Lipidogram – jak wygląda badanie i kiedy warto je wykonać?

Cholesterol – co to takiego?

Cholesterol to związek lipidowy, który budzi przeważnie negatywne skojarzenia. Jest on jednak niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Po pierwsze wchodzi w skład błon komórkowych, bierze udział w syntezie niektórych hormonów, witamin (np. witaminy D) i kwasów żółciowych. Jest składnikiem żółci i uczestniczy w trawieniu tłuszczów. Oprócz tego wspiera funkcjonowanie układu nerwowego.

W opracowaniach naukowych znajdziesz podział na dwa główne rodzaje cholesterolu:

• LDL (ang. low-density lipoprotein), czyli tzw. zły cholesterol. Jego nadmiar gromadzi się na ścianach tętnic, prowadząc do miażdżycy. W efekcie naczynia krwionośne stają się mniej drożne i nie mogą swobodnie dostarczać tlenu i substancji odżywczych do komórek. Taka sytuacja może skutkować wystąpieniem choroby wieńcowej, zawału mięśnia sercowego, udaru niedokrwiennego mózgu i innych chorób układu sercowo-naczyniowego;

• HDL (ang. high-density lipoprotein), czyli tzw. dobry cholesterol, który odpowiada za transport lipidów do wątroby, gdzie są one rozkładane. W ten sposób obniża ich stężenie w surowicy krwi. 

Cholesterol to substancja, którą organizm może wytworzyć samodzielnie, ale w dużym stopniu przyjmuje go wraz z pożywieniem. Jego źródłami są m.in.: tłuste mięsa, tłuste mleko i produkty mleczne, produkty z dużą zawartością oleju palmowego, potrawy smażone i dania typu fast food.

• Sprawdź, jak uniknąć miażdżycy i jak powinno wyglądać leczenie naturalne tej choroby. 

Lipidogram – co to za badanie? Jakie są normy?

Lipidogram (inaczej profil lipidowy) to badanie krwi, które daje szczegółowy obraz gospodarki lipidowej w organizmie. W wynikach możesz zobaczyć:

• poziom trójglicerydów w surowicy krwi;

• stężenie cholesterolu całkowitego;

• poziom frakcji HDL cholesterolu;

• poziom frakcji LDL cholesterolu.

O hipercholesterolemii – czyli zbyt dużym stężeniu cholesterolu we krwi – świadczy podwyższony poziom cholesterolu całkowitego. Przyjmuje się, że jego poziom nie powinien przekraczać 190 mg/dl. „Zły” cholesterol LDL powinien utrzymywać się poniżej 115 mg/dl. Za optymalny wynik należy uznać stężenie cholesterolu całkowitego na poziomie 155 mg/dl, a frakcji LDL w granicach 80 mg/dl. Pamiętaj, że wyniki lipidogramu interpretuje lekarz. Jeśli niepokoi Cię Twój profil lipidowy, umów się na szybką konsultację z lekarzem rodzinnym, który – gdy zajdzie taka potrzeba – skieruje Cię do innego specjalisty.

Lipidogram – wskazania do badania

Na omawiane badanie powinny zgłosić się przede wszystkim osoby:

• które nałogowo palą tytoń i nie stronią od używek;

• otyłe i z nadwagą;

• mało aktywne fizycznie;

• obarczone ryzykiem chorób układu krążenia, czyli chore na nadciśnienie tętnicze, cukrzycę czy reumatoidalne zapalenie stawów (RZS);

• które mają przypadki chorób układu krążenia w rodzinie;

• które mają genetyczną skłonność do podwyższonego poziomu cholesterolu. 

Lipidogram wchodzi również w skład badań profilaktycznych – kobiety po 25. roku życia powinny kontrolować ten parametr co 5 lat, a mężczyźni co 2–3 lata. Natomiast po ukończeniu 50. roku życia zaleca się rutynowe sprawdzenie profilu lipidowego raz na 2 lata, o ile lekarz nie zaleci częstszych kontroli.

• Dowiedz się, jakie są najczęstsze przyczyny otyłości i jak walczyć z tą chorobą.

Lipidogram – przygotowanie do badania i jego przebieg

Aby wyniki lipidogramu były wiarygodne, powstrzymaj się od picia alkoholu 2–3 dni przed badaniem. Nie pij też kawy i herbaty przynajmniej 12 godzin przed pobraniem krwi, a pragnienie ugaś niegazowaną wodą. Jeśli to możliwe, unikaj stresu, który również może zaburzyć wyniki. Samo badanie powinno być wykonywane na czczo, czyli gdy od ostatniego posiłku upłynęło około 12 godzin. Zgłoś się do punktu pobrań między 7.00 a 10.00, najlepiej przed przyjęciem leków, jeśli bierzesz jakieś na stałe. Bezpośrednio przed badaniem staraj się unikać wysiłku fizycznego. 

Samo badanie trwa kilka minut i polega na pobraniu próbki krwi z żyły łokciowej. Zazwyczaj jest ono niebolesne, choć wiele osób określa je jako nieprzyjemne. Po wyjściu z gabinetu zabiegowego odpocznij kilka minut.

Nieprawidłowy profil lipidowy – co robić?

Jeśli Twój profil lipidowy wygląda niepokojąco, nie czekaj, ale od razu skonsultuj się z lekarzem. W pierwszej kolejności umów się na wizytę do internisty lub lekarza rodzinnego. Pamiętaj, że wyniki badań możesz skonsultować nie tylko podczas wizyty w przychodni, ale również w trakcie teleporady. Gdy poziom cholesterolu okaże się za wysoki, konieczne może okazać się leczenie farmakologiczne, uzupełnione dietą niskotłuszczową i regularną aktywnością fizyczną. Poznaj walory smakowe i sprawdź, jak przygotować np. czerwony ryż na cholesterol.