Hiperinsulinemia – co to takiego? Przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest hiperinsulinemia?

Hiperinsulinemia to stan, w którym poziom insuliny we krwi przekracza górną granicę normy. Insulina to hormon produkowany przez trzustkę, który pomaga regulować poziom glukozy we krwi poprzez ułatwianie jej przenikania do komórek w celu uzyskania energii. Gdy organizm stale wytwarza zbyt dużo insuliny, konsekwencje zdrowotne mogą być bardzo poważne.

Prawidłowy poziom insuliny we krwi powinien wynosić:

• Na czczo: 3–17 mIU/l (lub 18–102 pmol/l);

• Insulina 1 godzinę po dosustnym obciążeniu glukozą: 50 mIU/l (lub 300 pmol/l)

• Po 2 godzinach od doustnego obciążenia glukozą: 30 mIU/l (lub 180 pmol/l) [4].

Poziom insuliny we krwi zależy też od takich czynników jak wiek, płeć czy stan zdrowia, np. przy cukrzycy typu 2 stężenie insuliny we krwi może być podwyższone. 

• Sprawdź, czym jest insulinoma – jak wygląda diagnostyka i leczenie.

Przyczyny hiperinsulinemii

Istnieje wiele czynników, które mogą przyczyniać się do występowania hiperinsulinemii. Głównymi przyczynami są: niezdrowy styl życia, który obejmuje zły sposób odżywiania, brak aktywności fizycznej oraz nadmierny stres. Dieta bogata w proste węglowodany, przetworzone produkty spożywcze i nadmiar kalorii może prowadzić do zaburzeń hormonalnych w organizmie i hiperinsulinemii. Ponadto, otyłość jest jednym z głównych czynników ryzyka dla rozwoju hiperinsulinemii, co tworzy “błędne koło”, ponieważ nadmiar tkanki tłuszczowej prowadzi do większej insulinooporności, co z kolei wymusza produkcję większej ilości insuliny. Czynniki te są również wymieniane jako przyczyny cukrzycy.

Hiperinsulinemii towarzyszy najczęściej insulinooporność. W tym stanie komórki organizmu stają się mniej wrażliwe na działanie insuliny, co powoduje, że trzustka musi produkować więcej insuliny, aby obniżyć poziom cukru we krwi.

Do czynników ryzyka hiperinsulinemii należą m.in.:

• zespół Cushinga – to schorzenie, w którym nadmierne stężenie kortyzolu w organizmie może powodować insulinooporność i cukrzycę;

• akromegalia – to schorzenie, w którym organizm produkuje zbyt dużo hormonu wzrostu, który może powodować insulinooporność;

• niektóre leki – np. wybrane beta-blokery.

Rzadszą przyczyną hiperinsulinemii jest jest wydzielanie tego hormonu przez insulinoma, czyli guz insulinowy zlokalizowany w trzustce.

Jakie są objawy hiperinsulinemii?

Do najczęstszych objawów towarzyszących hiperinsulinemii należą:

• nadmierny apetyt – zbyt wysoki poziom insuliny we krwi może powodować zmniejszenie stężenia glukozy we krwi i nadmierny apetyt, co może prowadzić do przyrostu masy ciała;

• zmęczenie – hipoglikemia może powodować zmęczenie i brak energii.

• wahania nastroju – nieprawidłowy poziom insuliny i glukozy we krwi może powodować wahania nastroju, takie jak drażliwość.

• ciemne plamy na skórze, które pojawiają się szczególnie w okolicach pach, szyi i łokci.

• trądzik;

• wypadanie włosów.

Jakie są skutki hiperinsulinemii?

Skutki hiperinsulinemii mogą być poważne i obejmują zwiększone ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2, chorób sercowo-naczyniowych (m.in. nadciśnienia tętniczego, miażdżycy i zawału serca), zespołu metabolicznego oraz chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera. Osoby z podwyższonym poziomem insuliny we krwi są również obarczone większym ryzykiem wystąpienia udaru mózgu. W przypadku kobiet hiperinsulinemia może być jednym z objawów zespołu policystycznych jajników (PCOS), który powoduje problemy z płodnością, nieregularne miesiączki i nadmierne owłosienie. Co więcej, hiperinsulinemia może zwiększać ryzyko niektórych nowotworów, takich jak rak piersi i jelita grubego.

Insulina ma również wpływ na proces starzenia się organizmu, co oznacza, że ​​osoby z hiperinsulinemią mogą mieć skłonność do szybszego starzenia się i przedwczesnej utraty zdolności funkcjonowania.

Na czym polega leczenie hiperinsulinemii?

Skuteczne leczenie hiperinsulinemii obejmuje zmiany w stylu życia, w tym przede wszystkim zmianę diety na bardziej zbilansowaną, regularna aktywność fizyczna czy redukcja stresu. Jadłospis oparty na świeżych warzywach, owocach, zdrowych tłuszczach, białkach o niskiej zawartości tłuszczu i złożonych węglowodanach może pomóc w stabilizacji poziomów insuliny we krwi. Regularna aktywność fizyczna również poprawia wrażliwość na insulinę, co może przeciwdziałać hiperinsulinemii.

W zapobieganiu hiperinsulinemii dużą rolę odgrywa leczenie insulinooporności.

W niektórych przypadkach – gdy zmiany w stylu życia nie są wystarczająco skuteczne –może być konieczne stosowanie leków przeciwcukrzycowych. Jednak leczenie farmakologiczne zawsze powinno być połączone z odpowiednią dietą.

• Sprawdź również, czym jest pompa insulinowa i kiedy jej używać.

Hiperinsulinemia – do jakiego lekarza się udać?

Gdy widzisz u siebie objawy hiperinsulinemii, udaj się do lekarza pierwszego kontaktu, który przeprowadzi z tobą wywiad i badanie fizyczne, aby ocenić objawy i skierować Cię do odpowiedniego specjalisty. W diagnozie i leczeniu tego stanu pomoże również endokrynolog lub diabetolog.