Niewydolność wielonarządowa – co to znaczy? Przyczyny i objawy

Czym jest niewydolność wielonarządowa?

Niewydolność wielonarządowa, określana też jako zespół dysfunkcji wielonarządowej, to stan charakteryzujący się potencjalnie odwracalną niewydolnością przynajmniej dwóch narządów lub układów. Do powstania niewydolności wielonarządowej dochodzi w wyniku niekontrolowanej reakcji zapalnej, co stanowi efekt progresji istniejącego już zaburzenia lub reakcję na czynnik zewnętrzny. Na tej podstawie wyróżniono odpowiednio niewydolność wtórną i pierwotną. Bez względu na jej rodzaj organizm nie jest w stanie utrzymywać równowagi, przez co narządy przestają pracować prawidłowo. Niewydolność wielonarządowa to krytyczny stan chorobowy, który zagraża życiu. Stan ten ma wysoki współczynnik śmiertelności, który wzrasta wraz z liczbą zajętych przez stan zapalny układów. Niewydolność każdego kolejnego narządu zmniejsza prawdopodobieństwo przeżycia o 15%. Około 1/3 osób z niewydolnością wielonarządową umiera w ciągu 48 godzin, a aż 80% w ciągu 2 tygodni. 

Niewydolność wielonarządowa – przyczyny

Najczęstszą przyczyną niewydolności wielonarządowej jest sepsa lub wstrząs septyczny. Sepsa to specyficzna reakcja organizmu na zakażenie. W większości przypadków rozwija się w następstwie infekcji bakteryjnej. Wstrząs septyczny z kolei stanowi swego rodzaju formę sepsy, w której przebiegu rozwija się wstrząs. Do niewydolności wielonarządowej może dojść w wyniku zatrucia, np. po spożyciu muchomora sromotnikowego, który jest uważany za najbardziej trujący grzyb w Polsce. Zespół niewydolności wielonarządowej bywa też konsekwencją m.in. ciężkich oparzeń, ciężkiej niewydolności krążenia, urazu, zapalenia trzustki, nadczynności tarczycy, tocznia układowego, ciężkich i rozległych operacji, ptasiej grypy, malarii. W około ⅓ przypadków nie udaje się ustalić przyczyny niewydolności wielonarządowej. Do grupy zwiększonego ryzyka tego stanu należą osoby przewlekle chore, w podeszłym wieku, z predyspozycjami genetycznymi i osłabioną odpornością.

Niewydolność wielonarządowa – objawy 

Objawy niewydolności wielonarządowej mogą być różne. Zależą głównie od stopnia zaawansowania tego stanu i dotkniętych nim narządów czy układów. Zazwyczaj obserwuje się dolegliwości ze strony nerek, wątroby, układu sercowo-naczyniowego i oddechowego. Jedne z częstszych objawów niewydolności wielonarządowej to:

• zespół ostrej niewydolności oddechowej;

• podwyższona temperatura ciała;

• zaburzona równowaga płynów;

• arytmia serca, spadek czynności serca;

• zmniejszenie ilości wydalanego moczu;

• zaburzenia czynności wątroby, podwyższone enzymy wątrobowe, objawy hipermetabolizmu, żółtaczka;

• koagulopatie (zaburzenia krzepnięcia krwi);

• zaburzenia świadomości;

• niewydolność krążenia, trudności w odpowiednim odżywianiu i dotlenieniu tkanek;

• zaburzenia żołądkowo-jelitowe (np. nietolerancje pokarmowe, biegunki, nudności, zatrzymanie stolca);

• uszkodzenie struktur mózgu (encefalopatia), dysfunkcje neurologiczne;

• blada, lepka, chłodna skóra;

• spadek ciśnienia tętniczego krwi.

Zapewnij sobie pomoc na czas choroby

Rozpoznanie i leczenie przyczyn niewydolności wielonarządowej wymaga wykonania licznych badań i konsultacji lekarskich. Wizyty u specjalistów są niezbędne również podczas powrotu do zdrowia.

Na czym polega leczenie niewydolności wielonarządowej?

Nie sposób jednoznacznie określić postępowania leczniczego w przebiegu niewydolności wielonarządowej. Zależy ono od tego, których układów lub narządów dotyczy patologiczny proces. Pacjenci pozostają pod opieką na oddziałach intensywnej terapii. Jak dotąd nie opracowano konkretnych wytycznych w leczeniu niewydolności wielonarządowej. To stan wymagający wprowadzenia procedur medycznych podtrzymujących funkcje życiowe i równowagę organizmu. Z uwagi na zaburzenia pracy różnych układów lub narządów leczenie niewydolności wielonarządowej wiąże się z koniecznością interdyscyplinarnego podejścia. Wymagać to może m.in. mechanicznej wentylacji płuc, intensywnego leczenia krążeniowego (podawanie leków inotropowych, których zadaniem jest modulowanie siły i częstości skurczów serca, wypełnianie łożyska naczyniowego), nerkozastępczego, wyrównywania zaburzeń koagulologicznych (podanie np. mrożonego osocza, leków przeciwzakrzepowych, koncentratów krwinek czerwonych i płytkowych), leczenia żywieniowego, stabilizacji środowiska wewnętrznego organizmu (uzupełnianie wody, elektrolitów, wyrównanie równowagi kwasowo-zasadowej). W przypadku zakażenia prowadzi się intensywną antybiotykoterapię.