Erlichioza – przyczyny, objawy, leczenie

Erlichioza co to takiego?

Erlichioza (lub dokładniej ludzka erlichioza monocytarna) to – podobnie jak borelioza – choroba przenoszona przez kleszcze z gatunku Ixodes. Do zakażenia dochodzi poprzez ugryzienie kleszcza, który wbija się w skórę i przekazuje człowiekowi Gram-ujemne bakterie Ehrlichia chaffeensis. Od tego momentu drobnoustroje zaczynają krążyć po organizmie i w pierwszej kolejności atakują białe krwinki (monocyty i makrofagi). Bakteria rozprzestrzenia się po organizmie i jest stwierdzana nie tylko we krwi obwodowej, ale również w nerkach, płucach, węzłach chłonnych, śledzionie czy w płynie mózgowo-rdzeniowym.

Pod względem objawów i przebiegu erlichioza bardzo przypomina inną chorobę odkleszczową, czyli anaplazmozę. Oba schorzenia rzadko atakują ludzi, a – jeśli już się pojawią – dotykają przede wszystkim seniorów i osoby z obniżoną odpornością. Na zakażenie narażone są również dzikie zwierzęta, takie jak jelenie czy sarny. 

Gdzie występuje erlichioza?

Pierwsze przypadki erlichiozy opisano stosunkowo niedawno, bo na początku lat 90. ubiegłego stulecia w Stanach Zjednoczonych. Najwięcej zachorowań rejestruje się na terenach wiejskich w Ameryce Północnej, a nieliczne przypadki zdarzają się w Afryce i w niektórych krajach Europy. Zdecydowana większość przypadków dotyczy południowo-środkowych terenów USA, gdzie z chorobą zmaga się kilkaset osób rocznie. W Polsce erlichioza występuje niezwykle rzadko – według danych Państwowego Zakładu Higieny (PZH) mowa tu o pojedynczych przypadkach w skali roku. Do zakażenia – bez względu na miejsce – dochodzi przeważnie w miesiącach wiosennych i letnich, gdy aktywność kleszczy jest największa.

• Sprawdź, jakie są najgroźniejsze rodzaje kleszczy!

Jak objawia się erlichioza?

Erlichiozę łatwo pomylić z grypą lub z inną sezonową infekcją. Może ona przebiegać całkowicie bezobjawowo lub dawać niespecyficzne objawy, takie jak: wysoka gorączka (powyżej 39°C), bóle mięśni i stawów, dreszcze, ogólne osłabienie, brak apetytu, wysypka na dłoniach i stopach. Oprócz tego lekarz może stwierdzić powiększenie węzłów chłonnych, wątroby i śledziony.

Wśród innych rzadziej występujących symptomów, można wymienić:

• dolegliwości ze strony układu pokarmowego – nudności, wymioty, biegunkę, bóle brzucha;

• kaszel;

• bóle głowy;

• sztywność karku;

• zaburzenia świadomości.

Objawy te są podobne do oznak innej choroby odkleszczowej, zwanej tularemią. Jednak w obu przypadkach ciężki przebieg dotyczy przede wszystkim osób z obniżoną odpornością i z chorobami współistniejącymi.

Gdy na Twojej skórze widoczny jest ślad po ugryzieniu kleszcza, a oprócz tego męczą Cię opisane dolegliwości, udaj się do lekarza pierwszego kontaktu. Skieruje Cię on do specjalisty chorób zakaźnych, który zleci Ci badania krwi, które pozwolą szybko wykryć obecność bakterii w Twoim organizmie i rozpocząć leczenie.

Jak wygląda leczenie erlichiozy?

Erlichioza to choroba wywołana przez bakterię, dlatego bezwzględnie konieczna będzie tu antybiotykoterapia. Lekarze najczęściej przepisują tetracyklinę lub ryfampicynę. Leczenie przyczynowe najczęściej łączy się ze zwalczaniem uciążliwych objawów. Jeśli zachorujesz na erlichiozę, oprócz antybiotyku będziesz przyjmował środki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Poprawa powinna nastąpić już po 1–2 dniach stosowania antybiotykoterapii.

W trosce o przewód pokarmowy nie zapominaj o przyjmowaniu probiotyku, który pomaga w utrzymaniu prawidłowej flory bakteryjnej. Po zakończeniu leczenia stopniowo wracaj do normalnych aktywności. Jeśli choroba miała ciężki przebieg, daj sobie czas na rekonwalescencję.

Jakie są możliwe powikłania erlichiozy?

Erlichioza to choroba całkowicie wyleczalna. Jeśli terapia została przeprowadzona prawidłowo, a Ty cieszysz się dobrą odpornością, nie musisz obawiać się powikłań. Jeśli jednak się pojawią, mogą być to:

• zawroty głowy;

• nerwobóle;

• porażenie nerwu twarzowego;

• zaburzenia krzepnięcia krwi;

• zapalenie mięśnia sercowego;

• niewydolność oddechowa;

• sepsa;

• niewydolność nerek.

Śmiertelność na skutek erlichiozy lub jej powikłań wynosi około 2%, ale zagraża głównie osobom z obniżoną odpornością lub z dodatkowymi chorobami.

Erlichioza – na czym polega profilaktyka?

Zapobieganie erlichiozie jest znacznie łatwiejsze niż jej leczenie. Profilaktyka polega przede wszystkim na zachowaniu szczególnej ostrożności w miejscach występowania kleszczy – jeśli wybierasz się do lasu, wkładaj ubrania z długimi rękawami i nogawkami, załóż nakrycie głowy, a w gorące dni postaw na dłuższe skarpetki. Unikaj przebywania w wysokich trawach, które również bywają siedliskiem małych pasożytów. Zakładaj jasne ubrania, bo na nich łatwiej dostrzec owady i zapobiec ich przedostaniu się na dalsze partie ciała. Dla większej pewności używaj też preparatu odstraszającego kleszcze.