Dieta na żylaki - co powinno się w niej znaleźć?
Dieta na żylaki stanowi ważny element zarówno profilaktyki, jak i leczenia. Jej zadaniem jest wzmocnienie ścian żył, zapobieganie zaparciom, przeciwdziałanie nadmiernej masie ciała. Dieta przeciw żylakom powinna być niskokaloryczna, bogata w błonnik, witaminy C i E.
Dieta i nadwaga jako czynniki ryzyka żylaków
Żylaki kończyn dolnych z uwagi na częstość występowania zakwalifikowane zostały do grona chorób społecznych. Średnio dwukrotnie częściej rozwijają się u kobiet niż u mężczyzn. Zachorowanie na nie wzrasta wraz z wiekiem, u osób palących tytoń, obciążonych genetycznie, prowadzących siedzący tryb życia. Istotnymi czynnikami ryzyka żylaków kończyn dolnych są nadwaga i otyłość. Zbyt duża masa ciała nadmiernie obciąża układ naczyniowy - powoduje zwiększone zaleganie krwi w żyłach kończyn dolnych.
Równie istotnym czynnikiem usposabiającym do występowania żylaków jest sposób odżywiania. Dieta bogata w substancje balastowe, czyli składniki, które nie ulegają rozkładowi w jelicie, sprzyja jego oczyszczaniu i wzmacnia mięśnie jelitowe. Jadłospis ubogi w tego typu składniki powoduje, że jelito jest niedostatecznie mobilizowane do pracy, co nie tylko sprzyja zaparciom, ale i prowadzi do jego opadania w kierunku miednicy i zlokalizowanych tam żył. Obniżone jelito grube uciska na naczynia żylne, wywołując zastój krwi w kończynach dolnych.
Dieta - element terapii żylaków
Po informacje o tym, jak dbać o układ krwionośny poprzez dietę, najlepiej zgłosić się do dietetyka. Specjalista indywidualnie ustala najbardziej odpowiedni sposób odżywiania. Dieta na żylaki powinna być bogata w produkty z dużą zawartością witaminy C. Kwas askorbinowy wspomaga prawidłową produkcję kolagenu, przez co intensyfikuje proces odbudowy tkanek i gojenia się ran, utrzymuje prawidłowe ciśnienie krwi, uszczelnia ściany naczyń krwionośnych i zmniejsza ich kruchość. Witaminę C w dużych ilościach zapewnią: natka pietruszki, czerwona papryka, owoce cytrusowe, owoc dzikiej róży. Najlepiej nie poddawać warzyw i owoców obróbce termicznej, ponieważ w jej wyniku tracą one nawet do 70% kwasu askorbinowego.
Kolejnym ważnym składnikiem diety przy żylakach jest witamina E, która zmniejsza agregację (zlepianie) płytek krwi oraz uczestniczy w syntezie substancji przeciwkrzepliwych. Dobrym źródłem witaminy E są: migdały, oliwa z oliwek, pistacje, awokado, kiełki pszenicy. Dieta przeciw żylakom powinna również zawierać źródła witaminy PP, która rozszerza naczynia krwionośne. Występuje ona zwłaszcza w: drożdżach, otrębach pszennych, chudych mięsach, orzechach, rybach.
W diecie przeciw żylakom powinien znaleźć się czosnek. Ten naturalny antybiotyk działa przeciwzapalnie, przeciwdrobnoustrojowe. Stanowi źródło witamin (A, C, z grupy B) i składników mineralnych (wapnia, potasu, magnezu, fosforu, żelaza). Czosnek wykazuje właściwości rozszerzające naczynia krwionośne i detoksykacyjne (usuwa toksyny i szkodliwe substancje z organizmu).
Co jeszcze powinno się znaleźć w diecie na żylaki?
W diecie na żylaki nie może zabraknąć hesperydyny. To organiczny związek należący do flawonoidów. Znany jest z właściwości przeciwutleniających. Ułatwia przyswajanie witaminy C. Wzmacnia naczynia krwionośne, obniża ciśnienie tętnicze i poziom cholesterolu LDL, poprawia przepływ krwi w naczyniach wieńcowych. Występuje w dużych ilościach w owocach cytrusowych, a zwłaszcza w białym miąższu skórki cytrynowej i pomarańczach, tangelo, czyli w mieszańcu mandarynki i grejpfruta. Dobrym jej źródłem są też: morele, jeżyny, aronia, czarna porzeczka. Hesperydyna stanowi częsty składnik suplementów diety na żylaki.
Co jeść na żylaki? Bardzo ważne są produkty dostarczające błonnika pokarmowego. Usprawnia on pasaż jelitowy, reguluje wypróżnianie i zapewnia uczucie sytości. Zapobiega zaparciom, które powodują wzrost ciśnienia w jamie brzusznej, odpowiedzialnego za rozszerzenie żył. Najlepszym źródłem błonnika są: otręby pszenne, jabłka, bób, płatki jęczmienne, grejpfruty, porzeczki, jagody, gruszki, śliwki, agrest, truskawki, morele, brzoskwinie, kasza gryczana, ryż brązowy, pieczywo żytnie. Dieta bogata w błonnik jest bardzo ważna przy żylakach w ciąży, kiedy metabolizm ulega nieco spowolnieniu. Podczas zaparć należy też pamiętać o nawadnianiu organizmu. Dziennie powinno się wypijać średnio 2 litry płynów na dobę, a najlepiej przyswoić jej więcej.
Czego należy unikać w diecie przy żylakach?
Osoby zmagające się z żylakami powinny ograniczyć udział w diecie tłuszczów trans. Związki te podnoszą poziom cholesterolu LDL, a jednocześnie obniżają poziom cholesterolu HDL. W ten sposób wykazują silne działanie miażdżycogenne. Bogate w tłuszcze trans są produkty instant, dania typu fast food, chipsy i inne słone przekąski. W diecie chorego na żylaki ważne jest zredukowanie ilości soli. Sól w nadmiarze przyczynia się do rozwoju nadciśnienia tętniczego. Powoduje zatrzymywanie wody w organizmie, co predysponuje do powstawania obrzęków. Te z kolei stanowią dodatkowe obciążenie dla zmęczonych nóg. Zamiast soli warto doprawiać potrawy ziołami, takimi jak lubczyk, tymianek, bazylia. Poza tym należy się wystrzegać dań mocno przetworzonych i wysokokalorycznych, które predysponują do nadwagi.
- P. Chęciński, Choroby naczyń wybrane problemy, Termedia, Poznań 2006.
- W. Noszczyk, Żylaki i inne choroby żył i kończyn dolnych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.
- D. Zabielska, J. Czarnecka, E. Kobos i wsp., Profilaktyka żylaków kończyn dolnych u pielęgniarek pracujących na bloku operacyjnym, „Pielęgniarstwo Polskie” 2013, t. 2, nr 48, s. 95-99.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.