Czym jest fobia społeczna? Jak sobie z nią poradzić?
Fobia społeczna jest związana z występowaniem lęku w sytuacjach, w których następuje kontakt z innymi ludźmi. Uważa się, że cierpi na nią nawet 12% populacji. Zaburzenie to może wystąpić również u dzieci i młodzieży. Fobia społeczna znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Sprawdź, jak sobie z nią radzić.
Content: W psychiatrii fobie są zaliczane do zaburzeń nerwicowych. Ich głównym objawem jest lęk, który pojawia się w ściśle określonych sytuacjach, a niekiedy również na samo ich wyobrażenie. Osoba chora za wszelką cenę dąży do ich uniknięcia, co wiąże się z brakiem możliwości normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Co ciekawe, chory zdaje sobie sprawę z tego, że jego lęk jest irracjonalny. Nie potrafi jednak go pokonać. Wyróżnia się różne rodzaje fobii. Jednym z nich jest fobia społeczna, określana także mianem nerwicy lub lęku społecznego.
Polecane
Co to jest fobia społeczna?
Fobia społeczna jest zaburzeniem, w którym pojawia się lęk podczas sytuacji społecznych. Wiąże się to z unikaniem wszystkich kontaktów z innymi ludźmi. Takie postępowanie jest źródłem cierpienia, a także utrudnia codzienne funkcjonowanie. Fobia społeczna bywa porównywana do nieśmiałości. Musisz jednak zdawać sobie sprawę, że jest ona bardziej złożona i ma poważniejsze konsekwencje.
Wyróżnia się:
fobię społeczną uogólnioną – objawy pojawiają się podczas wszystkich społecznych interakcji,
fobię społeczną izolowaną – daje o sobie znać wyłącznie w określonych sytuacjach społecznych (jednej lub kilku).
Fobia społeczna częściej występuje u kobiet. Jej pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj między 17. a 30. rokiem życia. Zdarza się także, że jej początki obserwuje się już w dzieciństwie.
Jakie są przyczyny fobii społecznej?
Przyczyn fobii społecznej może być kilka. Często nie udaje się ustalić jednego konkretnego powodu występowania tego zaburzenia. Wiadomo natomiast, że w jego rozwoju biorą udział czynniki biologiczne oraz psychospołeczne. Pierwsze z nich są związane z predyspozycjami genetycznymi (np. gdy u rodziców występują zaburzenia nerwicowe) oraz z nieprawidłowym przyłączaniem się dopaminy do jej receptorów.
Przyczyną fobii społecznej bywają cechy osobowości. Mowa przede wszystkim o trudnościach w kontaktach społecznych, niepewności, bierności, lękliwości, zaniżonej samoocenie, silnym dążeniu do uzyskania akceptacji. Warto przyjrzeć się również zaburzeniom osobowości. Przykładem może być osobowość unikająca, która przez niektórych jest uznawana za skrajny przypadek fobii społecznej.
Za przyczyny fobii społecznej uważa się także niepowodzenia w kontaktach społecznych i przykre wydarzenia z przeszłości. Mogą to być nadużycia psychiczne, odrzucenie przez grupę, przemoc, zostanie wyśmianym, bycie krytykowanym (zwłaszcza publicznie). Niekiedy przyczyną lęku społecznego jest depresja.
Jakie są objawy fobii społecznej?
Objawem fobii społecznej jest przede wszystkim lęk, który pojawia się w sytuacjach wymagających interakcji społecznej. Dotyczy on możliwości skompromitowania się lub bycia ocenianym. Bardzo często towarzyszą mu dolegliwości somatyczne. Mogą to być: drżenie rąk, nadmierna potliwość, uczucie kołatania serca, zaczerwienienie twarzy, drżenie głosu, duszność, nudności, a nawet zawroty głowy. Aby nie pojawiły się objawy fobii społecznej, osoba chora unika sytuacji, które mogłyby je wywołać.
Lęk społeczny może wyrażać się poprzez:
izolowanie się od innych osób,
unikanie publicznych wystąpień lub wypowiadania się na forum (np. w klasie),
unikanie zatłoczonych miejsc,
unikanie spożywania posiłków w miejscach publicznych,
unikanie wykonywania jakichś czynności (np. pracy) w towarzystwie innych osób,
unikanie rozmów z innymi ludźmi,
trudności w załatwieniu codziennych spraw.
Bardzo często pojawia się poczucie winy. Osoby cierpiące na fobię społeczną oskarżają siebie o bycie nieatrakcyjnymi, nudnymi i niewartościowymi. Uważają też, że nie potrafią rozmawiać z innymi, ponieważ nie mają nic ciekawego do powiedzenia.
Jak leczyć fobię społeczną?
Leczenie fobii społecznej jest dostosowywane indywidualnie. Dostępne metody to farmakoterapia i psychoterapia poznawczo-behawioralna.
Terapia w lęku społecznym ma na celu wypracowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach, które wywołują lęk, oraz odpowiedniego reagowania na nie. Stosuje się także techniki relaksacyjne. Konieczne jest rozpoznanie mechanizmów lękowych.
Fobia społeczna – jak sobie z nią radzić?
Jeżeli zastanawiasz się, jak sobie radzić z fobią społeczną, powinieneś wiedzieć, że jest to zaburzenie, które wymaga specjalistycznej pomocy. W pierwszej kolejności udaj się do psychologa lub psychiatry. Dobrze jest porozmawiać o swoim problemie z bliskimi. Wsparcie, które od nich otrzymasz, pomoże ci przejść przez trudne momenty. Pamiętaj, że uczęszczanie na terapię nie jest niczym wstydliwym.
- I. Krupka-Matuszczyk, M. Matuszczyk, Psychiatria. Podręcznik dla studentów pielęgniarstwa, Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice 2007.
- A. Bilikiewicz, J. Landowski, P. Radziwiłłowicz, Psychiatria. Repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
- A. Bilikiewicz, Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
- Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10.
- K. Adamczyk, D. Adamczyk, R. Wójcik, U. Fałkowska, E. Soroka, Rzadkie fobie specyficzne – rodzaje i leczenie, „Varia Medica” 2018, t. 2, nr 5, s. 423–429.
Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.
Najchętniej czytane
