Czym jest hipersomnia? Przyczyny, objawy, sposoby leczenia

Co to jest hipersomnia?

Hipersomnia to stan, w którym osoba odczuwa nadmierną senność i ciągłe zmęczenie, które utrudniają jej normalne funkcjonowanie w ciągu dnia. Choć senność jest naturalną reakcją organizmu na brak snu, hipersomnia to stan, w którym senność jest nadmierna i utrzymuje się pomimo odpowiedniego snu nocnego. Osoby z hipersomnią często odczuwają trudności z utrzymaniem czuwania, zwłaszcza w sytuacjach monotonnych lub podczas wykonywania rutynowych czynności. Mogą także zauważyć, że senność nasila się po spożyciu posiłku lub w wyniku stresu.

• Sprawdź z czym jeszcze związana może być senność po jedzeniu.

Jakie są objawy hipersomnii?

Objawy hipersomnii mogą się różnić w zależności od indywidualnych doświadczeń. Poniżej przedstawiamy najczęstsze objawy związane z hipersomnią:

1. Nadmierna senność w ciągu dnia – osoba z hipersomnią może odczuwać silne poczucie senności w różnych momentach dnia, niezależnie od ilości snu w nocy. Chęć spania w różnych momentach i sytuacjach, np. podczas oglądania telewizji czy prowadzenia pojazdu. Częste drzemki w ciągu dnia nie przynoszą ulgi i nie łagodzą uczucia senności.

2. Trudności z utrzymaniem czuwania zwłaszcza w monotonnych sytuacjach lub podczas wykonywania rutynowych czynności.

3. Brak energii i zmęczenie, nawet po odpowiedniej ilości snu.

4. Trudności z koncentracją i utrzymaniem uwagi, co może negatywnie wpływać na codzienne zadania i wydajność.

5. Zmniejszona motywacja do wykonywania zadań i angażowania się w aktywności, które normalnie sprawiają im przyjemność.

• Czym jest sen polifazowy? Dowiedz się z naszego poradnika.

Jakie są przyczyny hipersomnii?

Hipersomnia może być spowodowana różnymi czynnikami. Możliwe przyczyny hipersomnii to:

1. Zaburzenia snu, takie jak bezdech senny, zespół niespokojnych nóg lub nocne koszmary.

2. Niektóre problemy hormonalne, takie jak niedoczynność tarczycy.

3. Niektóre choroby neurologiczne, takie jak narkolepsja, zapalenie mózgu i opon mózgowych, udar mózgu, uraz głowy oraz urazy chorobowe ścieśniające przestrzeń śródczaszkową, choroby neurodegeneracyjne.

4. Depresja, zaburzenia lękowe i inne problemy psychiczne.

5. Silny stres może prowadzić do nadmiernego zmęczenia i senności, zwłaszcza jeśli organizm nie ma wystarczającej ilości czasu na regenerację.

6. Choroby somatyczne, w tym m.in. zmiany metaboliczne oraz wywołane przez toksyny, zespół Kleinego-Levina (zespół objawów, na który składają się napady żarłoczności i pobudzenia seksualnego z naprzemiennie występującymi okresami nadmiernej senności).

7. Przyjmowanie niektórych leków, takich jak m.in. leki przeciwpsychotyczne, benzodiazepinowe, leki przeciwdepresyjne typu TLPD.

• Sprawdź, jakie mogą być przyczyny mówienia przez sen.

W jaki sposób diagnozowana jest hipersomnia?

Diagnoza hipersomnii jest oparta na dokładnym wywiadzie medycznym i ocenie objawów. Lekarz może zapytać o ilość snu w nocy, częstotliwość występowania senności w ciągu dnia oraz o inne czynniki, które mogą wpływać na senność. Dodatkowo zapyta o stosowane leki, prowadzony styl życia, przebyte i trwające choroby. Następnie zleci badania laboratoryjne, takie jak badanie krwi w celu sprawdzenia poziomu hormonów. Ostateczne rozpoznanie daje badanie snu – polisomnografia. W razie potrzeby lekarz kieruje na dodatkowe badania.

Wspomniana wyżej polisomnografia jest badaniem, które umożliwia kompleksową ocenę snu. Podczas badania rejestrowane są różne parametry, takie jak fale mózgowe, aktywność serca, oddychanie, ruchy gałek ocznych, napięcie mięśni, a także inne wskaźniki fizjologiczne. Dzięki tym pomiarom można dokładnie ocenić jakość snu, wykryć ewentualne zaburzenia oddychania oraz określić ich rodzaj i nasilenie.

• Co to paraliż senny? W jaki sposób objawia się to zaburzenie i jak się je leczy?

Jak leczyć hipersomnię?

Leczenie hipersomnii zależy od jej przyczyny i nasilenia objawów. Zmiana stylu życia może pomóc w poprawie jakości snu i zmniejszeniu senności w ciągu dnia. Należy regularnie uprawiać aktywność fizyczną, unikać kofeiny i alkoholu przed snem. Trzeba też zadbać o higienę snu. Żeby sen był odpowiednio jakościowy:

• Twój pokój powinien być cichy, ciemny i chłodny. 

• Staraj się iść spać i budzić o tej samej porze każdego dnia, nawet w weekendy. Regularny harmonogram snu pomaga utrzymać nasz wewnętrzny zegar biologiczny w równowadze.

• Unikaj długich drzemek w ciągu dnia. Krótkie drzemki w okolicach południa mogą pomóc w poprawie energii i koncentracji, ale długie drzemki mogą zakłócić sen nocny.

• Ogranicz czas spędzany przed snem przed ekranem – ekspozycja na światło emitowane przez telewizor, komputer, tablet lub telefon może zakłócać sen. Wyłącz te urządzenia co najmniej godzinę przed snem, aby mózg mógł się przygotować do odpoczynku.

• Zrelaksuj się przed snem.

Oprócz tego najlepiej skonsultować się z psychologiem lub psychiatrą. Terapia behawioralna może pomóc w poprawie nawyków snu i zmniejszeniu senności w ciągu dnia. Terapeuta może zalecić techniki relaksacyjne, trening umiejętności zarządzania stresem i inne strategie mające na celu poprawę jakości snu. Terapia poznawczo-behawioralna może pomóc w identyfikacji i zmianie niezdrowych wzorców myślowych i zachowań, które mogą przyczyniać się do hipersomnii. Czasami lekarz może przepisać leki na receptę, takie jak stymulanty, które pomagają utrzymać czuwanie i zmniejszyć senność w ciągu dnia.

Ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia optymalnego planu leczenia, który będzie odpowiedni dla indywidualnych potrzeb i przyczyn hipersomnii.