Gelotologia: Nauka o śmiechu i jego wpływie na zdrowie

Co to jest gelotologia?

Gelotologia, pochodząca od greckiego słowa gelos, oznaczającego ‘śmiech’, jest nauką badającą zjawisko śmiechu i jego wpływ na ludzki organizm – zarówno z perspektywy psychologicznej, jak i fizjologicznej. Wielu naukowców i lekarzy zaleca terapie oparte na śmiechu jako skuteczne narzędzie wzmacniające zdrowie i wspomagające leczenie wielu chorób.

Śmiech jako forma terapii

Terapia śmiechem, znana również jako geloterapia, opiera się na założeniu, że spontaniczny śmiech pomaga odreagować stres, konflikty i frustracje, a także służy profilaktyce zdrowia. Założeniem terapii śmiechem jest przekonanie, że śmiech ma zdolność do rozładowywania napięć emocjonalnych i stresu. Pionierem w dziedzinie geloterapii był Norman Cousins, amerykański profesor, dziennikarz polityczny i działacz na rzecz pokoju. W obliczu diagnozy zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa Cousins postanowił przetestować eksperymentalne leczenie śmiechem na sobie. Okazało się, że 10-minutowy śmiech wywołany oglądaniem komedii miał działanie przeciwbólowe. Ten eksperyment przyczynił się do rozwoju geloterapii jako metody leczenia.

Wpływ śmiechu na fizyczne zdrowie

Podczas śmiechu ciało przechodzi przez szereg zmian fizjologicznych. Śmiech poprawia przemianę materii i przyspiesza trawienie, stymuluje skurcze żołądka i ruchy robaczkowe (perystaltykę) jelit. Śmiejąc się, oddychasz trzy razy głębiej niż zwykle, co pozwala na lepsze dotlenienie organizmu.

Śmiech może wpływać na zdrowie na wiele różnych sposobów:

• Zmniejsza poziom stresu – powoduje wydzielanie endorfin, nazywanych hormonami szczęścia.

• Poprawia krążenie krwi i obniża poziom ciśnienia krwi.

• Sprzyja dotlenieniu organizmu – śmiejąc się, nabierasz więcej powietrza niż normalnie. Głęboki wdech i gwałtowne skurcze mięśni przepony sprawiają, że nabierasz do płuc więcej powietrza. Pobudzony układ krążenia sprawniej dostarcza tlen do wszystkich tkanek. Dotleniony mózg działa lepiej, poprawiając koncentrację i zdolność do zapamiętywania informacji. Efektem dodatkowym jest zwiększenie zdolności skupienia i kreatywności.

• Zwiększa produkcję limfocytów T, które są odpowiedzialne za zwalczanie wirusów i infekcji. Krew staje się również bogatsza w przeciwciała, które chronią drogi oddechowe przed patogenami. Również wspomniana już produkcja w większej ilości endorfin, naturalnych substancji przeciwzapalnych, oraz redukcja hormonów stresu, przekładają się na poprawę odporności.

• Jest również formą ćwiczeń mięśni. Podczas śmiechu angażowane są mięśnie brzucha, twarzy, pleców i ramion. Śmiech może być nawet porównywany do krótkiego treningu aerobowego – podczas jednej minuty śmiechu organizm spala około 12 kalorii.

Terapia śmiechem a zdrowie psychiczne

Geloterapia ma również duże znaczenie dla zdrowia psychicznego. Śmiech jest nie tylko skutecznym narzędziem do redukcji stresu i poprawy nastroju, ale może również pomóc w radzeniu sobie z pewnymi problemami natury psychicznej.

• Dowiedz się więcej na temat depresji u nastolatków i depresji u dzieci.

Śmiech może:

• zmniejszyć uczucie lęku i niepokoju poprzez wyzwolenie endorfin i relaksację mięśni,

• pomóc poprawić poczucie własnej wartości i pewności siebie poprzez poprawę nastroju i eliminację negatywnych myśli,

• zredukować objawy stresu pourazowego, takie jak koszmary senne i napięcie emocjonalne.

Śmiech ma też generalnie pozytywny wpływ na relacje społeczne. Jest formą komunikacji, która tworzy więź między ludźmi. Kiedy śmiejesz się w towarzystwie innych, tworzysz pozytywną atmosferę, która sprzyja integracji i budowaniu więzi. Może być również świetnym narzędziem do łagodzenia konfliktów i poprawy komunikacji między ludźmi.

• Sprawdź również, czym jest depresja maskowana.

Śmiech w praktyce medycznej

W praktyce medycznej śmiech jest coraz częściej wykorzystywany jako forma terapii. To jest szczególnie widoczne w szpitalach dziecięcych, gdzie klauni lub postacie z bajek starają się wywołać uśmiech na twarzach małych pacjentów.

Fundacje, takie jak Fundacja „Dr Clown”, wykorzystują terapię śmiechem jako uzupełnienie leczenia medycznego, pomagając odwrócić uwagę dzieci od choroby. Terapia ta jest używana nie tylko w pediatrii, ale też jako ważna terapia uzupełniająca w przypadku innych poważnych chorób, takich jak nowotwory, których podstawą leczenia są chemioterapia, radioterapia, immunoterapia czy zabieg operacyjny.