Dystymia – co to za choroba i jak się objawia?

Dystymia – co to takiego?

Greckie słowo dysthymia można przetłumaczyć jako "zły nastrój" lub “zły stan umysłu”. Faktycznie, jest to przewlekłe zaburzenie nastroju o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu, które trwa co najmniej dwa lata. Jego charakterystyczną cechą jest przewlekle obniżony nastrój. 

Szacuje się, że dystymia dotyczy nawet 100 mln ludzi na świecie, choć statystyki te nie są dokładne, ponieważ wiele osób ignoruje problem, nie zgłasza się do specjalisty lub czeka aż objawy miną samoistnie.

Dystymię określa się również mianem depresyjnego zaburzenia osobowości (osobowość depresyjna), depresją nerwicowej lub “uśmiechniętą depresją”. Pamiętaj jednak, że nie można stawiać znaku równości między omawianym zaburzeniem a depresją. 

• Zobacz, jak rozpoznać i leczyć depresję u nastolatków.

Jakie są objawy dystymii?

Dystymia wiąże się z objawami, które – choć są dość łagodne – mogą pogarszać jakość życia codziennego. Najczęstsze symptomy tego zaburzenia to: 

• przygnębienie i smutek – osoby z dystymią często odczuwają smutek, przygnębienie i pustkę. To uczucie może być obecne większość czasu przez co najmniej dwa lata;

• utrata zainteresowań – czyli utrata zainteresowania tym, co wcześniej sprawiało przyjemność. Jeśli ktoś z Twoich bliskich cierpi na dystymię, może stracić zainteresowanie swoimi hobby, relacjami społecznymi lub codziennymi czynnościami;

• zmęczenie i brak energii – częstym objawem dystymii jest uczucie chronicznego zmęczenia i braku energii. Osoby z dystymią mogą czuć się wyjątkowo zmęczone, nawet po odpoczynku;

• zmiana apetytu – dystymia może w różny sposób wpływać na apetyt i wagę. Niektóre osoby z dystymią mogą tracić apetyt i kolejne kilogramy, podczas gdy inne doświadczają napadów wilczego głodu i przybierają na wadze;

• trudności w koncentracji – osoby z dystymią mogą mieć trudności w zapamiętywaniu rzeczy i podejmowaniu decyzji. Mogą czuć się rozproszone i mieć problemy z utrzymaniem uwagi. Z tego wynikają ich problemy w pracy.

Jakie są przyczyny dystymii?

Przyczyny dystymii nie zostały w pełni poznane, jednak istnieje kilka czynników, które mogą przyczynić się do rozwoju tego zaburzenia. Badania sugerują, że pewne czynniki genetyczne mogą predysponować do rozwoju dystymii. Jeśli masz w rodzinie osoby cierpiące na depresję lub dystymię, ryzyko pojawienia się tego zaburzenia u ciebie jest większe. 

Stresujące zdarzenia życiowe, takie jak utrata bliskiej osoby, rozwód czy utrata majątku, również mogą przyczyniać się do rozwoju dystymii. Po wydarzeniach tego rodzaju człowiek przeżywa żałobę, która nie kończy się z dnia na dzień. Dlatego uczucie smutku i przygnębienia utrzymuje się przez dłuższy czas.  

Osoby z niskim poczuciem własnej wartości są bardziej podatne na rozwój dystymii. Obniżona samoocena ma bardzo duży wpływ na nastrój.

Diagnoza dystymii

Diagnoza dystymii może być utrudniona, ponieważ objawy tego zaburzenia często są znacznie łagodniejsze niż w przypadku depresji klinicznej. Jednak istnieją pewne kryteria, które muszą zostać spełnione, aby psychiatra mógł postawić diagnozę dystymii:

1. Czas trwania obniżonego nastroju musi wynosić co najmniej dwa lata u dorosłych i przynajmniej rok u dzieci;

2. Pacjent musi obserwować u siebie przynajmniej dwa z wymienionych objawów: Utrata zainteresowań lub przyjemności z czynności, które kiedyś sprawiały radość; zmiany apetytu; zaburzenia snu; brak energii i zmęczenie; kłopoty z koncentracją i pamięcią; niska samoocena; poczucie winy; lęk; obniżone libido.

Leczenie dystymii

Leczenie dystymii może obejmować terapię psychologiczną, farmakoterapię lub kombinację obu tych metod. Oto niektóre z najczęstszych metod leczenia dystymii:

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT)

Terapia poznawczo-behawioralna jest jedną z najskuteczniejszych metod leczenia dystymii. Pomaga ona identyfikować myśli i przekonania, które przyczyniają się do pojawienia się smutku i przygnębienia. Terapeuta pomaga zmieniać negatywne myśli i nawyki, które utrzymują dystymię.

Farmakoterapia

Jeśli objawy dystymii są ciężkie lub nie łagodnieją w miarę postępu terapii psychologicznej, lekarz może zalecić farmakoterapię. Zazwyczaj zaleca się przyjmowanie leków przeciwdepresyjnych, takich jak selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI).

Terapia interpersonalna

Terapia interpersonalna koncentruje się na poprawie relacji interpersonalnych. Terapeuta pomaga radzić sobie z trudnościami w komunikacji i budować zdrowe relacje z innymi. Terapia interpersonalna może pomóc w łagodzeniu objawów dystymii i poprawie jakości życia.

Samopomoc w dystymii

Oprócz profesjonalnego leczenia, istnieje wiele rzeczy, które można zrobić samodzielnie, aby poradzić sobie z dystymią.

Prowadzenie zdrowego stylu życia

Regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta i odpowiednia ilość snu mogą pomóc w poprawie nastroju i ogólnego samopoczucia. Staraj się dbać o swoje ciało i umysł, angażując się w zdrowe nawyki.

Szukanie wsparcia

Nie bój się prosić o pomoc i szukać wsparcia od rodziny, przyjaciół lub terapeuty. Możesz również dołączyć do grup wsparcia dla osób z dystymią, gdzie możesz spotkać osoby z podobnym bagażem doświadczeń.

Znalezienie nowego hobby

Znalezienie hobby lub zajęcia, które sprawia Ci przyjemność, może pomóc w odwróceniu uwagi od objawów dystymii i poprawie nastroju. Wypróbuj różne aktywności i znajdź coś, co sprawia Ci radość i daje poczucie spełnienia.

Dystymia i depresja – czym się różnią?

Dystymia bywa określana łagodniejszą formą depresji, jednak nie można postawić znaku równości między tymi zaburzeniami. To pierwsze jest znacznie mniej poważne niż nerwica lękowa czy depresja psychotyczna. 

Depresję diagnozuje się nawet po dwóch tygodniach obniżonego nastroju. Jej objawy są znacznie silniejsze i może ona prowadzić do całkowitej niezdolności do pracy lub nauki. W przebiegu dystymii raczej nie dochodzi do hospitalizacji i prób samobójczych. 

• Sprawdź też, jak diagnozować i leczyć depresję w ciąży.