Co powoduje nokardiozę? Objawy, diagnostyka i leczenie choroby

Nokardioza – co to jest?

Nokardioza jest bardzo rzadko występującą chorobą zakaźną wywoływaną przez Gram-dodatnie laseczki z rodzaju Nocardia. Istnieje ponad 100 gatunków tych bakterii, z których około 30 może powodować wystąpienie symptomów choroby. Laseczki Nocardia znajdują się często w glebie, kompoście, zbiornikach słono- i słodkowodnych.

Nokardioza to choroba oportunistyczna, tzn. iż jej objawy występują w przypadku obniżenia odporności. Patogen może doprowadzić do uszkodzenia niemal każdej części organizmu, dlatego tak ważne jest szybkie rozpoznanie i leczenie choroby.

Nokardioza – przyczyny choroby

Jak dochodzi do zakażenia Nocardia? Bakterie dostają się do organizmu najczęściej poprzez uszkodzony naskórek. Wywołują miejscową infekcję bakteryjną, a w przypadku zmniejszonej odporności mogą rozprzestrzenić się po całym organizmie. Do zakażenia dochodzi również drogą kropelkową podczas wdychania aerozolu zawierającego laseczki Nocardia. Prowadzi to do nokardiozy płuc i opłucnej.

Do czynników ryzyka wystąpienia nokardiozy należą:

• nadużywanie alkoholu,

• przebyty przeszczep narządu,

• stosowanie glikokortykosteroidów,

• zakażenie wirusem HIV,

• niewydolność nerek,

• złośliwe nowotwory krwi (np. białaczka),

• przewlekłe choroby płuc,

• choroby zapalne jelit (np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego).

• Dowiedz się więcej o chorobach wywoływanych przez bakterie.

Objawy nokardiozy

Objawy nokardiozy mogą być bardzo zróżnicowane, w zależności od postaci zakażenia:

• pierwotna skórna nokardioza – zmiany skórne powstają zwykle w miejscu, gdzie doszło do uszkodzenia naskórka. Oprócz zaczerwienienia, obrzęku, bólu i wzmożonego ucieplenia mogą pojawić się na skórze zmiany ropne,

• nokardioza skórno-węzłowa – przebiega podobnie do postaci skórnej, ale towarzyszy jej powiększenie okolicznych węzłów chłonnych (limfadenopatia),

• nokardioza płucna – może przyjąć postać zarówno ostrej, jak i przewlekłej infekcji. Do objawów nokardiozy płucnej należą: gorączka, mokry kaszel, ból w klatce piersiowej, duszność. Może także wystąpić u Ciebie nadmierna potliwość w nocy i w ciągu dnia. W przebiegu postaci płucnej dochodzi niekiedy do wytworzenia ropni,

• postać rozsiana nokardiozy – prowadzi do wystąpienia ropni w wielu narządach, najczęściej w ośrodkowym układzie nerwowym, nerkach, stawach i kościach. Objawy zależą więc od umiejscowienia zmian. Mogą obejmować m.in. ból brzucha, głowy, kości i stawów, a także sztywność karku.

Jeśli podejrzewasz, że możesz zmagać się z nokardiozą, nie zwlekaj! Zgłoś się do lekarza celem wykonania badań. Pamiętaj, iż w przypadku wystąpienia zagrażających życiu objawów (np. silnej duszności) najlepiej wezwać pogotowie ratunkowe pod numerem telefonu 112 lub 999.

Diagnostyka nokardiozy – jakie badania wykonać?

Diagnostyką i leczeniem nokardiozy zajmuje się lekarz specjalizujący się w dziedzinie chorób zakaźnych. Skierowanie do tego specjalisty możesz uzyskać w gabinecie lekarza rodzinnego. Jeżeli Twoje objawy są nasilone lub istnieje podejrzenie ropnia, proces diagnostyczno-terapeutyczny będzie prowadzony w szpitalu.

Podstawą rozpoznania nokardiozy jest dodatni wynik badania mikrobiologicznego w kierunku obecności laseczek Nocardia. Materiał do badania lekarz może pobrać ze zmian na skórze (za pomocą wymazówki lub biopsji). Jeśli jest to konieczne, posiew zostanie wykonany z innego materiału, np. z plwociny lub z wydzieliny z ropnia. Oprócz testów mikrobiologicznych lekarz zleci podstawowe badania laboratoryjne (m.in. morfologię krwi i stężenie CRP) oraz badania obrazowe. Diagnostyka obrazowa będzie zależała od Twoich objawów. Może obejmować m.in.: RTG, tomografię komputerową klatki piersiowej czy rezonans magnetyczny mózgu.

Jak leczyć nokardiozę?

Leczenie nokardiozy opiera się na wielomiesięcznej antybiotykoterapii. Leki są podawane przez co najmniej 6 miesięcy i mogą obejmować m.in.: amikacynę, trimetoprim z sulfametoksazolem, imipenem, meropenem, ceftriakson, moksyfloksacynę lub linezolid. W postaci rozsianej nokardiozy zwykle konieczne jest stosowanie 2–3 antybiotyków przez co najmniej 6 miesięcy. Jeśli zmagasz się z postacią skórną zakażenia, będziesz przyjmować co najmniej 1 antybiotyk przez pół roku. W przypadku stwierdzenia obecności ropnia w Twoim organizmie konieczne okaże się jego nacięcie i drenaż.

Leczenie nokardiozy wymaga współpracy wielu specjalistów. W zależności od lokalizacji zmian możesz wymagać konsultacji z pulmonologiem, chirurgiem ogólnym, chirurgiem klatki piersiowej czy neurochirurgiem.

Nokardioza – powikłania i rokowanie

Nokardioza może być przyczyną wystąpienia wielu powikłań. Niektóre z nich mogą być groźne dla Twojego życia, w tym: zapalenie płuc, ropień płuc lub mózgu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy zapalenie szpiku kostnego. Z najlepszym rokowaniem wiąże się nokardioza skórna, która jest zwykle w pełni wyleczalna pod warunkiem szybkiego włączenia leczenia.