Ciśnienie oka – norma i skutki zaburzeń

Ciśnienie w oku – za co odpowiada i jaka jest jego norma?

Ciśnienie wewnątrzgałkowe zapewnia prawidłowy kształt oka i jego struktur. Na wartość ciśnienia w oku wpływ ma ilość produkowanej cieczy wodnistej i jej cyrkulacja. Norma u osób zdrowych wynosi od 10 do 21 mmHg, jednak u większości osób wartości utrzymują się na poziomie 15–16 mmHg. Wskaźniki zmieniają się w zależności od pory dnia i wysiłku fizycznego (zwłaszcza po ciężkim treningu siłowym) i mogą wahać się aż do 5 mmHg. Niskie ciśnienie przyjmuje wartość poniżej 10 mmHg, natomiast o nadciśnieniu w oku mówimy, kiedy wskaźnik przekracza 21 mmHg.

Badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego

Pomiar ciśnienia oczu jest podstawowym badaniem okulistycznym. Do jego wykonania stosuje się trzy metody: tonometrię wgłobieniową, tonometrię aplancyjną i tonometrię bezkontaktową. Badanie najczęściej wykonuje się w lampie szczelinowej, która delikatnie dmucha w oczy, powodując spłaszczenie rogówki. Zmiana jej kształtu pozwala na wyliczenie ciśnienia.

Objawy i przyczyny zaburzeń ciśnienia wewnątrzgałkowego

Wzrost ciśnienia w oku może wskazywać na toczący się stan zapalny. Nadciśnienie wewnątrzgałkowe rozwija się również w konsekwencji nadprodukcji cieczy wodnistej, do czego prowadzi m.in. nadciśnienie tętnicze lub długotrwałe przyjmowanie leków steroidowych. Jako przyczynę wskazuje się też zespół rzekomego złuszczania (zespół pseudoksfoliacji). U niektórych pacjentów występuje stale podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe, określane jako nadciśnienie oczne. Stanowi wskazanie do obserwacji, ale nie zawsze skutkuje potrzebą podjęcia leczenia. Osoby z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym nie powinny wykonywać ciężkich, siłowych treningów. Szczególną wagę do rodzaju wykonywanych ćwiczeń muszą przykładać pacjenci z wysokim ciśnieniem w oczach i wadą wzroku.

Niewielki wzrost ciśnienia w oczach najczęściej nie powoduje objawów. Jeśli ustępuje samoistnie po kilku dniach, tym bardziej pacjent nie odczuwa żadnych dolegliwości. Dłużej utrzymujące się nadciśnienie może spowodować ból głowy i oczu. Pacjent dodatkowo może skarżyć się na pogorszenie widzenia, chwilowo rozmazany obraz lub mroczki przed oczami.

Nie tylko nadciśnienie powoduje odczuwanie dolegliwości. Dyskomfort w postaci bólu oka i zaburzenia percepcji pojawia się również w przypadku niskiego ciśnienia, tzw. hipotonii gałki ocznej. Przyczynami takiego stanu mogą być m.in. zanik gałki ocznej, uraz oka.

Jak można obniżyć ciśnienie w oku?

Obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego możliwe jest za pomocą kropli do oczu. Mają one wysoką skuteczność zarówno w przypadku stanów zapalnych, skutków ubocznych chorób ogólnoustrojowych, jak i w leczeniu jaskry. Jeżeli leczenie farmakologiczne nie przynosi zadowalającego efektu, to podejmuje się leczenie chirurgiczne lub laserowe. 

Podwyższone ciśnienie oka a jaskra

Okulistyka wyróżnia jaskrę pierwotną i wtórną. Pierwsza odmiana choroby diagnozowana jest u 85% pacjentów z tym schorzeniem. Schorzenie bardzo często rozwija się bezobjawowo, a jego skutkiem jest utrata widzenia. Etiologia jaskry pierwotnej nie jest do końca jasna, chociaż predyspozycją jest m.in. wrodzone ukształtowanie kąta rogówkowo-tęczówkowego. Jaskra wtórna natomiast powstaje na skutek powikłań chorób ogólnoustrojowych, np. cukrzycy, nowotworów, schorzeń układu krążenia.Wśród czynników rozwoju obu odmian jaskry wskazuje się na podwyższone i nieleczone nadciśnienie wewnątrzgałkowe, krótkowzroczność powyżej 4.0 dioptrii, zaburzenia krążenia w gałce ocznej.

Jaskra możliwa jest do wykrycia już na wczesnym etapie rozwoju, co zwiększa również powodzenie leczenia. W zależności od stanu zdrowia pacjenta i stopnia uszkodzenia oczu okulista zleca farmakoterapię obniżającą ciśnienie w oku, leczenie chirurgiczne lub laserowe, polegające na udrażnianiu kanalików. Dostępne środki farmakologiczne wyróżnia szeroki mechanizm, dzięki czemu możliwe jest zahamowanie rozwoju choroby i przywrócenie pacjentowi pełnego komfortu widzenia.