Choroby zakaźne - jakie są i jak je rozpoznać?

Co to są choroby zakaźne?

„Choroby zakaźne” to określenie na grupę schorzeń, które powstają na skutek zakażenia organizmu przez drobnoustroje chorobotwórcze. Dodatkowo obserwuje się zmniejszenie odporności - może być ono skutkiem infekcji lub poprzedzać ją. Choroby zakaźne u dzieci i dorosłych mają różny przebieg. Część z nich jest niegroźna i rzadko powoduje powikłania. Zdarzają się jednak takie, które stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia lub życia.

Choroby zakaźne na świecie są bardzo powszechne. Wiele z nich obserwuje się zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Istnieją jednak takie, które są charakterystyczne głównie dla wieku dziecięcego. Niektóre choroby zakaźne każdy człowiek przeszedł przynajmniej raz w życiu.

Polecamy

---

Telemedycyna

Choroby zakaźne dzieci i dorosłych – do jakiego specjalisty się udać?

Choroby zakaźne to grupa schorzeń wywoływanych przez różne czynniki: toksyny (np. jad kiełbasiany), pasożyty (np. kleszcze), drobnoustroje (bakterie, wirusy, grzyby) oraz inne biologiczne czynniki chorobotwórcze. Pewnie kojarzą Ci się z odległymi zakątkami świata i egzotycznymi wakacjami, jednak choroby zakaźne to również doskonale znane w Polsce jednostki chorobowe takie jak grypa, odra czy ospa wietrzna.

Redakcja30.08.2021

Jakie są przyczyny chorób zakaźnych u dzieci i dorosłych?

Przyczyną choroby zakaźnej u dzieci i dorosłych jest infekcja, czyli wniknięcie do organizmu drobnoustrojów chorobotwórczych. Wśród nich można wymienić:

• bakterie (np. paciorkowce, gronkowce),

• wirusy (np. wirus grypy, rotawirusy),

• grzyby (np. Candida albicans),

• priony (białkowe cząsteczki zakaźne, które występują w niektórych organizmach).

Pamiętaj, że nie wszystkie bakterie, wirusy i grzyby wywołują choroby zakaźne. Co ważne, nie u każdej osoby po kontakcie z drobnoustrojem rozwiną się objawy. Wiele zależy od ogólnego stanu organizmu i funkcjonowania układu immunologicznego (odpornościowego).

W jaki sposób szerzą się choroby zakaźne?

Choroby zakaźne szerzą się na kilka sposobów. Źródłem zakażenia jest zawsze nosiciel danego drobnoustroju - człowiek albo zwierzę. Do przeniesienia się patogenu może dojść nawet wtedy, gdy nie pojawiły się u niego żadne objawy. Zdarza się, że zakażenie pojawia się na skutek kontaktu ze skażoną glebą lub wodą.

Chorobą zakaźną można zarazić się poprzez bezpośredni kontakt z nosicielem lub wydzielinami jego ciała (np. krwią). Może to mieć miejsce podczas pocałunku lub stosunku seksualnego. Niektóre drobnoustroje przenoszą się drogą powietrzną (np. gdy osoba chora kicha lub kaszle). Mogą również znajdować się na przedmiotach codziennego użytku (wówczas istnieje ryzyko przeniesienia ich np. z dłoni w okolicę nosa i ust). Ryzyko infekcji wzrasta także, gdy dojdzie do przerwania ciągłości skóry.

Jakie mogą być objawy chorób zakaźnych?

Objawy chorób zakaźnych zależą przede wszystkim od tego, jaki drobnoustrój jest ich przyczyną. Ważne jest także to, który układ ciała zostanie objęty procesem chorobowym. Inne dolegliwości obserwuje się w przebiegu infekcji górnych dróg oddechowych, a inne ze strony układu moczowo-płciowego, skóry, układu nerwowego itp.

Możliwe objawy chorób zakaźnych:

• ze strony układu oddechowego: kaszel, chrypka, ból gardła, duszność,

• ze strony układu moczowo-płciowego: pieczenie podczas oddawania moczu, bolesne parcie na pęcherz, zaczerwienienie okolic intymnych,

• ze strony skóry: wysypka, świąd, pieczenie, zaczerwienienie,

• ze strony układu nerwowego: zaburzenia czucia, porażenie nerwu twarzowego,

• ogólne: gorączka, stan podgorączkowy, osłabienie.

Nasilenie objawów chorób zakaźnych może różnić się w zależności od osoby. Warto również pamiętać, że wiele dolegliwości nie jest charakterystycznych dla danej jednostki chorobowej. Dlatego często, aby postawić prawidłowe rozpoznanie, należy przeprowadzić szereg badań diagnostycznych.

Jakie są choroby zakaźne?

Najczęściej występujące choroby zakaźne to m.in.: grypa, zapalenia gardła (angina), mononukleoza zakaźna, tężec, krztusiec, borelioza, ospa wietrzna, rumień nagły.

Grypa

Grypa jest chorobą wywołaną przez wirusa grypy. Chora osoba zaraża zdrową drogą powietrzną lub kropelkową. Szczyt zachorowań obserwuje się w miesiącach jesienno-zimowych. Grypa dotyka osób w każdym wieku. Wśród jej najczęstszych objawów wymienić można: gorączkę, osłabienie, kaszel, ból głowy, ból mięśni i stawów. Grypa może powodować powikłania, np. zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego, zapalenie mózgu.

Zapalenie gardła

Zapalenie gardła może być spowodowane przez wirusy (np. rinowirusy, adenowirusy) lub bakterie (np. paciorkowiec beta-hemolizujący z grupy A). Do zakażenia dochodzi przez bezpośredni kontakt z chorym lub drogą powietrzną. Objawy zależą od tego, jaki patogen jest przyczyną choroby. Najczęściej są to: ból gardła, podwyższona temperatura ciała, kaszel, osłabienie, zmęczenie, brak apetytu.

Mononukleoza zakaźna

Mononukleoza zakaźna jest spowodowana przez wirusa Epsteina-Barr. Uważa się, że nawet 95% społeczeństwa miało kontakt z tym patogenem, jednak nie u wszystkich rozwinęły się objawy. Choroba objawia się gorączką, złym samopoczuciem, bólem głowy, powiększeniem węzłów chłonnych, obrzękiem powiek.

Tężec

Chorobą zakaźną, do której dochodzi poprzez przerwanie powłok skórnych i kontakt z glebą, jest tężec. Objawy pojawiają się w ciągu 2-21 dni po wniknięciu bakterii Clostridium tetani do organizmu. Należą do nich: skurcze mięśni, łukowate wyprężenie ciała, bezsenność, złe samopoczucie, szczękościsk, zaburzenia ze strony układu autonomicznego.

Krztusiec

Inną chorobą zakaźną wywołaną przez bakterię jest krztusiec. Objawy pojawiają się po mniej więcej 7-14 dniach od kontaktu z patogenem. Należą do nich: osłabienie, ból gardła, suchy kaszel (nasilony, o charakterze napadowym), stan podgorączkowy.

Borelioza

Borelioza jest wywołana bakteriami, które należą do krętków. Może się rozwinąć po ukąszeniu kleszcza. Jej pierwszym objawem jest na ogół rumień na skórze. Później dochodzą także dolegliwości przypominające grypę, nawracające zapalenia stawów i mięśni, zaburzenia ze strony układu nerwowego. Zdarza się, że nie występują żadne symptomy zakażenia.

Ospa wietrzna

Ospa wietrzna jest chorobą wywołaną przez wirusa ospy wietrznej i półpaśca (VZV). Pojawia się najczęściej w wieku dziecięcym, jednak może wystąpić również u dorosłych. Jej objawy to: złe samopoczucie, gorączka, wysypka grudkowo-pęcherzykowa, świąd skóry, bóle mięśni, bóle głowy. Wirus pozostaje w organizmie człowieka. Może on ulec reaktywacji. Wówczas pojawia się półpasiec.

Rumień nagły

Chorobą zakaźną, która występuje wyłącznie u dzieci, jest rumień nagły (inaczej gorączka trzydniowa). Najwięcej przypadków obserwuje się przed ukończeniem 2. roku życia. Jej głównym objawem jest gorączka. Często towarzyszą jej także: kaszel, katar, biegunka, powiększenie węzłów chłonnych i zmiany grudkowe na błonie śluzowej gardła.
Warto pamiętać, że niektóre choroby zakaźne występują tylko na określonym terenie na świecie. Zdarza się, że wywołują one epidemie lub pandemie.

W jaki sposób leczy się choroby zakaźne?

Leczenie chorób zakaźnych zależy od rodzaju patogenu, który je wywołuje. W usunięciu przyczyny pomocne są antybiotyki, leki przeciwwirusowe, leki przeciwgrzybicze, antytoksyny. Ich działanie polega na zahamowaniu namnażania się drobnoustrojów lub ich zniszczeniu. Duże znaczenie mają także środki, które pozwalają łagodzić objawy infekcji. Nie wszystkie choroby zakaźne można wyleczyć. Możliwe są jednak działania, które mają na celu zapobieganie powikłaniom i utrzymanie osoby chorej w jak najlepszej kondycji.