Dializa otrzewnowa – wskazania i przebieg zabiegu

Czym jest dializa otrzewnowa?

Dializa otrzewnowa jest, obok hemodializy, jedną z metod leczenia nerkozastępczego u osób ze schyłkową niewydolnością nerek. Pozwala na usunięcie z organizmu pacjenta nadmiaru wody i substancji (m.in. mocznika, fosforu, potasu), które w warunkach fizjologicznych powinny być wydalane z moczem. 

Podczas dializy otrzewnowej do oczyszczenia krwi wykorzystuje się otrzewną, czyli cienką błonę wyścielającą od wewnątrz jamę brzuszną. Wprowadzony do jamy otrzewnej płyn dializacyjny styka się z otrzewną, przez którą możliwa jest filtracja krwi. Zbędne substancje przedostają się do płynu dializacyjnego. Płyn po określonym czasie – zwykle kilku godzinach – jest usuwany z jamy brzusznej.

Dializę otrzewnową przeprowadza się na dwa sposoby: 

• wprowadzając i usuwając płyn dializacyjny manualnie – tzw. ciągła ambulatoryjna dializa otrzewnowa. Robi się to zwykle 3–4 razy dziennie;

• przy pomocy specjalnego urządzenia, tzw. cyklera – tzw. automatyczna dializa otrzewnowa. Wykonywana jest w nocy, podczas snu.

Wybór metody leczenia nerkozastępczego omów z nefrologiem, czyli lekarzem specjalizującym się w rozpoznawaniu i leczeniu chorób nerek. Zmagając się z przewlekłą niewydolnością nerek, pamiętaj o regularnych wizytach u specjalisty i o wykonywaniu zleconych badań.

Kto kwalifikuje się do zabiegu dializy otrzewnowej?

Wskazaniem do dializy otrzewnowej jest schyłkowa niewydolność nerek, definiowana jako zmniejszenie filtracji kłębuszkowej <15 mL/min/1.73 m² [1]. Przewlekła choroba nerek bywa spowodowana m.in. cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym czy zaburzeniami odpływu moczu w przypadku złogów w nerkach. 

Niezależnie od etiologii, schyłkowa niewydolność nerek powinna być leczona jedną z 3 metod: hemodializą, dializą otrzewnową lub poprzez transplantację (przeszczep) nerki. Wybór odpowiedniej z nich jest kwestią indywidualną, zależną od dostępności narządu do przeszczepu, stylu życia i obecności ewentualnych przeciwwskazań do wybranej metody leczenia nerkozastępczego.

• Przeczytaj też: Jakie zioła na pęcherz moczowy można stosować?

Jakie są przeciwwskazania do dializy otrzewnowej?

Nie każda osoba wymagająca leczenia nerkozastępczego skorzysta z dializy otrzewnowej. Przeciwwskazania do tej metody leczenia obejmują:

• duże przepukliny brzuszne,

• przepuklina przeponowa,

• obecność licznych zrostów otrzewnowych (np. po przebytym zapaleniu otrzewnej czy licznych operacjach w obrębie jamy brzusznej),

• niepełnosprawność intelektualna nie pozwalająca na samodzielne przeprowadzanie dializy otrzewnowej.

Do względnych przeciwwskazań do dializy otrzewnowej należą:

• częste zapalenia uchyłków jelita grubego, 

• choroby zapalne jelit, 

• choroba niedokrwienna jelit, 

• otyłość olbrzymia. 

Jeśli zmagasz się z chorobą przewlekłą, koniecznie poinformuj o tym lekarza.

Jak przebiega dializa otrzewnowa?

Dializa otrzewnowa wymaga odpowiedniego przygotowania pacjenta. Co najmniej 2 tygodnie przed przystąpieniem do pierwszej dializy w ścianie brzucha zakłada się specjalny cewnik, umożliwiający zarówno wprowadzenie, jak i usunięcie płynu dializacyjnego. To elastyczna rurka wykonana z silikonu. Najczęściej umieszcza się ją w okolicy miednicy. Podczas zabiegu zakładania cewnika osobie chorej podawane jest znieczulenie dożylne.

Dializę otrzewnową przeprowadza się poprzez wprowadzenie sterylnego płynu dializacyjnego do jamy otrzewnej przez cewnik. Po określonym czasie (zwykle kilku godzinach) płyn jest usuwany przez ten sam cewnik. W przypadku automatycznej dializy otrzewnowej proces ten przebiega automatycznie i jest zwykle wykonywany w nocy, podczas snu chorego.

• Dowiedz się również, na czym polega detoks organizmu.

Jakie są zalety dializy otrzewnowej?

Według ekspertów dializa otrzewnowa jest bezpieczniejszą metodą leczenia nerkozastępczego niż hemodializa. Wiąże się również z mniejszymi kosztami, a procedurę można przeprowadzać samodzielnie w domu.

Czy po dializie otrzewnowej mogą wystąpić powikłania?

Podobnie jak w przypadku innych procedur medycznych, również dializa otrzewnowa wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań, m.in.:

• przecieku w okolicy cewnika,

• migracji cewnika,

• przepukliny,

• przecieku płynu dializacyjnego do jamy opłucnej,

• zwiększenia masy ciała, 

• hiperglikemii (podwyższenia stężenia glukozy we krwi),

• hipertriglicerydemii (podwyższenia stężenia trójglicerydów we krwi),

• zapalenia otrzewnej,

• zakażenia cewnika.

Wszelkie niepokojące objawy u osoby poddawanej dializie otrzewnowej należy niezwłocznie zgłosić lekarzowi prowadzącemu.

Sprawdź także, jakie mogą być objawy torbieli korowej nerki.