Czym są hormony tropowe i za co odpowiadają?

Czym są hormony tropowe?

Układ hormonalny, zwany również wewnątrzwydzielniczym, jest niezwykle złożony. Wyróżnia się w nim gruczoły dokrewne i wyspecjalizowane komórki zdolne do produkcji i wydzielania hormonów, czyli związków warunkujących funkcjonowanie całego organizmu. Wyodrębniono wiele rodzajów hormonów. Jednym z nich są tzw. hormony stymulujące, dla których stosowane jest też określenie „hormony tropowe”. Substancje te są wydzielane przez komórki przedniego płata przysadki mózgowej, która znajduje się u podstawy mózgu, poniżej podwzgórza. Hormony tropowe mają za zadanie regulować wydzielanie innych hormonów. Ich poziom w organizmie kontrolowany jest przez podwzgórze. Wydzielanie hormonów tropowych zachodzi na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego; zostają uwolnione do krwi w odpowiedzi na sygnały z podwzgórza. Oznacza to, że hormony tropowe wydzielane przez przysadkę pobudzają narządy do produkcji hormonów, z kolei hormony te hamują wydzielanie przez przysadkę hormonów tropowych (również przez wywieranie hamującego wpływu na podwzgórze).

Jakie są rodzaje hormonów tropowych?

Do grupy hormonów tropowych należą:

• hormon tyreotropowy (tyreotropina, TSH),

• hormon folikulotropowy (folikulotropina, FSH),

• hormon wzrostu (somatotropina, GH),

• hormon luteinizujący (luteina, LH),

• hormon adrenokortykotropowy (kortykotropina, ACTH),

• hormon lipotropowy (lipotropina, LPH),

• prolaktyna (PRL),

• melanotropina (MSH).

Kortykotropina

To hormon tropowy, który wpływa na gospodarkę mineralną, węglowodanową i białkową. Hamuje proliferację, czyli zdolność namnażania się komórek. Wykazano, że działa przeciwalergicznie i przeciwzapalnie. ACTH stosuje się w leczeniuchoroby Addisona, która jest formą niewydolności kory nadnerczy.

Hormon tyreotropowy

Tyreotropina pobudza tarczycę do wytwarzania tyroksyny i trijodotyroniny. W związku z tym wpływa na szereg procesów zachodzących w organizmie. Hormony tarczycy uczestniczą bowiem w metabolizmie białek, tłuszczów, węglowodanów. Dodatkowo regulują pracę układu nerwowego i rozrodczego. Hormony tarczycy oddziałują na proces termogenezy. Określa się tak ogół zjawisk, które mają zapewnić utrzymanie stałej temperatury ciała.

• Skontroluj poziom hormonów tarczycy w organizmie. Dowiedz się więcej na temat diagnostycznego profilu tarczycowego.

Lipotropina

Lipotropina znana jest głównie z nasilenia procesu trawienia tłuszczów, a tym samym kontrolowania masy ciała i uwalniania wolnych kwasów tłuszczowych do krwi. Wpływa również na wzrost masy mięśniowej.

Lutropina

Lutropina u mężczyzn oddziałuje na funkcjonowanie komórekjąder, a tym samym na wytwarzanie testosteronu. Typowe dla kobiet są znaczne zmiany w poziomie hormonu luteotropowego w zależności od etapu cyklu miesiączkowego. Podczas fazy pęcherzykowejhormon ten odpowiedzialny jest za owulację, czyli pęknięcie pęcherzyka jajnikowego. Kiedy komórka jajowa zostaje uwolniona do jajowodu, hormon lutropowy odpowiada za zmiany w budowie ciałka żółtego. Wśród pełnionych przez niego funkcji należy też wspomnieć o podtrzymywaniu wytwarzania estrogenów i progesteronu przez ciałko żółte.

Folikulotropina

Folikulotropina to hormon tropowy, który razem z lutropiną pobudza produkcję estrogenów i dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych u kobiet. Z kolei u mężczyzn kontroluje funkcjonowanie jąder, a dokładnie zwiększa cewki nasienne, nasila proces wytwarzania plemników oraz białka wiążącego androgeny, które jest konieczne do prawidłowej pracy testosteronu. 

Somatotropina

Hormon wzrostu stymuluje przyrost masy ciała i proces wzrastania. Zbyt wysoki poziom tego związku prowadzi do gigantyzmu – wówczas gdy nadmiar somatotropiny pojawił się przed zakończeniem wzrostu kośćca – bądź w przypadku osób dorosłych do akromegalii. Niekorzystny dla organizmu jest też niedobór hormonu wzrostu, co powoduje karłowatość. Somatotropina dodatkowo wpływa na gospodarkę węglowodanową, w tym m.in. na glikogenolizę, czyli rozkład glikogenu do glukozy, a tym samym na wydzielanie insuliny. Somatotropina oddziałuje również na tkankę tłuszczową, a dokładnie nasila jej rozkład i podnosi poziom wolnych kwasów tłuszczowych we krwi.

Prolaktyna

Prolaktyna to hormon tropowy kojarzony przede wszystkim z procesem laktacji, czyli wytwarzania pokarmu przez kobiety w ciąży i po urodzeniu dziecka. Prolaktyna hamuje wydzielanie hormonu folikulotropowego i luteiny, a tym samym wstrzymuje owulację imiesiączkowanie. Może to trwać przez kilka miesięcy po porodzie. Prolaktyna wpływa też na pracę gonad, czyli narządów płciowych, oraz układu odpornościowego. 

Melanotropina

Melanotropina to hormon tropowy, który koncentruje swoje działanie na melanoforach. Określa się w ten sposób komórki barwnikowe, w których znajduje się melanina, czyli brunatny barwnik. Melanotropina pobudza komórki skóry do produkcji tego barwnika, a dokładnie aktywuje proces tworzenia melaniny w skórze (to tzw. melanogeneza). W związku z tym odpowiada za ciemnienie skóry i pojawienie się linea negra (linii od pępka do spojenia łonowego) u kobiet w ciąży. Melatonina uczestniczy też w procesie syntezy rodopsyny (barwnika w komórkach oczu), przez co wpływa na przystosowanie się wzroku do ciemności. Z uwagi na podobieństwo melanotropiny w budowie chemicznej doACTH hormon ten wykazuje niewielką zdolność do wydzielania kortykosteroidów.

Zapewnij sobie wsparcie w powrocie do zdrowia