Jak powinna wyglądać dieta w chorobach autoimmunologicznych?

Czym są choroby autoimmunologiczne?

Układ immunologiczny zapewnia ludzkiemu organizmowi odporność na wiele patogenów. Jeśli działa on prawidłowo, kontakt z chorobotwórczym patogenem nie kończy się zachorowaniem. W przypadku zaburzonej pracy układ ten nie chroni organizmu przed infekcjami ani zakażeniami. Układ odpornościowy reaguje też na kontakt z alergenami. Stara się je zwalczyć, aby zapobiec chorobom. Jeśli działa on nieprawidłowo, traktuje swoje komórki jako zagrożenie i stara się je zwalczać. W taki sposób powstają choroby autoimmunologiczne. Zachorowalność na nie jest większa u kobiet niż u mężczyzn. 

Rodzaje chorób autoimmunologicznych

Choroby autoimmunologiczne często są dziedziczone, o czym warto pamiętać. Obecnie coraz więcej mówi się o chorobach tarczycy, w szczególności o Hashimoto czy o chorobie Gravesa-Basedowa. Do chorób autoimmunologicznych można również zaliczyć:

• cukrzycę typu I,

• chorobę Addisona,

• miastenię,

• stwardnienie rozsiane,

• celiakia,

• łuszczycę,

• sarkoidozę,

• chorobę Leśniowskiego-Crohna,

• wrzodziejące zapalenie jelit,

• toczeń,

• bielactwo,

• łysienie plackowate.

Choroby autoimmunologiczne są bardzo zróżnicowane, również pod względem objawów. Warto zwrócić uwagę na dolegliwości, takie jak: zmęczenie, nadmierna suchość skóry, zmiana masy ciała, zwiększone pragnienie, wysychanie spojówek czy problemy z wątrobą. 

Wpływ diety na choroby autoimmunologiczne

W przebiegu chorób autoimmunologicznych charakterystyczny jest stan zapalny, który sprawia, że organizm nieprawidłowo rozpoznaje komórki, traktuje je jako obce i chce je zniszczyć. Często w ich przebiegu nie działają prawidłowo tarczyca czy wątroba. Wyleczenie choroby autoimmunologicznej jest niemożliwe, ale stosowanie odpowiedniej diety może mieć duży wpływ na zdrowie i samopoczucie. Dobrze dobrana dieta zmniejsza nasilenie objawów, poprawia stan skóry, a także zmniejsza dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Jedną z chorób, na którą nie ma leku, a dieta okazuje się jedynym rozwiązaniem, jest celiakia. Wymaga ona stosowania diety bezglutenowej do końca życia. Bardzo istotne jest korzystanie z produktów, które w żaden sposób nie zostały zanieczyszczone glutenem, gdyż nawet niewielkie jego ilości mogą powodować dolegliwości. 

Odpowiednio dobrana dieta pozytywnie wpływa na jelita i ich funkcjonowanie, a mają one duże znaczenie dla odporności organizmu. Stosowanie produktów o działaniu przeciwzapalnym jest zalecane w wielu jednostkach chorobowych, np. w nieswoistym zapaleniu jelit. Zdrowe jelita nie tylko zmniejszają częstotliwość infekcji, ale także poprawiają stan skóry, samopoczucie i dodają energii. Dobrze wpływają również na pamięć i koncentrację.

Jaka dieta sprawdzi się w chorobach autoimmunologicznych?

Choroby autoimmunologiczne różnią się mechanizmem, dlatego nie istnieje uniwersalna dieta, która pomaga w leczeniu każdej z nich. Często to właśnie eliminacja konkretnych grup produktowych daje najlepsze efekty. Bardzo istotne jest stosowanie składników pokarmowych, które zmniejszają stany zapalne. Mogą to być: polifenole, pełnoziarniste pieczywo, warzywa i owoce, kasze czy chude mięso, ryby i nabiał. Bardzo ważna jest jakość spożywanych produktów. Dobrze, gdyby pochodziły one z ekologicznych upraw, dzięki temu zawierają więcej witamin i minerałów.

Niektóre choroby autoimmunologiczne wymagają ograniczenia spożycia białek, wtedy w jadłospisie należy zmniejszyć ilość roślin strączkowych, nabiału oraz niektórych zbóż, często glutenowych. Należy także ograniczyć spożywanie kawy oraz alkoholu, czasem również orzechów. Dieta antygenowa ma za zadanie zmniejszać nasilenie stanów zapalnych. Polega ona na wyeliminowaniu glutenu, nabiału, w tym mleka oraz jaj. Jadłospis powinien składać się z dużej ilości warzyw i owoców, chudego mięsa, ryb, a także z pseudozbóż, np. z amarantusa. Taki sposób żywienia warto stosować przez kilka miesięcy, aby wyciszyć stany zapalne, poprawić stan jelit i ogólne samopoczucie.

Zioła w chorobach autoimmunologicznych

Dieta w chorobach autoimmunologicznych powinna być wspierana poprzez zioła i suplementy diety. Bardzo ważne jest przyjmowanie witaminy D, nazywanej witaminą słońca. Przebywając na zewnątrz w słoneczne dni przynajmniej przez 20 minut, nasz organizm syntezuje ją. Niestety w miesiącach mniej słonecznych, czyli od września do kwietnia, należy rozważyć przyjmowanie jej w formie suplementów diety. Przed ustaleniem odpowiedniej dawki dobrze jest wykonać badanie oznaczające jej stężenie w organizmie. Warto także regularnie wykonywać inne badania, które pomogą w diagnozie chorób, takich jak Hashimoto, celiakia czy reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).

Niektóre z ziół mogą pozytywnie wpłynąć na samopoczucie, poprawić wyniki badań oraz zmniejszyć stany zapalne. Często wykorzystuje się zioła, które wspomagają pracę układu pokarmowego. Sprawdzą się babka plesznik, nasiona lnu czy liście szałwii. Należy je dobierać w zależności od dolegliwości. Leczenie RZS wspomaga się ziołami, takimi jak pokrzywy, kwiat głogu oraz skrzyp polny. Dobrym rozwiązaniem jest spożywanie herbat ziołowych z mięty, rumianku, kopru, melisy czy dziurawca. Należy pamiętać, że jeśli stosujemy leki, powinniśmy zachować przynajmniej dwugodzinną przerwę.