Najczęstsze choroby płuc – jakie są ich rodzaje, objawy i na czym polega ich leczenie?

Co najczęściej powoduje choroby płuc?

Płuca są podstawową częścią układu oddechowego, w której dochodzi do wymiany oddechowej – transportu gazów oddechowych (tlenu z pęcherzyków płucnych do krwi i dwutlenku węgla z krwi do pęcherzyków płucnych). Dzięki temu tlen może być rozprowadzony w krwiobiegu do wszystkich komórek ciała, a nadmiar dwutlenku węgla usunięty w procesie oddychania. Choroby płuc występują dość często, mogą mieć charakter ostry lub przewlekły i mogą towarzyszyć im różne objawy, najczęściej kaszel, świsty, duszność i przyspieszenie częstości oddechu (tachypnoe). A czy choroby płuc bolą? W przypadku podrażnienia opłucnej mogą wystąpić bóle w klatce piersiowej nasilające się przy kaszlu.

Do najczęstszych chorób płuc zaliczamy:

• zapalenie płuc,

• przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP),

• śródmiąższowe choroby płuc,

• raka płuc.

Inne, rzadziej występujące choroby, w których przebiegu dochodzi do zajęcia płuc, to m.in. sarkoidoza (choroba ziarniniakowa powodująca zmiany w miąższu płuc i w węzłach chłonnych) i mukowiscydoza (choroba genetyczna związana m.in. z nadmiernym wytwarzaniem gęstego śluzu w drogach oddechowych).

Zapalenie płuc – przyczyny i objawy

Do najczęstszych objawów zapalenia płuc należą gorączka, osłabienie, kaszel, ból w klatce piersiowej i zmniejszenie apetytu. Symptomy u dzieci i osób w wieku podeszłym mogą być mniej specyficzne – w skrajnych grupach wiekowych obserwuje się często bóle głowy, nudności, ból brzucha i brak kaszlu. Zapalenie płuc może być spowodowane m.in.:

• zakażeniem bakteryjnym, najczęściej wywołanym przez Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis, Escherichia coli i bakterie atypowe, m.in. Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pneumoniae,

• infekcją wirusową, spowodowaną m.in. przez wirusy grypy, koronawirusy (w tym SARS-CoV-2 powodujący COVID-19), rynowirusy, RSV,

• zakażeniem grzybiczym, np. Pneumocystis jiroveci u osób z zaburzeniami odporności (pneumocystozowe zapalenie płuc),

• mechaniczną wentylacją (respiratorowe zapalenie płuc).

Jeśli podejrzewasz u siebie albo bliskiej Ci osoby zapalenie płuc, skonsultuj się z lekarzem, który po badaniu podmiotowym (przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego) i przedmiotowym (fizykalnym, podczas którego używa wzroku, słuchu i dotyku) może zadecydować o konieczności wykonania badań dodatkowych (np. badań krwi, RTG klatki piersiowej) lub włączeniu antybiotykoterapii.

• Sprawdź również, na czym polega domowe oczyszczanie płuc i kiedy je stosować.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc

POChP, czyli przewlekła obturacyjna choroba płuc, jest przewlekłym schorzeniem prowadzącym do postępującej obturacji (zwężenia) dróg oddechowych i niszczenia tkanki płuc. Najczęściej występuje u osób narażonych przez długi czas na szkodliwe substancje wziewne, najczęściej dym tytoniowy. Objawy POChP to:

• przewlekły kaszel,

• duszność,

• odkrztuszanie dużej ilości wydzieliny z dróg oddechowych.

W ciężkich przypadkach choroba może prowadzić do niewydolności oddechowej. Leczenie polega najczęściej na stosowaniu wziewnych leków rozkurczających oskrzela, przeciwzapalnych i ćwiczeniach oddechowych. Osoby z POChP powinny również zrezygnować z palenia papierosów.

POChP wymaga różnicowania z astmą oskrzelową, w której przebiegu również obserwuje się kaszel i duszność. Astma oskrzelowa ma zwykle początek w dzieciństwie lub wczesnej dorosłości i charakteryzuje się odwracalnym skurczem oskrzeli. Badaniem pomocnym w różnicowaniu tych schorzeń jest spirometria oraz przeprowadzona w jej trakcie próba rozkurczowa.

Rak płuc – jakie może dawać objawy?

U osób z przewlekłymi objawami ze strony dróg oddechowych, szczególnie u osób z wywiadem długotrwałego palenia tytoniu, konieczna jest diagnostyka w kierunku choroby nowotworowej płuc. Jakie są objawy nowotworu płuc? Najczęstszy nowotwór układu oddechowego – rak płuc – może być przyczyną wystąpienia kaszlu, krwioplucia, nawracającego zapalenia płuc czy zmniejszenia masy ciała. W razie obecności przerzutów odległych symptomy są zależne od lokalizacji zmian i mogą obejmować zaburzenia neurologiczne czy ból kości. Należy jednak pamiętać, iż rak płuc może pozostawać również przez długi czas bezobjawowy, szczególnie gdy jest zlokalizowany w obwodowej części narządu. Podejrzenie choroby nowotworowej płuc wymaga pilnej diagnostyki i leczenia onkologicznego.

Śródmiąższowe choroby płuc

Choroby śródmiąższowe płuc są grupą schorzeń, w których przebiegu dochodzi do zapalenia miąższu płuc i jego włóknienia. Co istotne, ich przyczyną nie są infekcje i zmiany nowotworowe. Choroby śródmiąższowe mogą mieć znaną etiologię, czyli pochodzenie, (np. polekowe czy w przebiegu schorzeń autoimmunologicznych) lub mieć tzw. charakter idiopatyczny (m.in. idiopatyczne włóknienie płuc, ostre śródmiąższowe zapalenie płuc).

Rezultatem chorób śródmiąższowych płuc jest zmniejszenie wymiany gazowej w pęcherzykach płucnych, co prowadzi do wystąpienia m.in. duszności i zmniejszenia tolerancji wysiłku fizycznego. Leczenie jest zależne od postawionego rozpoznania i może obejmować m.in. podawanie glikokortykosteroidów, leków immunosupresyjnych czy tlenoterapię.

Diagnostyka chorób płuc – jakie badania wykonać?

Decyzję o konieczności wykonania badań dodatkowych u osób z podejrzeniem choroby płuc podejmuje lekarz po przeprowadzeniu dokładnego badania podmiotowego i przedmiotowego chorego. Najczęściej obejmują one badania krwi (w tym morfologię, CRP, OB, gazometrię), badania obrazowe płuc (zwykle w pierwszej kolejności RTG klatki piersiowej, ale może być konieczne wykonanie np. tomografii komputerowej) oraz spirometrię – nieinwazyjne, czynnościowe badanie układu oddechowego polegającego na oddychaniu przez specjalny aparat.

Polecamy

---

Zdrowie

3 min.

Badania płuc – krótka charakterystyka najważniejszych spośród nich

Badania płuc o znaczeniu podstawowym to: spirometria, ultrasonografia, RTG. Pozwalają na ocenę wydajności pracy płuc i szybkie wykrycie nieprawidłowości. A te niestety są mocno rozpowszechnione w polskim społeczeństwie. Wśród znanych chorób płuc wymienia się np.: POCHP, pylice, gruźlicę.

Olga Dąbska19.05.2021

Profilaktyka chorób płuc – jak im zapobiegać?

Jak dbać o układ oddechowy? Ryzyko wystąpienia większości chorób płuc (w szczególności przewlekłej obturacyjnej choroby płuc i raka płuc) można zmniejszać poprzez unikanie narażenia na dym tytoniowy (dotyczy to zarówno czynnego, jak i biernego palenia papierosów) oraz inne szkodliwe substancje wziewne (w tym azbest, inne pyły). W miarę możliwości należy unikać kontaktu z osobami z chorobami zakaźnymi, a w razie konieczności stosować środki ochrony osobistej (maska, rękawiczki). Warto również pamiętać o zdrowej, zbilansowanej diecie, regularnej aktywności fizycznej i szczepieniach ochronnych, m.in. przeciwko Streptococcus pneumoniae i wirusowi SARS-CoV-2.

Co jedząc możemy zapobiegać chorobom płuc?

Pacjenci często pytają, jaki miód na choroby płuc stosować – u osób bez wywiadu uczulenia wspomagająco w leczeniu schorzeń układu oddechowego można stosować m.in. miód lipowy czy spadziowy.