Jak można leczyć infekcję bakteryjną w ciąży i u dziecka?

Infekcja bakteryjna – co to jest?

Choroba zakaźna jest zespołem objawów, które wiążą się z uszkodzeniem tkanek organizmu w wyniku działania bakterii, wirusów i grzybów. Wniknięcie drobnoustrojów do ciała człowieka może mieć różne konsekwencje, a ich nasilenie zależy m.in. od gatunku patogenu, miejsca jego działania, a także od wieku i stanu zdrowia pacjenta.

Objawy infekcji bakteryjnej

Część zakażeń bakteryjnych przebiega bez żadnych objawów, a osoba zakażona jest wówczas tylko nosicielem. Jednak nawet mało nasilone infekcje nie powinny być lekceważone, ponieważ nieleczone mogą prowadzić do powikłań, a nawet do stanów zagrażających życiu.

Ostre zapalenie gardła i migdałków

Jedną z najczęstszych infekcji, zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym, jest ostre zapalenie gardła i migdałków, czyli angina. Występuje zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, ale w zależności od wieku wywołują ją różne mikroorganizmy. U dzieci (najczęściej od 5. do 15. roku życia) objawy pojawiają się w wyniku zakażenia paciorkowcem Streptococcus pyogenes,a u dorosłych dominują infekcje wirusowe.

Zapalenie paciorkowcowe charakteryzuje się występowaniem silnego bólu gardła o nagłym początku. Towarzyszą mu trudności w połykaniu, ból głowy oraz powiększenie węzłów chłonnych w przedniej części szyi. Pojawia się także gorączka, a gardło i migdałki są obrzęknięte i pokryte białawym nalotem. W przebiegu anginy nie występuje katar ani kaszel, co pomaga wstępnie odróżnić infekcję bakteryjną od wirusowej.

Ostre zapalenie zatok i ucha środkowego

Zapalenia zatok i ucha środkowego należą do najczęściej rozpoznawanych chorób u dzieci. Obie infekcje są przeważnie poprzedzone zakażeniem górnych dróg oddechowych. Za rozwój choroby odpowiadają zwykle bakterie, m.in. dwoinka zapalenia płuc.

W przebiegu zapalenia ucha środkowego mogą pojawić się dolegliwości związane z miejscem zakażenia, np.: ból ucha, upośledzenie słuchu, szumy uszne czy ból głowy. Towarzyszą im objawy ogólne, m.in. gorączka i złe samopoczucie, które są szczególnie nasilone, gdy infekcja dotyczy niemowląt.

Bakteryjne zapalenie pochwy

Fizjologicznie w pochwie znajdują się bakterie - pałeczki kwasu mlekowego, które tworzą mikrobiom dróg rodnych. Drobnoustroje te produkują kwas mlekowy, dzięki czemu utrzymują kwaśne pH środowiska pochwy,  chroniąc ją przed zakażeniami w okolicach intymnych. Zaburzenie równowagi w obrębie mikrobiomu pochwy, a zwłaszcza zwiększona liczba drobnoustrojów beztlenowych, np. Gardnerella vaginalis, może prowadzić do rozwoju bakteryjnego zapalenia pochwy.

Wśród czynników, które zwiększają infekcji intymnych, wymienia się m.in.: częste zmiany partnerów seksualnych, niestosowanie prezerwatyw, nieodpowiednią higienę, a nawet czas miesiączki. Szczególnie narażone są również osoby, które palą papierosy lub żyją w przewlekłym stresie. Infekcje te mogą mieć nawracający charakter.

U niemal połowy kobiet przebieg waginozy jest bezobjawowy. U pozostałych pojawia się kremowo-szara wydzielina z dróg rodnych. Upławy mają cuchnący, „rybi” zapach. Często towarzyszy im ból podczas stosunku, pieczenie i obrzęk błony śluzowej pochwy.

Proces zapalny zwiększa ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową, dlatego nie należy bagatelizować objawów waginozy. Szczególną czujność trzeba zachować, jeżeli dolegliwości pojawią się u kobiety w ciąży, ponieważ infekcja może prowadzić do powikłań w postaci przedwczesnego porodu lub zapalenia błon płodowych i łożyska.

Jak można rozpoznać infekcję bakteryjną?

Rozróżnienie infekcji bakteryjnej od wirusowej czy grzybiczej na podstawie objawów jest niekiedy bardzo trudne. Ostateczną diagnozę stawia się po otrzymaniu wyników badań mikrobiologicznych. Należy wykonać także kontrolne badania krwi, ponieważ podwyższone wskaźniki stanu zapalnego, jak CRP czy zmiany w ilości leukocytów, mogą pomóc w różnicowaniu infekcji.

W przypadku zapalenia gardła i migdałków można zastosować „szybkie testy” na obecność antygenu paciorkowca w wymazie z gardła. Kiedy pojawiają się wątpliwości, pobrany materiał wysyła się na posiew, aby metodą hodowli potwierdzić występowanie bakterii.

Przy podejrzeniu zapalenia ucha środkowego lekarz przeprowadza badanie ucha za pomocą otoskopu. Zbiera także dokładny wywiad z rodzicami małego pacjenta.

U pacjentek, które zgłaszają objawy bakteryjnego zakażenia pochwy, w pierwszej kolejności należy wykluczyć inne choroby o podobnym przebiegu, zwłaszcza grzybicę i rzęsistkowicę. Pomocne w postawieniu rozpoznania jest także badanie wydzieliny dróg rodnych pod mikroskopem.

Jak można leczyć infekcje bakteryjne?

Leczenie chorób bakteryjnych opiera się na stosowaniu antybiotyku zaleconego przez lekarza. Pamiętaj, aby przyjmować leki zgodnie ze wskazaniami i nie przerywać terapii przed jej zakończeniem. Ze względu na wzrastającą oporność bakterii na antybiotyki, ważne jest, by stosować je dopiero po potwierdzeniu bakteryjnego pochodzenia infekcji.

W profilaktyce zakażeń kluczową rolę odgrywają szczepienia. Dostępne są m.in. preparaty chroniące przed zachorowaniem na błonicę, tężec, krztusiec czy pneumokokowe zapalenie płuc.