Hipomania – przyczyny, objawy, leczenie

Hipomania – co to takiego?

Hipomania to stan psychiczny charakteryzujący się nienaturalnie podwyższonym nastrojem, wzmożoną aktywnością i energią. Jest łagodniejszą formą manii, która występuje w przebiegu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych (ChAD). W praktyce oznacza to, że po okresie euforii, pozytywnego myślenia i poczucia szczęścia następuje epizod depresyjny, który jest całkowitym przeciwieństwem manii.

Zaburzenie to należy odróżnić od dobrego humoru czy okresowego przypływu energii. Jej objawy są nasilone, długotrwałe i negatywnie wpływają na funkcjonowanie w codziennym życiu. Stan ten zazwyczaj nie występuje samodzielnie, ale jest częścią choroby afektywnej dwubiegunowej. W niektórych przypadkach nagła poprawa nastroju może wiązać się również z nadużywaniem substancji psychoaktywnych, przyjmowaniem niektórych leków (np. antydepresantów), urazami głowy czy chorobami organicznymi (np. nadczynnością tarczycy).

• Sprawdź też, jak objawia się ADHD u dorosłych.

Jak odróżnić hipomanię od manii?

Hipomania i mania to dwa różne stany psychiczne, które pod wieloma względami są jednak podobne. Hipomania jest łagodniejsza od manii i charakteryzuje się mniejszym nasileniem objawów. Oto kilka podstawowych różnic między omawianymi zaburzeniami:

1. nasilenie objawów – osoby z hipomanią mogą być bardziej energiczne, ekspansywne i pełne entuzjazmu, ale nie doświadczają takiego ekstremalnego stanu jak osoby z manią;

2. długość – hipomania może trwać tylko przez kilka dni, podczas gdy mania utrzymuje się przez co najmniej tydzień;

3. objawy psychotyczne – osoby z manią mogą doświadczać epizodów psychotycznych, takich jak omamy i urojenia. W przypadku hipomanii takie objawy raczej nie występują;

4. diagnoza – hipomanię można zdiagnozować po 4 dniach, podczas gdy manię dopiero po upływie tygodnia.

Przyczyny hipomanii

Źródła hipomanii nie są do końca poznane, ale istnieje kilka czynników, które mogą przyczyniać się do wystąpienia tego stanu. Pierwszym z nich są zaburzenia neuroprzekaźników, takich jak noradrenalina i dopamina, które są odpowiedzialne za regulację nastroju i energii. Nieprawidłowości w ich funkcjonowaniu mogą prowadzić do wystąpienia stanów hipomaniakalnych. Nie bez znaczenia jest również genetyka. Choroby afektywne mogą być dziedziczne. Jeśli masz bliskiego krewnego cierpiącego na tego typu schorzenie, istnieje większe ryzyko wystąpienia hipomanii u ciebie. Co więcej, niektóre choroby ogólnoustrojowe, takie jak AIDS czy zaburzenia czynności tarczycy, również mogą prowadzić do wystąpienia hipomanii.

Jakie są objawy hipomanii?

Objawy hipomanii mogą różnić się między osobami, ale istnieją pewne wspólne cechy tego stanu. Oto najczęstsze symptomy tego stanu:

• podwyższone samopoczucie – osoby w hipomanii często odczuwają euforię, mają wysokie poczucie własnej wartości i są pełne energii. Jeśli twoja na ogół spokojna i cicha koleżanka zaczyna nagle inicjować spotkania, wychodzić z inicjatywą i sprawiać wrażenie “wulkanu energii”, może to mieć związek z hipomanią;

• zwiększona aktywność – osoby w hipomanii są bardziej aktywne i ekspansywne niż zwykle. Mogą mieć nadmierną ilość energii i trudności w utrzymaniu spokoju. Za przykład może posłużyć ustatkowany zawodowo kolega, który nagle postanawia się przebranżowić lub zaczyna planować start w maratonie;

• zmniejszona potrzeba snu – podczas hipomanii osoby często potrzebują mniej snu niż zwykle. Mogą czuć się wypoczęte i pełne energii nawet po krótkim odpoczynku. Poczucie to jest jednak złudne i krótkotrwałe;

• wzmożona gadatliwość – jest objawem hipomanii u osób, które zazwyczaj są oszczędne w słowach;

• ryzykowne zachowania – osoby w hipomanii mogą podejmować ryzykowne decyzje finansowe, np. brać pożyczki, zawierać umowy obarczone konsekwencjami finansowymi i zachowywać się lekkomyślnie w relacjach międzyludzkich, np. nawiązywać przypadkowe kontakty seksualne. 

Diagnostyka hipomanii

Diagnoza hipomanii jest dokonywana przez lekarza psychiatrę na podstawie obserwacji objawów i wywiadu z pacjentem. Lekarz może również zlecić badania laboratoryjne, aby wykluczyć choroby ogólnoustrojowe i inne przyczyny objawów. Epizod hipomaniakalny można stwierdzić, jeśli objawy takie jak podwyższony nastrój, zwiększona pewność siebie czy skłonność do ryzykownych zachowań utrzymują się dłużej niż 4 dni. 

• Sprawdź również, na czym polega diagnostyka ADHD u dzieci.

Leczenie hipomanii

Leczenie hipomanii opiera się na indywidualnym podejściu i koncentruje się na głównej przyczynie problemu. Może więc obejmować zarówno farmakoterapię, jak i terapię psychologiczną. 

W ramach farmakoterapii lekarz zaleca przede wszystkim leki stabilizujące nastrój, takie jak leki przeciwpsychotyczne, leki przeciwdrgawkowe i lit. Lekarz dobierze odpowiednią terapię farmakologiczną również wtedy, gdy przyczyną zaburzeń nastroju jest nieprawidłowe funkcjonowanie tarczycy. W leczeniu hipomanii pomocna jest również terapia poznawczo-behawioralna, która pomaga identyfikować i zmienić myśli oraz zachowania, które mogą przyczyniać się do wystąpienia objawów hipomanii.

Ważne jest, aby pacjenci z hipomanią regularnie monitorowali swoje samopoczucie i kontrolowali objawy. Pomogą w tym regularne wizyty u lekarza psychiatry i psychoterapeuty.