Co to jest czerwień koszenilowa i jak wpływa na zdrowie?
Czerwień koszenilowa jest barwnikiem, który możesz spotkać w wielu produktach spożywczych, a także w kosmetykach. Nie należy spożywać jej w nadmiarze, ponieważ może powodować negatywne skutki zdrowotne. W niektórych krajach jest zakazana. Dlatego ważne jest, abyś zawsze czytał skład kupowanych przez siebie produktów.
Barwniki spożywcze są dodawane do żywności w celu nadania lub przywrócenia im naturalnej barwy (która została utracona podczas obróbki technologicznej). Dzięki nim produkty spożywcze wyglądają bardziej smakowicie. Ponadto dobry kolor sprzyja uznawaniu ich za lepsze jakościowo. Barwniki spożywcze dzieli się na naturalne i syntetyczne. Czerwień koszenilowa należy do drugiej grupy.
Co to jest czerwień koszenilowa?
Czerwień koszenilowa jest związkiem chemicznym, zaliczanym do barwników azowych. To grupa substancji otrzymywanych w specjalnym procesie, nazywanym reakcją diazowania. Szacuje się, że jest ich nawet 10 000. Należą do nich również inne powszechnie używane barwniki: żółcień pomarańczowa, czerwień Allura i tartrazyna.
Czerwień koszenilowa jest oznaczona na produktach symbolem E124. Jest znana również pod inną nazwą: pąs 4r. Barwnik ten ma truskawkową barwę. Jest odporny na działanie światła i ciepła.
Dopuszczalna zawartość czerwieni koszenilowej w produktach (ale też wszystkich innych barwników spożywczych) jest ściśle regulowana przez akty prawne. Mowa przede wszystkim o rozporządzeniach Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej oraz o rozporządzeniach Ministra Zdrowia. Ważne jest także ADI, czyli dopuszczalne dzienne spożycie. W przypadku czerwieni koszenilowej jest to 0,7 mg/kg masy ciała (obniżone z wcześniejszych 4 mg/kg masy ciała).
Warto dodać, że czerwień koszenilowa jest dopuszczalna w Europie, Australii i Azji. W niektórych krajach dodawanie jej do żywności zostało zakazane. Mowa przede wszystkim o Wielkiej Brytanii, Ameryce Północnej i Norwegii. Barwnika nie dopuszcza do spożycia także Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA).
Czerwień koszenilowa w produktach
Produkty, w których można spotkać czerwień koszenilową, to m.in.:
owoce kandyzowane,
galaretki w proszku,
ciasta w proszku,
gotowe zupy pomidorowe lub zupy pomidorowe w proszku,
dżemy,
napoje,
lody,
polewy deserowe,
farby do barwienia jaj na pisanki,
mięso i ryby wędzone,
słodycze (zwłaszcza żelki, gumy do żucia, lizaki, landrynki, pudrowe cukierki),
śmietanki z dodatkami smakowymi,
niektóre wyroby cukiernicze,
dekoracje cukiernicze,
zamienniki mięsa i ryb, produkowane na bazie białek roślinnych,
niektóre kosmetyki.
Powinieneś pamiętać, że nie wszystkie wymienione wyżej produkty zawierają czerwień koszenilową (E124). Jej użycie jest jednak w nich dopuszczone na ściśle określonym poziomie. Dlatego zalecane jest, abyś czytał skład żywności, którą chcesz kupić. Wybieraj tę, w której nie zastosowano syntetycznych barwników.
Szkodliwość czerwieni koszenilowej
Czerwień koszenilowa jest zaliczana do barwników, których spożycie należy kontrolować i ograniczać. Dzieje się tak ze względu na możliwe działanie kancerogenne. Nie ma jednak jednoznacznych badań, które potwierdzałyby jej udział w procesie nowotworowym. Według doniesień na ten temat podczas produkcji czerwieni koszenilowej mogą wydzielać się aminy aromatyczne. To właśnie z nimi związane jest działanie kancerogenne.
Czerwień koszenilowa a koszenila
Czerwień koszenilowa bywa mylona z koszenilą. Jest to również czerwony barwnik, jednak o naturalnym pochodzeniu. Pozyskuje się go z owadów (ich odwłoków lub jaj), spotykanych w klimacie tropikalnym. Są one suszone w wysokiej temperaturze, a następnie mielone na proszek. Koszenila jest oznaczana na produktach symbolem E120.
Koszenila jest dodawana do tych samych rodzajów produktów co czerwień koszenilowa. Spotkać ją można również w napojach alkoholowych. Wykorzystuje się ją w przemyśle tekstylnym do barwienia tkanin.
Koszenila jest uznawana za bezpieczną substancję, jednak zdarzają się reakcje alergiczne po jej spożyciu (gdy doszło do jej zanieczyszczenia na etapie produkcji). Wyroby, które ją zawierają, nie mogą być spożywane przez wegan i wegetarian, ponieważ pozyskuje się ją z organizmów żywych. Jej produkcja jest przez część osób uważana za nieetyczną.
- J. Gajda-Wyrębek, J. Jarecka, K. Kuźma, M. Beresińska, Zawartość barwników mających szkodliwy wpływ na aktywność i skupienie uwagi u dzieci w wybranych środkach spożywczych, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna” 2011, t. 44, nr 3, s. 760–767.
- Rozporządzenie Komisji (UE) nr 232/2012 z dnia 16 marca 2012 r. zmieniające załącznik II do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 w odniesieniu do warunków i poziomów stosowania żółcieni chinolinowej (E 104), żółcieni pomarańczowej FCF/żółcieni pomarańczowej S (E 110) i pąsu 4R, czerwieni koszenilowej A (E 124) <a href="https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:078:0001:0012:PL:PDF">https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:078:0001:0012:PL:PDF</a> (dostęp 03.03.2021).
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.