Datura – trucizna czy lekarstwo?

Czym jest datura? Jak wygląda bieluń dziędzierzawa?

Bieluń dziędzierzawa lub datura to roślina, która występuje w wielu częściach świata. Preferuje ciepłe, słoneczne stanowiska i dobrze zdrenowane gleby Europy, Azji i Ameryki Północnej. Można ją znaleźć na następujących terenach:

• Użytki rolne – bieluń dziędzierzawa to pospolity chwast na polach uprawnych, zwłaszcza na polach kukurydzy, soi i bawełny;

• Nieużytki – datura rośnie również na nieużytkach, takich jak pastwiska, ugory i tereny poprzemysłowe;

• Ogrody – datura może również występować w ogrodach jako roślina ozdobna. Pamiętaj jednak, aby odpowiednio zabezpieczyć ją przed dziećmi i zwierzętami domowymi;

• Przydroża – bieluń dziędzierzawa można również znaleźć rosnącą przy drogach i innych obszarach zabudowanych. 

Bieluń dziędzierzawa osiąga wysokość około 1 metra. Jego charakterystyczną cechą są duże, białe, lejkowate kwiaty o nieprzyjemnym, ostrym zapachu. Liście są długoogonkowe, o jajowatym kształcie z zaostrzonym szczytem. Blaszka liściowa może osiągnąć długość do 30 cm i szerokość do 15 cm. Brzeg ciemnozielonych, matowych liści jest nierównomiernie ząbkowany.

Liście i nasiona zawierają substancje o działaniu na ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy. Jednak należy pamiętać, że bieluń jest rośliną silnie toksyczną i trującą. Stosowanie bielunia w celach leczniczych powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą specjalisty.

• Dowiedz się także, czym jest krwawnik pospolity i jakie ma zastosowanie. 

Datura – zastosowanie medyczne 

Surowcem o właściwościach leczniczych są nasiona oraz liście bielunia. Z nasion tej rośliny izoluje się czyste alkaloidy – skopolaminę i atropinę. Natomiast liście zawierają:

• atropinę,

• hioscyjaminę,

• skopolaminę,

• apoatropinę,

• beladoninę,

• garbniki,

• flawonoidy.

Te substancje czynne zawarte w surowcach bielunia powodują m.in. rozszerzenie źrenicy oka, hamują wydzielania śliny, potu, soku żołądkowego, a także rozszerzenie oskrzeli.

Bieluń dziędzierzawa – mimo swojej toksyczności – znalazł zastosowanie w tradycyjnej medycynie. Już w czasach antycznych, z powodu swoich właściwości nasennych i halucynogennych, była wykorzystywana do leczenia różnych dolegliwości.

Leki otrzymane z Datura stramonium stosuje się w stanach skurczowych przewodu pokarmowego i dróg moczowych w celu łagodzenia bolesnych skurczów mięśni gładkich. W medycynie ludowej wykorzystywano go do leczenia ran, wrzodów, dny moczanowej, reumatyzmu, obrzęków, rwy kulszowej, a nawet bólów zębów.

Hioscyna i atropina są wykorzystywane we wstępnym postępowaniu anestezjologicznym przed zabiegami operacyjnymi lub diagnostycznymi. Hioscyna jest podawana jako lek przeciwwymiotny oraz w leczeniu stanów skurczowych mięśni gładkich przewodu pokarmowego, np. w kolce żółciowej.

Datura jest również znana z poprawy dolegliwości ze strony układu oddechowego. W badaniach naukowych ma ona potwierdzone działanie przeciwastmatyczne. Zawarte w niej alkaloidy działają przeciwzapalnie, antycholinergicznie i rozszerzająco na oskrzela.

Roślina była również wykorzystywana w leczeniu przeziębienia, grypy, krztuśca i zapalenia oskrzeli ze względu na swoje działanie wykrztuśne. Jako naturalny środek roślinny wspomagała pozbywanie się nadmiaru wydzieliny z dróg oddechowych.  Dzięki temu oddychanie stawało się łatwiejsze.

Zwolennicy medycyny naturalnej mogą polecać spożywanie bielunia pod postacią naparu np. jako środek na przeziębienie. Medycyna konwencjonalna nie popiera jednak stosowania takich metod, a w szczególności samodzielnego przygotowywania naparów z datury.

• Poznaj też najbezpieczniejsze zioła na menopauzę.

Bieluń jako roślina halucynogenna

Należy pamiętać, że bieluń nie tylko ma właściwości lecznicze, ale również psychoaktywne. Pod żadnym pozorem nie traktuj ich jako ziół na dobry nastrój. Substancje zawarte w bieluniu, takie jak atropina i skopolamina, mogą wywoływać halucynacje, omamy i inne objawy psychoaktywne. 

Jest to jednak niebezpieczne i nielegalne. Spożycie bielunia w celu uzyskania efektów halucynogennych – np. palenie go – może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych i zatrucia. Dlatego ważne jest, aby unikać spożywania bielunia w celach rekreacyjnych.

Datura – jakie są skutki zatrucia?

Zatrucie daturą jest dość powszechne. Najczęściej dochodzi do niego z powodu nieświadomości osoby, która wypiła napar przygotowany w nieodpowiedni sposób lub spożyła elementy rośliny. 

Objawy zatrucia daturą mogą być bardzo poważne i obejmują:

• suchość błon śluzowych,

• rozszerzenie źrenic (mydriasis),

• wzrost ciśnienia w gałce ocznej,

• zaburzenia widzenia,

• wzrost temperatury ciała,

• tachykardia,

• silne uspokojenie połączone z zaburzeniami poznawczymi,

• spadek wrażliwości na bodźce zewnętrzne,

• halucynacje,

• słowotok,

• zaburzenia oddychania,

• drgawki.

Trujące właściwości datury sprawiają, że jest ona jedną z roślin, które należy traktować z ogromną ostrożnością. Pomimo swoich potencjalnych korzyści, zawsze należy pamiętać o możliwości zatrucia i konieczności konsultacji z lekarzem przed jej stosowaniem.

Zatrucie daturą – co robić?

W przypadku silnych objawów zatrucia daturą, nie czekaj, ale wezwij pogotowie ratunkowe. Pamiętaj, że spożywanie preparatów ziołowych – w szczególności tych przygotowanych samodzielnie – nie powinno odbywać się bez konsultacji z lekarzem.