Jak wygląda gąska – grzyb jadalny?

Grzyby gąski – jak wyglądają?

Podstawą wiedzy o grzybach jest umiejętność rozróżnienia okazów jadalnych od trujących. W przypadku gąski trzeba zachować szczególną ostrożność, ponieważ do tej rodziny zaliczają się zarówno grzyby jadalne, jak i gatunki trujące. Rozpoznanie utrudnia budowa gąski – grzyby te mają pod kapeluszem blaszki, a nie gąbkę. Należą do rodziny pieczarkowców, w skład której wchodzi aż kilkadziesiąt gatunków. Warto również wiedzieć, że są takie gąski, których zbierać nie wolno, ponieważ są zagrożone wyginięciem. 

Co charakteryzuje gąski grzyby? Jak rozpoznać, że znaleziony okaz jest jadalny? Aby odpowiedzieć na te pytania, trzeba przedstawić charakterystykę najczęściej występujących w polskich lasach gatunków gąsek, których zbieranie jest dozwolone. 

Gąski grzyby – rodzaje, jakie można spotkać – to:

• gąska zielonka – trzon grzyba przechodzący w blaszki ma zielonożółty odcień. Kapelusz jest rozłożysty, lekko błyszczący. Gąska ma łagodny orzechowy smak i pszeniczny zapach;

• gąska wiosenna – bardzo przypomina pieczarki. Jej trzon jest jasny, natomiast blaszki są białe lub lekko zabarwione na żółto. Nietrudno o nią na pastwiskach i podgórskich terenach. Ma intensywny smak i zapach, który nie wszystkim odpowiada;

• gąska topolowa – można ją określić jako brązową pieczarkę. Jej trzon jest jasnokremowy, podobnie jak blaszka. Jest bardzo delikatna – pod wpływem dotyku zmienia kolor na brunatny. Jak wskazuje nazwa, grzyby te najczęściej znajdziemy pod topolami;

• gąska niekształtna (zwana również gołąbkiem) – ma szary trzon i żółte blaszki. Kapelusz tego gatunku gąski jest brązowofioletowy – bardzo charakterystyczny. Jego miąższ ma zwartą strukturę i jest delikatny w smaku; 

• gąska ziemistoblaszkowa – grzyb na smukłym trzonie o jasnokremowym zabarwieniu. Kapelusz natomiast jest szarobrązowy i charakterystycznie rozpostarty. Smak ma delikatny, a aromat średnio intensywny. 

Gąski grzyby – kiedy i gdzie je zbierać?

Warto wiedzieć, gdzie rosną gąski grzyby i kiedy je zbierać. Na gąski wiosenne można wybrać się już w lipcu, natomiast pozostałe gatunki możemy spotkać od września do grudnia. 

Gąski występują nie tylko w lesie. Niektóre odmiany porastają pastwiska, natomiast inne znajdziemy tylko w lasach iglastych lub zaroślach. Można je również uprawiać samodzielnie jak boczniaki i pieczarki. 

Gąski – grzyby zagrożone wyginięciem i grzyby trujące

W polskich lasach możemy spotkać takie gatunki gąsek, których wycinanie jest zabronione. Gąski gołębie, wielkie, karbowane, pomarańczowe i czerwieniejące objęte są zakazem zbierania. Nie ma w tym przypadku znaczenia, że są to grzyby jadalne. 

Poza tym, że zbierając gąski możemy natrafić na muchomora sromotnikowego, to musimy uważać również na inne grzyby z rodziny pieczarkowców. 

Grzyby trujące to między innymi:

• gąska siarkowa,

• gąska oddzielona,

• gąska pieprzna, 

• gąska ostra,

• gąska białobrązowa,

• gąska kroplistobrzega.

Istnieją również odmiany gąski, które nie są trujące, a mimo to się ich nie zbiera. Powodem jest ich smak – na przykład gąska bukowa jest tak gorzka, że jej jedzenie trudno nazwać przyjemnością. Warto wspomnieć również o tym, że niektóre gatunki gąsek zostały uznane za trujące stosunkowo niedawno. Dlatego podczas zbierania grzybów z tej rodziny trzeba bardzo uważać. Niedoświadczonym grzybiarzom polecamy szukanie gąski niekształtnej, która ma bardzo charakterystyczne zabarwienie. 

Jak przyrządzić grzyby gąski?

Gąski smażone to prawdziwy przysmak, świetnie sprawdzają się również w sosie śmietanowym. Gąski z każdego jadalnego gatunku można także marynować. W tej formie łatwo się je przechowuje, a smakują równie dobrze jak rydz czy kozak. Grzyb ten może być również kiszony. Ze względu na to, że gąsek się nie suszy, to za pomocą fermentacji można je zakonserwować, aby dodawać potem do farszów, bigosów i zup. 

Pamiętaj, że praktycznie wszystkie grzyby warto obgotować przed dalszą obróbką. Dzięki temu nie będą aż tak ciężkostrawne, jak w formie surowej. Poza tym gotowanie grzybów w osolonej wodzie pozwala zmniejszyć zawartość metali ciężkich, które mogą się w nich znajdować. Jak długo gotować grzyby gąski? Wystarczy kwadrans we wrzącej, osolonej wodzie. 

Właściwości gąski – grzyby zamiast mięsa

Konsystencja tych grzybów pozwala zastąpić nimi mięso w daniach dla wegetarian i wegan. Zawierają dużo białka i minerałów, więc warto sięgać po tę alternatywę również z tego powodu. Po wcześniejszym zamarynowaniu grzybów w ziołach można je upiec lub usmażyć i podać jak kotlety – z ulubionymi dodatkami. Jest wiele ciekawych przepisów na dania tego typu – występują w nich głównie boczniaki, ale gąski również będą pasować.