Dlaczego warto monitorować tętno? Jaki wpływ ma na zdrowie?
Tętno to pulsujący ruch ścian tętnic, związany z wyrzutem krwi podczas skurczu komór serca. Jest jednym z parametrów określających wydolność układu krążenia, ponieważ zależy od częstości akcji serca i elastyczności naczyń krwionośnych. Badanie tętna to bardzo prosty, ale jednocześnie istotny test, który możesz przeprowadzić samodzielnie, za pomocą specjalnego urządzenia (opaska sportowa, smartwatch) lub w gabinecie lekarskim.
Jak zmierzyć tętno bez specjalnego urządzenia?
Jeśli chcesz samodzielnie zmierzyć tętno, przyłóż palce do jednej z tętnic:
szyjnej,
promieniowej,
ramiennej,
udowej,
podkolanowej,
piszczelowej tylnej,
grzbietowej stopy.
Następnie ustaw stoper na 60 sekund i w tym czasie policz liczbę uderzeń. Poznasz w ten sposób częstość swojego tętna na minutę. Tętno spoczynkowe najlepiej mierzyć rano, po wypoczynku, w pozycji leżącej. Lekarz podczas badania pulsu ocenia także jego symetrię, częstotliwość, amplitudę oraz miarowość tętna.
Jakie tętno jest prawidłowe?
Prawidłowe tętno spoczynkowe powinno być miarowe, równomierne. U osoby dorosłej wynosi od 60 do 100 uderzeń na minutę. Pamiętaj jednak, że puls zależy także od wieku i ma różne wartości w różnych przedziałach wiekowych:
prawidłowe tętno u niemowląt wynosi około 130 uderzeń na minutę,
prawidłowe tętno u dzieci wynosi około 100 uderzeń na minutę,
prawidłowe tętno u młodzieży wynosi około 85 uderzeń na minutę,
prawidłowe tętno człowieka wynosi około 70 uderzeń na minutę,
prawidłowe tętno osób starszych wynosi około 60 uderzeń na minutę.
Jeśli uprawiasz sport to oprócz tętna spoczynkowego warto badać także tętno treningowe w odniesieniu do swojego tętna maksymalnego (które oznacza, że Twoje serce pracuje w najszybszym możliwym tempie). Zazwyczaj tętno maksymalne oblicza się odejmując od 220 swój wiek. I tak np. osoba w wieku 40 lat za maksymalne tętno powinna uznać 180.
Mierząc puls pamiętaj też, że na pracę serca i tym samym wynik pomiaru wpływają takie czynniki jak stres (psychiczny lub fizyczny) czy intensywny wysiłek fizyczny. Częstotliwość akcji podlega także wahaniom w odniesieniu do rytmu dobowego – jest niższa w czasie snu i wyższa w czasie czuwania.
Dlaczego warto monitorować tętno?
Dzięki temu prostemu badaniu można wykryć ewentualne zaburzenia rytmu serca i problemy z układem krążenia. Niepokojące jest tętno zbyt szybkie – tachykardia (powyżej 100 uderzeń na minutę) lub zbyt wolne – bradykardia (poniżej 50 uderzeń na minutę).
Bradykardia może być uznana za stan prawidłowy np. podczas snu lub u sportowców. Jednak jeśli poza tymi sytuacjami serce bije bardzo wolno, to jest to stan nieprawidłowy, który może oznaczać choroby serca, niedoczynność tarczycy, choroby neurologiczne, a także prowadzić do osłabienia organizmu, zawrotów głowy, zmęczenia i problemów z koncentracją, a nawet omdleń.
Także tachykardia w niektórych sytuacjach jest stanem normalnym – tętno może być wyższe w trakcie wysiłku fizycznego lub stresu. Jednak jeśli częstość tętna spoczynkowego jest wyższa niż 100 uderzeń na minutę, to jest to zazwyczaj stan nieprawidłowy, który może świadczyć o takich chorobach jak niedokrwistość czy nadczynność tarczycy. Objawy towarzyszące tachykardii to zawroty głowy, kołatanie serca i ból w klatce piersiowej.
Oprócz częstości należy zwracać uwagę także na niemiarowość tętna – odzwierciedla ona zaburzenia rytmu serca, może świadczyć o poważniejszych problemach takich jak arytmie czy migotanie przedsionków. Z kolei osłabione tętno może świadczyć o takich chorobach jak miażdżyca, choroby naczyń krwionośnych, niewydolność serca.
Jeśli zależy Ci na monitorowaniu swojego zdrowia, bo jesteś w grupie ryzyka rozwoju nadciśnienia, np. zmagają się z nim Twoi rodzice albo prowadzisz nieaktywny tryb życia, i chcesz mieć możliwość szybkiej konsultacji z lekarzem w sytuacji, gdy doświadczysz objawów nawracających zaburzeń ciśnienia, rozważ zakup Polisy Zdrowie Welbi. Już od 69 zł możesz mieć dostęp do lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej (lekarza rodzinnego, internisty, pediatry), nawet w ciągu 1 dnia, oraz wielu badań (np. pomiaru ciśnienia tętniczego). Zamów ofertę i sprawdź, co jeszcze możesz zyskać, opłacając miesięczną składkę.
- A. Szczeklik, M. Tendera, Kardiologia. Podręcznik oparty na zasadach EBM; Medycyna praktyczna, Kraków, 2009.
- Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotyczące diagnostyki i leczenia chorych z częstoskurczem nadkomorowym (2019).
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
