Torbiele na trzustce – etiologia i rozpoznanie
Torbiele trzustki to zmiany o postaci zbiornika wypełnionego płynem. Najczęściej są bezobjawowe, przez co ich wykrycie jest przypadkowe w rutynowym badaniu USG. Przyczyny torbieli trzustki są różne. W większości przypadków mamy do czynienia ze zmianami, które powstały jako powikłanie po zapaleniu trzustki. U niektórych osób torbiele trzustki są fizjologiczne. Bywają one jednak również zmianami o charakterze nowotworowym, dlatego nie wolno ich bagatelizować.
Polecane
Torbiele trzustki
Torbiel na trzustce to zmiana dość rzadko występująca. Ma postać guza, który wypełnia płyn, najczęściej wydzielina trzustkowa. Szacuje się, że torbiele na trzustce wykrywane są u mniej niż 1% populacji [1]. Najczęściej rozwijają się u osób starszych. Ze względu na etiologię specjaliści wyróżniają kilka rodzajów torbieli.
Torbiele zastoinowe
Torbiele zastoinowe, nazywane też retencyjnymi, to zmiany, które powstają na skutek niedrożności przewodu trzustkowego. Przyczyną tego stanu może być stan zapalny.
Torbiele zejściowe
Torbiele zejściowe, określane też prawdziwymi, to zmiany wrodzone, wynikające z fizjologii trzustki. Nie dają żadnych objawów i są wykrywane przypadkowo, najczęściej podczas rutynowego badania USG jamy brzucha. Torbiele zejściowe nie wymagają leczenia i nie są obarczone ryzykiem potencjalnej złośliwości.
Pseudotorbiele
Pseudotorbiele to zmiany, które powstały na skutek ostrego zapalenia trzustki (30–50% przypadków), przewlekłego zapalenia trzustki, martwicy, a także urazów, do których zaliczane są również zabiegi operacyjne na trzustce. Pseudotorbiele mają różną wielkość i mogą występować zarówno pojedynczo, jak i mnogo. Charakterystyczne dla tego typu zmian jest umiejscowienie okołotrzustkowe. Tkanki torbieli na trzustce mogą obejmować przyległe narządy i również na nich tworzyć torbiele (np. torbiel na wątrobie, torbiele żołądka, torbiel jelita). Pseudotorbiele powodują objawy, które utrzymują się ponad 6 tygodni. Ponadto u prawie 50% pacjentów zwiększają ryzyko wystąpienia powikłań, np. niedrożności dwunastnicy lub dróg żółciowych [1].
Torbiele nowotworowe
WHO wyróżnia trzy rodzaje torbieli nowotworowych:
nowotwory surowicze torbielowate;
nowotwory śluzowe torbielowate;
wewnątrzprzewodowy brodawkowo-śluzowy nowotwór trzustki.
Torbiele nowotworowe mają różny przebieg, a ich etiologia nie jest do końca jasna. Jako główne przyczyny eksperci wskazują uwarunkowania genetyczne [1].
W niektórych przypadkach wykryte torbiele na trzustce mają zupełnie inne pochodzenie i nie ograniczają się jedynie do trzustki. Guzki mogą być torbielami endometrialnymi i powstać na skutek zaawansowanej endometriozy, która oprócz macicy zajmuje również narządy okoliczne, takie jak trzustka, nerki.
Jakie są objawy torbieli na trzustce?
Torbiele trzustki najczęściej są bezobjawowe i wykrywane przypadkowo podczas badania USG jamy brzusznej. Niektóre zmiany mogą jednak dawać charakterystyczne objawy w postaci nawracającego, ostrego bólu brzucha, wymiotów, nudności, gorączki.
Warto wiedzieć, że zarówno łagodne torbiele, jak i zmiany obarczone ryzykiem złośliwości mogą być bezobjawowe. Dlatego bardzo ważna jest profilaktyka. Obejmuje ona badanie USG jamy brzucha i badania krwi z uwzględnieniem enzymów trzustkowych i prób wątrobowych. Pakiet tych badań powinien być wykonywany minimum raz w roku. Pamiętaj, że wczesne wykrycie nieprawidłowości zwiększa szanse na powodzenie leczenia.
Jeśli chcesz szybko skonsultować się z internistą lub lekarzem rodzinnym i mieć też dostęp do specjalistów bez skierowania, kup prywatne ubezpieczenie zdrowotne, którego ofertę można zamówić na Welbi.
Wybierz jeden z 3 pakietów Polisy Zdrowie Welbi, żeby móc:
konsultować się z internistą, lekarzem rodzinnym i pediatrą w ciągu 24 godzin od rezerwacji wizyty,
konsultować się ze specjalistami w ciągu przeważnie 3 dni roboczych (nawet 39 dostępnych specjalistów w pakiecie OCHRONA GOLD),
mieć dostęp do badań laboratoryjnych, obrazowych i czynnościowych z krótkim czasem oczekiwania na ich wykonanie (nawet blisko 300 różnych badań w pakiecie OCHRONA GOLD, w tym USG jamy brzusznej, rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa oraz badania laboratoryjne niezbędne w rozpoznaniu i monitorowaniu leczenia torbieli na trzustce),
wykonać profilaktyczny przegląd stanu zdrowia raz do roku (tylko w pakietach OCHRONA COMPLEX i OCHRONA GOLD).
Zamów na Welbi ofertę i sprawdź, z jakich usług medycznych i na jakich zasadach można korzystać w ramach wybranego pakietu. Dowiedz się, jak to prywatne ubezpieczenie zdrowotne może wesprzeć Cię w powrocie do zdrowia.
Diagnostyka torbieli na trzustce
Torbiele na trzustce widoczne są zarówno w prostym badaniu USG brzucha, jak i w rezonansie magnetycznym i tomografii komputerowej. W przypadku wykrycia zmiany na trzustce konieczne jest wykonanie diagnostyki laboratoryjnej. Obejmuje ona: badanie aktywności lipazy i alfa-amylazy (enzymów trzustkowych), stężenie CRP, próby wątrobowe, pełną morfologię krwi i badanie moczu. Na podstawie wyników tych badań lekarz podejmuje decyzję o konieczności endoskopowej ultrasonografii z nakłuciem torbieli. Ma ona na celu pobranie próbki płynu wypełniającego torbiel. Materiał przekazywany jest do analizy laboratoryjnej.
Torbiel trzustki – leczenie zabiegowe
Leczenie zabiegowe torbieli trzustki to najczęściej stosowana metoda w terapii tego schorzenia. W zależności od rodzaju i wielkości zmiany lekarz decyduje, czy wystarczający jest drenaż torbieli, czy zachodzi konieczność leczenia operacyjnego i wycięcia zmiany. Odprowadzanie płynu stosowane jest w przypadku torbieli pozapalnych, które uciskają okoliczne tkanki, powodując nieprzyjemne objawy. Do zabiegu drenowania kwalifikowane są również „młode”, kilkutygodniowe torbiele. Natomiast operacja torbieli trzustki stosowana jest w przypadku zmian, których nie można wykonać drenażu, np. z powodu dużego rozmiaru. W niektórych przypadkach stosowane jest leczenie łączące zabieg operacyjny i zabieg drenażu. Ten sposób daje największe szanse na skuteczność leczenia.
Torbiel trzustki – leczenie farmakologiczne
Leczenie farmakologiczne stosowane jest w przypadku, kiedy przyczyną powstania torbieli jest np. stan zapalny trzustki. Wówczas w pierwszym etapie terapii konieczne jest leczenie choroby podstawowej. Następnie lekarz podejmuje decyzję, czy zmiana na trzustce powinna być poddana drenażowi, czy jednak konieczny jest zabieg operacyjny.
Czy torbiel trzustki może się wchłonąć?
Małe torbiele na trzustce mogą wchłonąć się samoistnie. Średni czas wynosi do 6 tygodni. Jest to okres, w którym zmianę monitoruje się za pomocą USG. Jeśli po upływie 6 tygodni torbiel nie ulegnie wchłonięciu, lekarz podejmuje decyzję o dalszym postępowaniu.
- M. Lipiński, M. Degowska, G. Rydzewska, Zmiany torbielowate w trzustce, „Przegląd Gastroenterologiczny”, 2007, 2(6), s. 315–319.
- M. Siepsiak, K. Adrych, Leczenie zachowawcze, endoskopowe i chirurgiczne chorych na przewlekłe zapalenie trzustki, „Farmacja Współczesna”, 2014, 7, s. 169–174.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
