Inseminacja – czym jest? Jaki jest koszt zabiegu?

Czym jest inseminacja?

Na początku należy wyjaśnić, czym różnią się od siebie niepłodność i bezpłodność. Niepłodność jest stanem, w którym możliwe jest zajście w ciążę, natomiast bezpłodność to określenie odnoszące się do pacjentów, którzy nieodwracalnie stracili możliwość posiadania potomstwa i żadne leczenie tego nie zmieni.

Wiele z metod leczenie niepłodności jest bardzo kosztownych, jednak niektóre można wykonać za względnie niższą cenę. Warto rozważyć metody wspomaganego rozrodu, m.in. inseminację domaciczną.

Inseminacja domaciczna (intrauterine insemination, IUI) to zabieg polegający na podaniu do jamy macicy przez cienki cewnik o średnicy 1,5 mm około 1 ml nasienia, które zostało wcześniej odpowiednio przygotowane, by zwiększyć szansę na zapłodnienie i w konsekwencji na ciążę. Podanie spreparowanego nasienia skraca dystans, jaki muszą pokonać plemniki w warunkach naturalnych, zwiększa ich zagęszczenie, co pozwala na łatwiejsze zapłodnienie komórki jajowej. Dzięki temu szanse na zapłodnienie mają plemniki mniej ruchliwe. 

Sam zabieg jest bezbolesny i w pełni bezpieczny, trwa kilka minut. Zazwyczaj proponuje się je parom, gdy podstawowe metody leczenia niepłodności nie przyniosły rezultatu. Nasienie jest przygotowywane przez laborantów w taki sposób, że szansa na ciążę jest wyższa niż podczas standardowego stosunku seksualnego. Ponadto tak przygotowaną spermę można przechowywać, by w razie niepowodzenia zabiegu móc wykonać kolejną próbę inseminacji.

Które pary mogą liczyć na sukces w przypadku inseminacji?

Do procedury inseminacji wewnątrzmacicznej można zakwalifikować pary, które mimo dobrych wyników badań płodności i długich starań o ciążę nie spodziewają się dziecka. Doświadczają niepłodności idiopatycznej, czyli takiej, gdy nie można znaleźć jej przyczyny.

Wskazaniem do inseminacji wewnątrzmacicznej mogą być niedostatecznie ruchliwe i niezbyt liczne plemniki, czyli gdy starająca się o dziecko para ma do dyspozycji nasienie nieznacznie odbiegające od normy. Inseminacja wewnątrzmaciczna może rozwiązać problem, jeśli mężczyzna starający się o dziecko doświadcza zaburzeń ejakulacji lub gdy stwierdzono u pacjentki endometriozę pierwszego lub drugiego stopnia według czterostopniowej skali ARSM (Amerykańskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu). Inseminację stosuje się również w przypadku, gdy wykryto u pacjentki przeciwciała przeciwplemnikowe lub zaburzenia owulacji. Przeprowadzenie inseminacji może być również rozważane, zanim wskazana zostanie procedura in vitro.

Jak wygląda przygotowanie do zabiegu?

Pacjentka po podstawowych badaniach i badaniu ginekologicznym z ultrasonograficzną oceną macicy i przydatków (jajników i jajowodów) powinna mieć wykonaną cytologię i pobrany posiew z szyjki macicy oraz sprawdzoną drożność jajowodów za pomocą sono-HSG. Cykl miesiączkowy pacjentki musi być monitorowany, by wybrać odpowiedni moment do inseminacji, czyli czas owulacji. Inseminacja domaciczna może być przeprowadzona na cyklu naturalnym pacjentki, ale zazwyczaj procedura odbywa się przy wykorzystaniu stymulacji hormonalnej. Owulacja jest wystymulowana farmakologicznie, jeśli pacjentka miesiączkuje dosyć nieregularnie lub bezowulacyjnie. Leki przyjmowane są w formie zastrzyków lub tabletek od pierwszych dni cyklu, w który ma odbyć się zabieg. Terapia hormonalna pozwala uzyskać 2–3 pęcherzyki, a tym samym zwiększyć szanse na powodzenie inseminacji, ale też może zwiększyć ryzyko ciąży wielopłodowej.

Przyszły ojciec oddaje nasienie w klinice około 2 godzin przed planowaną inseminacją, jeżeli do zabiegu używane są świeże plemniki, a nie bankowane nasienie partnera lub dawcy. Mężczyzna jest zobowiązany zachować wstrzemięźliwość seksualną od 3 do 5 dni i unikać w tych dniach używek, takich jak alkohol czy nikotyna.

Para, która zdecydowała się na nasienie dawcy, a pozostaje w związku nieformalnym partnerskim, jest zmuszona złożyć odpowiednie oświadczenie w Urzędzie Stanu Cywilnego. By inseminacja mogła się odbyć, mężczyzna po złożeniu dokumentu, w którym zobowiązuje się opiekować dzieckiem, oczekuje maksymalnie 3 miesiące na potwierdzenie tego faktu przez partnerkę. Należy dopełnić tych formalności, ponieważ zaniechanie tego obowiązku może skutkować niemożnością wykonania zabiegu przez lekarza leczącego niepłodność. 

Po wykonaniu zabiegu pacjentka odpoczywa w pozycji leżącej przez mniej więcej 15 minut i po tym czasie może opuścić gabinet. Warto zaznaczyć, że nie zaleca się w tym dniu gorących kąpieli i należy unikać dużego wysiłku.

Ile kosztuje taki zabieg? 

W zależności od gabinetu, w którym wykonuje się powyższe czynności, cena różni się o kilkaset złotych. Przed zabiegiem wykonuje się szereg badań, które również obciążają finansowo pacjentów. Jednak cena samego przygotowania nasienia do IUI i zabiegu inseminacji domacicznej waha się od 800 zł do 2000 zł. Zwykle zawiera ona jedną próbę inseminacji, każdy kolejny zabieg kosztuje od 300 zł do 800 zł. Do inseminacji można użyć nasienia dawcy z banku. Wtedy cena zabiegu rośnie o cenę nasienia.

Jaka jest skuteczność inseminacji?

Skuteczność zabiegu i szanse na zajście w ciążę wynoszą 10–30% w każdym cyklu miesiączkowym pacjentki. Zwykle próbuje się około 5 razy, a po 5 nieskutecznych próbach proponuje się zastosowanie innych metod wspomaganego rozrodu. Skuteczność zależy od wielu czynników, na przykład takich, jak jakość nasienia czy choroby przewlekłe rodziców. Czyli zwykle skuteczność zależy od przyczyn niepłodności partnerów. Są ośrodki, które mogą pochwalić się wyższą skutecznością, na co wpływają lepsze metody preparowania nasienia.