Czym jest hipermobilność stawów? Jak przebiega jej leczenie?

Co to jest hipermobilność stawów?

Staw to połączenie między poszczególnymi elementami szkieletu, które jest ruchome. Może łączyć dwie lub więcej kości. Na podstawie liczby osi oraz kształtu powierzchni stawowych wyróżnia się kilka rodzajów stawów (np. staw zawiasowy, kulisty, obrotowy). Dwa ostatnie parametry wpływają na to, jaki jest typ oraz zakres ruchu w danym stawie.

Powierzchnie stawowe zbudowane są z tkanki łącznej szkieletowej. Dzięki niej mają one określony kształt oraz są odporne na siły mechaniczne, na których działanie układ kostny jest narażony przez cały czas. Znajdują się w niej włókna kolagenowe. To właśnie właściwości kolagenu sprawiają, że jest ona odporna na rozciąganie, sprężysta i mocna.

W prawidłowych warunkach zakres ruchu danego stawu nie może zostać przekroczony. Zdarza się jednak, że tak się dzieje. Przyczyną może być niewydolność tkanki łącznej, która prowadzi do wiotkości struktur budujących staw. W efekcie zakres ruchu zwiększa się, co jest powodem wielu nieprawidłowości. Zaburzenie jest określane jako hipermobilność konstytucjonalna stawów (inne nazwy to: zespół nadruchomości stawów, elastopatia oraz zespół wrodzonej wiotkości stawowej).

Szacuje się, że hipermobilność konstytucjonalna dotyczy nawet 10–20% całej populacji. Występuje zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Rozpoznaje się ją u osób w każdym wieku. W Polsce hipermobilność stawów nie jest jeszcze często diagnozowana, nie prowadzi się także dokładnych danych statystycznych na ten temat. Mimo to nie brakuje osób, u których występują jej objawy.

Jakie są przyczyny hipermobilności?

Przyczyny hipermobilności stawowej nie zostały do końca poznane. Prawdopodobnie jest ona związana z genetycznymi zaburzeniami w budowie włókien kolagenowych, jednak nie znaleziono genu, który za nie odpowiada. Można przypuszczać, że czynników odpowiedzialnych za ten stan jest więcej. Hipermobilność stawów występuje także w niektórych chorobach: zespole Downa, zespole Marfana, toczniu.

Jakie są objawy hipermobilności stawów?

Charakterystycznym objawem hipermobilności jest możliwość wykonywania w stawach ruchów, które przekraczają ich zakres. Możesz zaobserwować, że wyginasz palce, łokcie, kolana i inne części ciała bardziej niż inne osoby. Ponadto nie sprawia Ci trudności przyjęcie pewnych postaw ciała bez wcześniejszego treningu lub rozciągania. Zauważasz także, że trudno jest Ci pozostawać w jednej pozycji przez długi czas.

Jeżeli cierpisz na hipermobilność, możesz zaobserwować u siebie także inne objawy:

• trzaski w stawach,

• uczucie niestabilności stawów (np. ich przeskakiwanie),

• zniekształcenia stawów,

• nieprawidłowa postawa ciała (np. nadmierne uwypuklenie kręgosłupa lub przodopochylenie miednicy),

• rozstępy,

• wiotką skórę,

• ból stawów.

U osób z hipermobilnością stawów często występuje nadwaga lub otyłość. Typowym zjawiskiem jest przekształcenie się bardzo szczupłego dziecka w osobę dorosłą z nadmierną tkanką tłuszczową. Oprócz tego występuje nadmierna tendencja do skręceń i zwichnięć stawów.Skręcona kostka lub bark to częste powody zgłaszania się osób z hipermobilnością do chirurga.

Jak leczyć hipermobilność?

Leczenie hipermobilności obejmuje przede wszystkim rehabilitację. Jeżeli cierpisz na to zaburzenie, powinieneś pozostać sprawny oraz stale wzmacniać mięśnie. Dzięki temu zmniejszysz ryzyko zwichnięć, skręceń i innych urazów. Ćwiczenia w hipermobilności mają także na celu ograniczenie dolegliwości bólowych oraz utrzymywanie prawidłowej postawy ciała. Rehabilitacja powinna być prowadzona pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty, który pomoże dopasować gimnastykę oraz zabiegi do indywidualnych potrzeb organizmu.

W hipermobilności nie stosuje się farmakoterapii. Dopuszczalne jest doraźne stosowanie leków przeciwbólowych w sytuacjach, w których pojawia się ból stawów. W pierwszej kolejności możesz sięgnąć po farmaceutyki dostępne bez recepty. Gdy są one nieskuteczne, skonsultuj się z lekarzem.

W hipermobilności stawów ważna jest także modyfikacja stylu życia. Chodzi przede wszystkim o utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Pamiętaj, że nadwaga i otyłość powodują przeciążenie układu ruchu, co sprzyja urazom i zwyrodnieniom. Dbaj o zdrową i dobrze zbilansowaną dietę oraz codzienną aktywność fizyczną. Możesz skorzystać z pomocy dietetyka lub trenera personalnego. Nie musisz ćwiczyć na siłowni. Dobra jest też gimnastyka w domu lub na świeżym powietrzu.