Umów teleporadę
Welbi
ZdrowieChoroby 1 min.

Hiperprolaktynemia – czym się objawia? Jak wpływa na organizm?

lek. Agnieszka Żędzian06.06.2023Aktualizacja: 06.06.2023

Wysokie stężenie prolaktyny we krwi jest najczęściej związane z ciążą lub karmieniem piersią i nie stanowi powodu do niepokoju. Może być również konsekwencją chorób i wymagać diagnostyki i odpowiedniego leczenia. Sprawdź, jakie są przyczyny hiperprolaktynemii i jakie objawy mogą jej towarzyszyć.


hiperprolaktynemia-przyczyny-objawy-leczenie
pixabay.com

Polecane

bable-po-oparzeniu-po-ilu-dniach-znikaja-czym-smarowac
Zdrowie
1 min.
Bąble po oparzeniu - po ilu dniach znikają? Czym smarować?
30.07.2021
skurcze-szyi-jakie-sa-przyczyny-co-robic
Zdrowie
2 min.
Skurcze szyi - jakie są przyczyny? Co robić?
24.01.2022
swedzace-uszy-w-srodku-na-zewnatrz-u-dziecka
Zdrowie
2 min.
Swędzące uszy - w środku, na zewnątrz, u dziecka
24.01.2022
toczen-na-rekach-co-to-za-choroba
Zdrowie
1 min.
Toczeń na rękach – dowiedz się, czym jest ta choroba
10.05.2022
Spis treści
  1. Prolaktyna i jej rola w ustroju człowieka
  2. Co to jest hiperprolaktynemia?
  3. Przyczyny hiperprolaktynemii
  4. Hiperprolaktynemia czynnościowa – co to jest?
  5. Co powoduje hiperprolaktynemia? Objawy
  6. Wysoki poziom prolaktyny – co dalej?

Prolaktyna i jej rola w ustroju człowieka

Prolaktyna jest zbudowanym ze 199 aminokwasów hormonem odpowiedzialnym za rozwój gruczołów sutkowych, laktację i setki innych procesów koniecznych do utrzymania homeostazy (równowagi) organizmu. Jest wydzielana przede wszystkim przez przedni płat przysadki mózgowej oraz w mniejszym stopniu przez ośrodkowy układ nerwowy, macicę, gruczoły sutkowe i układ immunologiczny. Fizjologiczne zwiększenie poziomu prolaktyny we krwi może być spowodowane m.in. stymulacją brodawek sutkowych, stresem czy zwiększonym stężeniem estrogenów (np. w trakcie ciąży). Stężenie prolaktyny bywa oznaczane m.in. w przypadku podejrzenia problemów hormonalnych, których objawem mogą być m.in. krwawienia międzymiesiączkowe u kobiet czy mlekotok u mężczyzn.

Co to jest hiperprolaktynemia?

Mianem hiperprolaktynemii określa się przekraczające górny poziom normy stężenie prolaktyny we krwi (zwykle >15–20 ng/ml, ale wartości referencyjne mogą różnić się w zależności od laboratorium [1]). Hiperprolaktynemia występuje dość rzadko – szacuje się, iż dotyczy mniej niż 1%, ale odsetek ten wynosi nawet 5–14% u kobiet z wtórnym brakiem miesiączki. 

Przyczyny hiperprolaktynemii

Podwyższony poziom prolaktyny może być spowodowany przyczynami:

  • fizjologicznymi – ciążą, karmieniem piersią, stymulacją brodawek sutkowych, snem, stresem, wysiłkiem fizycznym, przebytym stosunkiem płciowym. Hiperprolaktynemia fizjologiczna jest zjawiskiem przejściowym,

  • patologicznymi:

    • chorobami przysadki mózgowej, m.in. guzem prolaktynowym (łagodnym nowotworem zbudowanym z komórek wydzielających prolaktynę), w przebiegu akromegalii i choroby Cushinga,

    • chorobami podwzgórza, w tym w przebiegu sarkoidozy, gruźlicy, chorób nowotworowych podwzgórza, przebytą radioterapią w obrębie głowy,

    • stosowaniem środków farmakologicznych, najczęściej estrogenów, leków przeciwpsychotycznych (m.in. risperidonu, haloperidolu), przeciwwymiotnych (metoklopramidu), trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych (fluoksetyny, amitryptyliny),

    • innymi schorzeniami, m.in. przewlekłą chorobą nerek, marskością wątroby, niedoczynnością tarczycy,

    • ektopową produkcją prolaktyny przez nowotwory.

W trakcie ciąży przysadka mózgowa zwiększa swoją objętość nawet dwukrotnie, a poziom wydzielanej przez nią prolaktyny rośnie i osiąga najwyższą wartość w momencie porodu (nawet 600 ng/ml [1]).

Hiperprolaktynemia czynnościowa – co to jest?

Hiperprolaktynemia czynnościowa jest związana z nadmiernym wydzielaniem prolaktyny w odpowiedzi na bodźce. Rozpoznaje się ją podczas testu z metoklopramidem – badania mającego na celu różnicowanie przyczyn stwierdzonego podwyższonego poziomu prolaktyny we krwi. 

Co powoduje hiperprolaktynemia? Objawy

Podwyższony poziom prolaktyny powoduje wystąpienie typowych objawów u mężczyzn i kobiet w okresie przedmenopauzalnym. U kobiet mogą wystąpić m.in. zaburzenia miesiączkowania, niepłodność i mlekotok, u mężczyzn natomiast obserwuje się zmniejszenie popędu płciowego, zaburzenia erekcji, powiększenie gruczołów sutkowych (ginekomastię), rzadziej mlekotok. U dzieci i młodzieży hiperprolaktynemia bywa przyczyną zahamowania wzrostu i opóźnienia w dojrzewaniu płciowym.

U pacjentów z guzem przysadki mózgowej mogą wystąpić dodatkowo objawy wynikające z ucisku nowotworu na otaczające go struktury. Najczęściej obserwuje się bóle głowy i zaburzenia pola widzenia.

Wysoki poziom prolaktyny – co dalej?

Jeśli stwierdzono u Ciebie podwyższony poziom prolaktyny we krwi, zgłoś się do lekarza, który po przeprowadzeniu dokładnego badania podmiotowego i przedmiotowego będzie w stanie właściwie zinterpretować wynik. W przypadku kobiet w wieku rozrodczym w pierwszej kolejności należy wykluczyć obecność ciąży poprzez oznaczenie poziomu podjednostki beta gonadotropiny kosmówkowej. Jeśli to konieczne, lekarz zleci podstawowe badania krwi, badania hormonalne (stężenie TSH, FSH, LH, hormonu wzrostu, testosteronu, estrogenów) lub obrazowe (m.in. rezonans przysadki mózgowej).

Leczenie hiperprolaktynemii jest zależne od jej przyczyny i może obejmować leczenie farmakologiczne, operacyjne lub radioterapię. Fizjologiczny wysoki poziom prolaktyny nie jest wskazaniem do postępowania terapeutycznego. U osób z guzem prolaktynowym <1 cm rokowanie jest zwykle dobre i dzięki leczeniu zwykle osiąga się normalizację poziomu prolaktyny. Obecność większej zmiany (>1 cm) wiąże się z remisją po leczeniu u połowy pacjentów, a w przypadku naciekania guza na struktury sąsiednie tylko u 32% chorych.

Źródła
  1. Thapa S., Bhusal K., Hyperprolactinemia, “StatPearls”, 2022, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537331/. 
  2. Al-Chalabi M., Bass A., Alsalman I., Physiology, Prolactin, “StatPearls”, 2022, dostęp online: kwiecień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507829/.
Author lek. Agnieszka Żędzian picture
Lekarz, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Doświadczenie zdobywała, pracując w Klinice Gastroenterologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitalu Klinicznego w Białymstoku. Systematycznie podnosi swoje kwalifikacje, biorąc udział w licznych szkoleniach i konferencjach naukowych.

Powyższy materiał ma wyłącznie charakter edukacyjno-informacyjny, nie jest poradą lekarską i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem się do wskazówek lub informacji o charakterze specjalistycznym zawartych w Welbi należy skonsultować ich treść z lekarzem. Welbi dokłada najwyższych starań, aby treść publikowanych materiałów był najlepszej jakości, ale nie ponosi odpowiedzialności za ich zastosowanie bez konsultacji z lekarzem.

Najchętniej czytane

Wysypka po antybiotyku
Zdrowie
1 min.
Wysypka po antybiotyku – domowe sposoby
03.06.2022
aloes-na-rany-jak-go-stosowac-co-warto-wiedziec
Zdrowie
1 min.
Aloes na rany - jak go stosować? Co warto wiedzieć?
30.10.2021
Zielona bakteria na paznokciu
Zdrowie
1 min.
Zielona bakteria na paznokciu - leczenie domowe
31.10.2021
uczulenie-na-plyn-do-plukania-jak-wyglada
Zdrowie
2 min.
Uczulenie na płyn do płukania - jak wygląda?
28.10.2021
Popularne w kategorii Zdrowie
bol-plecow-przed-okresem-krzyza-kregoslupa
Seks
1 min.
Jak złagodzić ból pleców przed okresem?
03.06.2022
Konsultacja lekarska online
Konsultacja lekarska online
Alergolog onlineChirurg onlineDermatolog onlineDiabetolog onlineEndokrynolog onlineGastrolog online
arrow-link
Zobacz więcej

Artykuły o zdrowiu

ul. Topiel 12, 00-342, Warszawa
Redakcja WelbiSara Łątkowska - redaktor naczelnyredakcja@welbi.pl

© 2024 Welbi. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Regulamin serwisuPolityka prywatnościPolityka cookies

Social media

  • facebook logo
  • instagram logo

Serwis welbi.pl ma charakter edukacyjny, nie stanowi i nie zastępuje porady lekarskiej. Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby informacje w nim zawarte były poprawne merytorycznie, jednakże decyzja dotycząca leczenia należy do lekarza. Redakcja i wydawca serwisu nie ponoszą odpowiedzialności wynikającej z zastosowania informacji zamieszczonych na stronach serwisu, który nie prowadzi działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w rozumieniu art. 3 ust 1 ustawy o działalności leczniczej.