Nawracające infekcje gardła – możliwe przyczyny i leczenie

Bakteryjne i grzybicze zapalenie gardła – przyczyny i źródła zakażenia 

Przewlekłe infekcje gardła mogą powstać na skutek zakażenia bakteriami, a dokładnie paciorkowcami z grupy A lub grzybami. Patogeny przenoszone są drogą kropelkową, a czynnikiem sprzyjającym zakażeniu jest przebywanie w dużych skupiskach ludzkich. Wiele osób pozostaje nosicielami bakterii bez objawów chorobowych. Zakażenia bakteryjne i grzybica gardła wywołują objawy grypopodobne. W niektórych przypadkach dolegliwości są mylące, gdyż mogą wskazywać na inne choroby, np. na refluks żołądkowo-przełykowy, niedokrwistość, alergię. Charakterystycznym objawem są bolesne i powiększone węzły chłonne. W ocenie przedmiotowej stwierdza się ropny wysięk na migdałkach i mocno czerwone gardło. Infekcje bakteryjne gardła leczone są antybiotykami. Jednak aby właściwie rozpoznać patogen i właściwie dobrać leki, niezbędne jest wykonanie posiewu wymazu z gardła. 

Postać przewlekła infekcji bakteryjnej gardła wynika z nieskutecznego leczenia infekcji pierwotnej i nieprawidłowego rozpoznania patogenu. Bardzo często towarzyszą jej również powikłania w postaci: ropnia okołomigdałkowego, ropnego zapalenia węzłów chłonnych, zapalenia ucha środkowego i zatok przynosowych, gorączki reumatycznej, kłębuszkowego zapalenia nerek.

Wirusowe przyczyny infekcji gardła 

W większości przypadków za infekcje gardła odpowiadają wirusy (rynowirusy, koronawirusy, enterowirusy, wirusy paragrypy, wirus opryszczki). Patogeny przenoszone są drogą kropelkową, a sprzyja im przebywanie w dużych skupiskach ludzi i dotykanie ust brudnymi rękoma. Po dostaniu się do organizmu wirusy powodują natychmiastowy rozwój stanu zapalnego, ale w przeciwieństwie do bakterii zwykle nie uszkadzają błon śluzowych. Wirusowe zapalenie gardła objawia się dolegliwościami typowo przeziębieniowymi. Rzadko obserwuje się zmiany w obrębie migdałków, wyjątkiem jest biały nalot.

Wirusowe zapalenie gardła może przebiegać bez gorączki lub z gorączką utrzymującą się nawet powyżej 7 dni. W większości przypadków zalecane jest leczenie objawowe z zastosowaniem leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Infekcji wirusowych nie powinno się leczyć antybiotykami, gdyż patogeny nie reagują na ten typ leków. Przyczyna przewlekłego wirusowego zapalenia gardła może być złożona i wynikać z chorób ogólnoustrojowych, które osłabiają odporność i sprzyjają aktywności wirusów. Bardzo ważne jest więc przeprowadzenie diagnostyki w kierunku rozpoznania alergii i refluksu żołądkowo-przełykowego. W niektórych przypadkach nawracające stany zapalne mogą mieć błahą przyczynę i wynikać z niedostatecznego nawilżenia gardła. 

Zapalenie migdałków podniebiennych 

Zapalenie migdałków podniebiennych (angina) może występować jako samodzielna jednostka chorobowa, ale też być częścią (objawem lub skutkiem) chorób ogólnoustrojowych, np. schorzeń reumatycznych, nieleczonych alergii, schorzeń płuc. Niezależnie od czynnika, który jest odpowiedzialny za stan zapalny migdałków, angina przebiega z charakterystycznym bólem gardła, promieniującym do ucha. Dolegliwość powoduje problemy z przełykaniem śliny i daje uczucie ciała obcego w gardle. Przyczyny zapalenia migdałków są różne. Mogą je powodować np. infekcje wirusowe. W tej postaci choroba ma powolny początek, a pierwszymi objawami anginy są: zaczerwienienie ściany gardła, bóle mięśni i stawów, gorączka. Zapalenie migdałków może powstać również na skutek działania bakterii i grzybów. Wówczas patogenem odpowiedzialnym za rozwój anginy jest paciorkowiec Streptococcus, zwany paciorkowcem ropotwórczym. W tej postaci angina ma nagły początek, a objawom grypopodobnym towarzyszą również: powiększenie węzłów chłonnych szyi, wymioty i nudności. Za przewlekłą postać anginy może odpowiadać infekcja mieszana bakteryjno-wirusowa. 

Częstą przyczyną przewlekłego zapalenia migdałków są współistniejące choroby zapalne innych narządów. Czynnikiem sprzyjającym nawrotom są również zaburzenia odporności (np. w postaci długotrwałych niedoborów witaminy D), a zatem brak właściwej odpowiedzi immunologicznej organizmu. Diagnostyka przewlekłej anginy obejmuje badania laboratoryjne z oznaczeniem parametrów: OB, posiewu z wymazu, ilości leukocytów, stężenia witaminy D. Z uwagi na to, iż migdałki podniebienne są częścią układu odpornościowego, często nawracające zapalenie wymaga konsultacji kilku specjalistów, m.in. laryngologa, alergologa, kardiologa. Przewlekłe zapalenie migdałków wymaga leczenia, gdyż grozi poważnymi powikłaniami w postaci: gorączki reumatycznej, zapalenia kłębuszków nerkowych, zapalenia wsierdzia, guzkowego zapalenia naczyń, zapalenia tkanek oka. Jedynym skutecznym leczeniem przewlekłej anginy jest zabieg usunięcia migdałków. Antybiotyki w takim przypadku działają tylko objawowo i tymczasowo zapobiegają rozprzestrzenianiu się zakażenia. Po ich odstawieniu choroba wraca.

Przewlekłe infekcje gardła – do jakiego lekarza się udać?

W przypadku epizodycznego zapalenia gardła w zupełności wystarczy wizyta u lekarza rodzinnego. Jeśli jednak mamy problem z nawracającą infekcją gardła, należy udać się do otolaryngologa (nazywanego laryngologiem), który jest specjalistą chorób gardła, krtani, zatok, uszu i nosa.