabilitacyjne. Ubezpieczenie zdrowotne w NFZ obejmuje również prawo do: bezpłatnych badań diagnostycznych i laboratoryjnych, zabiegów chirurgicznych, hospitalizacji oraz leków refundowanych przez państwo. Gwarantuje ponadto refundację kosztów leczenia, takich jak świadczenia rehabilitacyjne czy specjalistyczne konsultacje. Pełna lista świadczeń refundowanych znajduje się na stronie NFZ.

Ubezpieczony ma prawo do korzystania z opieki zdrowotnej na terenie całego kraju, niezależnie od miejsca zamieszkania. Jego prawo do opieki zdrowotnej jest chronione przez państwo i zarządzane przez NFZ, który ustala i monitoruje standardy świadczeń medycznych.

Ubezpieczenie NFZ – ile kosztuje?

By być objętym ubezpieczeniem zdrowotnym, co do zasady należy opłacać składki ubezpieczeniowe. Ile kosztuje ubezpieczenie w NFZ? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna, ponieważ składka zdrowotna jest zależna od sytuacji ubezpieczonego. Co więcej, w innej wysokości składki odprowadzają przedsiębiorcy i pracownicy etatowi.

Koszt ubezpieczenia w NFZ dla przedsiębiorców

Przed wprowadzeniem tzw. nowego ładu wysokość składki zdrowotnej była dla przedsiębiorców przewidywalna i łatwa do określenia. Regulacje wprowadzone z początkiem 2023 roku doprowadziły do dużych zmian w tym zakresie – składka zależna jest bowiem od formy opodatkowania wybranej przez przedsiębiorcę, a także od wysokości jego przychodów i dochodów:

1. Zasady ogólne – podstawą opodatkowania jest dochód, czyli przychody pomniejszone o koszty ich uzyskania oraz składki na ubezpieczenia społeczne do ZUS. Składkę za dany miesiąc ustala się poprzez przemnożenie dochodu z poprzedniego miesiąca przez 9%. Trzeba jednak pamiętać, że składka nie może być niższa od tej, jaką zapłaciłby pracownik etatowy zarabiający minimalną krajową (od lipca 2023 roku to 324 zł, ale kwota ta zwiększa się wraz ze wzrostem płacy minimalnej).

2. Podatek liniowy – w tym przypadku obowiązują bardzo zbliżone zasady – podstawą opodatkowania również jest dochód, jednak składkę oblicza się poprzez jego przemnożenie przez 4,9%. Tu również obowiązuje zasada, która nakazuje wyrównanie składki do 9% minimalnego wynagrodzenia, jeśli przedsiębiorca uzyskał w poprzednim miesiącu niewielki dochód lub nie uzyskał go wcale.

3. Ryczałt – w tej formie opodatkowania podstawę do wyliczenia wysokości składki ubezpieczenia zdrowotnego stanowi nie dochód, ale przychód, a także wysokość ogłoszonego przez GUS średniego wynagrodzenia za ostatni kwartał ubiegłego roku. O ile wygenerowany przez przedsiębiorcę przychód, pomniejszony o składki na ubezpieczenia społeczne odprowadzone do ZUS (jeżeli nie zostały one zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu na podstawie ustawy o PIT) jest:

   1. mniejszy niż 60 tys. złotych – składka zdrowotna wynosi 9% kwoty odpowiadającej 60% przeciętnego wynagrodzenia;

   2. w przedziale od 60 do 300 tys. złotych – składka zdrowotna wynosi 9% od kwoty odpowiadającej 100% przeciętnego wynagrodzenia;

   3. większy niż 300 tys. złotych – składka zdrowotna wynosi 9% od kwoty odpowiadającej 180% przeciętnego wynagrodzenia.

4. Karta podatkowa – w tym przypadku zasady ustalania składki na ubezpieczenie zdrowotne są najłatwiejsze, gdyż podstawę stanowi minimalne wynagrodzenie.

Koszt ubezpieczenia w NFZ dla pracowników

W przypadku pracownika sytuacja jest o wiele prostsza, szczególnie dla niego samego, gdyż zgodnie z obowiązującymi przepisami to pracodawca ma obowiązek zgłoszenia pracownika do ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego, obliczenia dla niego wysokości poszczególnych składek i odprowadzenia ich do ZUS.

Podstawą dla ustalenia wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne jest wynagrodzenie brutto pracownika pomniejszone o składki odprowadzone na ubezpieczenia społeczne. Prześledźmy to na przykładzie minimalnego wynagrodzenia wynoszącego 3600 zł brutto:

• ubezpieczenie emerytalne (9,76%) – 351,36;

• ubezpieczenie rentowe (1,50%) – 54,00 zł;

• ubezpieczenie chorobowe (2,45%) – 88,20 zł.

Składki na ubezpieczenia społeczne sumują się do kwoty 493,56 zł. Podstawą dla obliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie tym samym 3106,44 zł (3600 zł – 493,56 zł), a sama składka wyniesie 9% tej podstawy, czyli 279,58 zł.

Po odjęciu od wynagrodzenia brutto wszystkich składek ubezpieczeniowych oraz zaliczki na PIT (43,00 zł) otrzymamy kwotę 2783,86 zł, która finalnie trafi na rachunek bankowy pracownika jako jego wynagrodzenie netto.

Ile kosztuje dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne NFZ?

Brak ubezpieczenia zdrowotnego niesie duże ryzyko – ewentualna choroba, wypadek lub inne losowe zdarzenia mogą bowiem doprowadzić do kosztownego leczenia, za które w przypadku braku ochrony ubezpieczeniowej będzie trzeba zapłacić z własnej kieszeni. Jeśli zatem nie jesteśmy zatrudnieni, nie chcemy lub nie możemy zarejestrować się w urzędzie pracy i nie możemy zostać dopisani do ubezpieczenia współmałżonka, rozważmy wykupienie dobrowolnego ubezpieczenia w NFZ. Działa ono analogicznie do ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia czy prowadzonej działalności gospodarczej, z tym że każdego miesiąca musimy je opłacać z własnej kieszeni samodzielnie.

Jaki jest koszt dobrowolnego ubezpieczenia w NFZ? Wysokość miesięcznej składki ustala się jako 9% przeciętnego wynagrodzenia. W III kwartale bieżącego roku wyniosło ono niemalże 7,5 tys. złotych, co przekłada się na 671,88 zł miesięcznie za możliwość korzystania z państwowego systemu ochrony zdrowia.