Czkawka u noworodka – skąd się bierze i jak się jej pozbyć?

Co to jest czkawka?

Czkawka to objaw, który charakteryzuje się występowaniem rytmicznie powtarzających się skurczów przepony i mięśni oddechowych klatki piersiowej. Jest odruchem, co oznacza, że nie ma się na nią wpływu. Do jej powstania dochodzi podczas nagłego wdechu z następowym zamknięciem głośni (części krtani), czemu towarzyszy charakterystyczny odgłos czkania. Czkawka może mieć różną intensywność. Najczęściej mieści się w graniach 2–60 na minutę. Utrzymuje się zazwyczaj przez kilka minut i samoistnie ustępuje. Obserwowana jest często u małych dzieci, które mogą jej doświadczyć jeszcze na etapie życia płodowego.

Pierwsze ruchy dziecka kobieta odczuwa około 18.–20. tygodnia ciąży. Rytmiczne drgania mogą świadczyć o czkawce. Do jej powstania u płodu dochodzi w wyniku łapczywego połykania płynu owodniowego i podrażnienia nerwów przeponowych. Może ona towarzyszyć dziecku nawet kilka razy na dobę i trwać od kilku do kilkunastu minut. Zwiększona częstotliwość czkawki u płodu po 27. tygodniu ciąży powinna zostać skonsultowana z ginekologiem. 

Od czego jest czkawka? Przyczyny czkawki u noworodków

Zastanawiasz się, skąd się bierze czkawka u noworodka? Jej powstawaniu u małych dzieci sprzyja kilka sytuacji. Najczęściej jest ona konsekwencją przejedzenia. Kiedy maluch przyjmie za dużo pokarmu, cierpi na problemy gastryczne, które wpływają na jego ogólne samopoczucie. Czkawce u najmłodszych sprzyja szybkie jedzenie. Tempo przyjmowania pokarmu przez malca jest kwestią indywidualną. Jedne maluchy są syte po kwadransie, a inne po kilkudziesięciu minutach. Pamiętaj, że każde dziecko ma swoje tempo jedzenia.

Do czkawki u noworodka prowadzi nie tylko łapczywe jedzenie, ale i towarzyszące mu często połykanie powietrza. Może do niego doprowadzić nieprawidłowe przystawianie malca do piersi. Połknięte pęcherzyki powietrza są przyczyną wzdęć i kolek. Czkawka u noworodka nierzadko rozwija się, gdy dziecko intensywnie płakało przed jedzeniem. Zatkany wówczas nosek sprawia, że zaczyna ono oddychać przez usta, a to wiąże się ze wspominanym wyżej nałykaniem się powietrza.

Kolejną przyczyną czkawki u noworodka jest wychłodzenie. Maluch narażony jest na nagłe zmiany temperatury w czasie zmiany pampersa czy kąpieli. Czkawka może być również konsekwencją doświadczenia przez dziecko silnych emocji. Znane Ci są pewnie przypadki czkawki u dzieci, które głośno i gwałtownie się śmiały. Jednak takie podłoże czkawki nie dotyczy noworodków, a nieco starszych – kilkumiesięcznych – maluchów. 

Jak się pozbyć czkawki u małego dziecka?

Zastanawiasz się, co pomoże na czkawkę u noworodka? Zacznijmy od tego, że razem z wiekiem częstość czkawki u dziecka maleje. Przypadki krótkotrwałej czkawki u noworodka nie wymagają żadnego leczenia, zazwyczaj ustępują same i nie wiążą się dla dziecka z żadnym zagrożeniem. Istnieją jednak skuteczne sposoby na czkawkę, którymi możesz pomóc dziecku. Najbardziej znany spośród nich to ułożenie w pozycji pionowej, co sprzyja wydostaniu się gazów z żołądka. Czkawce po jedzeniu można zapobiegać, karmiąc dziecko, kiedy jest spokojne, a nie kiedy płacze lub bezpośrednio po płaczu. Dodatkowo zacznij je karmić, zanim będzie bardzo głodne, bo wówczas może łapczywie pobierać pokarm. Dlatego warto przestrzegać zalecanej przez specjalistów częstotliwości karmienia. Pamiętaj, zdrowy noworodek zazwyczaj je około 8–12 razy na dobę, w tym co najmniej 1–2 razy w nocy.

Zapobieganiu czkawki u noworodka sprzyja odpowiednia technika karmienia. Maluch powinien objąć ustami całą otoczkę brodawki. Na czas karmienia należy zapewnić mu wygodną pozycję, dzięki czemu będzie ssał miarowo bez połykania powietrza. Eksperci zalecają karmienie piersią na leżąco. Jeśli dziecko jest karmione butelką, zadbaj, aby smoczek był wypełniony pokarmem, co ograniczy ilość powietrza połykanego razem z pokarmem. Dobrym sposobem na czkawkę u noworodków karmionych butelką jest zakup specjalnych antykolkowych smoczków. Jeśli czkawka pojawia się u dziecka na skutek wychłodzenia, pamiętaj o częstym sprawdzaniu pampersa i zmienianiu go, kiedy jest mokry. Zadbaj o ciepło w pomieszczeniu, w którym kąpiesz i przebierasz malca.

Czkawka u noworodka – czy może oznaczać chorobę?

Bardzo rzadko zdarza się patologiczne tło czkawki u noworodka. Należy je podejrzewać, gdy przyjmuje ona przewlekły charakter, a jej występowanie stanowi źródło dyskomfortu, zmęczenia, rozdrażnienia, problemów ze snem, trudności w przyjmowaniu posiłków, a tym samym nieprawidłowe przybieranie dziecka na masie ciała.

Eksperci informują, że czkawka może być efektem m.in.: 

• chorób ośrodkowego układu nerwowego (np. guzów),

• chorób metabolicznych (np. cukrzycy, mocznicy – zaburzenia pracy nerek, które powoduje gromadzenie się toksyn w organizmie),

• chorób klatki piersiowej (np. zapalenia osierdzia, zapalenia płuc i opłucnej),

• chorób alergicznych (do częstszych alergii u małych dzieci zaliczamy uczulenie na jajka, mleko, gluten),

• chorób jamy brzusznej (np. przepukliny rozworu przełykowego),

• zabiegów chirurgicznych w obrębie jamy brzusznej lub klatki piersiowej.

Jeśli niepokoi Cię długo utrzymująca się lub częsta czkawka u dziecka, skorzystaj z pomocy eksperta. Zapisz się na konsultację pediatryczną, podczas której uzyskasz fachowe informacje na temat przyczyn i sposobów likwidowania czkawki u noworodka. W przypadku podejrzenia patologicznego podłoża przewlekłej czkawki lekarz zleca wykonanie badań, aby ustalić przyczynę problemu i opracować leczenie.