Czym jest ergoterapia i do kogo jest skierowana? Jakie są jej metody i cele?

Co to jest ergoterapia?

Termin „ergoterapia” wywodzi się od greckiego słowa ergo, które oznacza ‘działanie, pracowanie’. Z tego względu definiowany bywa jako ‘terapia przez pracę’. Określenie to oddaje pierwotne założenia ergoterapii. Po raz pierwszy bowiem zaczęto ją stosować celem przysposabiania osób niepełnosprawnych do życia w społeczeństwie poprzez wdrażanie ich do wykonywania określonych prac zawodowych.

Obecnie przez ergoterapię rozumie się działania, które służyć mają przede wszystkim zdrowiu psychicznemu i dobremu samopoczuciu pacjenta. Środkami terapeutycznymi mogą stać się rozmaite rodzaje zajęć – nie tylko praca, ale też aktywności o czysto rekreacyjnym charakterze. Do ergoterapii zaliczyć można zarówno zgłębianie rzemiosła czy poszerzanie zakresu ruchu przez kinezyterapię, jak i gry zespołowe albo choreoterapię.

Komu służy ergoterapia?

Ergoterapię stosować można w przypadku osób niepełnosprawnych fizycznie lub umysłowo, ale nie są oni jedyną grupą, do której skierowana jest ta metoda leczenia. Aktywizacja poprzez odpowiednio ukierunkowane działania może przydać się także w pełni sprawnym osobom, którym brak motywacji do rozwoju lub które mają trudność z podjęciem pracy czy nawiązywaniem kontaktów z innymi ludźmi.

Często praktykuje się obecnie:

• ergoterapię dla dzieci dotkniętych różnego typu zaburzeniami, np. z ADHD, autyzmem albo mózgowym porażeniem dziecięcym,

• ergoterapię dla osób starszych – zarówno ze względu na ich ograniczoną sprawność fizyczną, jak i na częste na tym etapie życia wycofanie społeczne, osamotnienie.

Z ergoterapii może skorzystać praktycznie każdy człowiek, który czuje się nieszczęśliwy, niepewny siebie, zagubiony, nie radzi sobie w różnych życiowych sytuacjach. Odpowiednio dobrane zajęcia mogą przynieść równie pozytywne skutki, jak indywidualna praca z psychoterapeutą. Przy silnej motywacji pacjenta stają się okazją do pracy nad sobą i inspiracją do zmian na lepsze.

Jakie są metody ergoterapii?

Metody i techniki ergoterapii są bardzo zróżnicowane. Dobiera się je w zależności od możliwości pacjentów, a także celów, które chce się osiągnąć. Pod pojęciem ergoterapii rozumie się zwykle zajęcia, które polegają na wykonywaniu prac manualnych. Niekiedy służą one opanowaniu pewnych umiejętności, ale często są jedynie pretekstem do nawiązywania kontaktów z ludźmi czy budowania adekwatnego poczucia własnej wartości.

Do obszernego zakresu działań ergoterapeutycznych zaliczają się między innymi:

• warsztaty mające na celu aktywizację zawodową, rozwijające umiejętności w zakresie krawiectwa, stolarstwa, ogrodnictwa czy pracy na komputerze,

• trening zdolności manualnych i sprawności intelektualnej, służący także poszerzaniu zainteresowań, np. rysunek, tworzenie ceramiki itp.,

• zajęcia zespołowe, ułatwiające budowanie relacji międzyludzkich, np. taniec, śpiew chóralny, gry towarzyskie,

• ćwiczenie codziennych czynności z zakresu higieny osobistej, gotowania czy sprzątania, celem poprawy sprawności psychoruchowej i usamodzielnienia się.

Kim jest ergoterapeuta?

Praca z osobami niepełnosprawnymi fizycznie lub dotkniętymi problemami natury psychicznej wymaga zwykle współdziałania specjalistów z dziedziny medycyny, fizjoterapii, psychologii czy logopedii. By ergoterapeuta mógł skutecznie uzupełniać ich działania, musi mieć wiedzę ze wszystkich wymienionych obszarów. Dlatego ergoterapią zajmują się osoby gruntownie przygotowane do tego zawodu, często po studiach podyplomowych.

Ergoterapeuta ma przygotowanie w zakresie określonych technik zajęciowych. Jego rolą jest jednak przede wszystkim wspieranie podopiecznego w podejmowanej przez niego aktywności, zaopatrzenie go w niezbędne do tego celu pomoce, skuteczne motywowanie go do działania, z uwzględnieniem jego możliwości i ograniczeń. Rolą ergoterapeuty jest także udzielanie instruktażu bliskim pacjenta.

Jakie są efekty ergoterapii?

Ergoterapia, której zasadniczym celem jest trenowanie określonych czynności, pozwala pacjentom uzyskać większą samodzielność poprzez:

• opanowanie nowych umiejętności zawodowych,

• poszerzenie zdolności do samoobsługi,

• poprawę sprawności fizycznej, koordynacji ruchowej.

Tam, gdzie podejmowane w ramach ergoterapii działania są jedynie pretekstem do zmian w obszarze życia społecznego i osobistego, pacjenci mogą liczyć na:

• poprawę ogólnego samopoczucia, wzrost samooceny i poczucia sprawczości,

• polepszenie sprawności umysłowej (pamięci, zdolności koncentracji itd.),

• przełamanie trudności w kontaktach międzyludzkich,

• odkrycie nowych pasji, które staną się źródłem satysfakcji i radości z życia.