Czy pobieranie krwi musi się wiązać z lękiem i bólem? Jak przygotować dziecko do badania?

Rola rodzica podczas pobierania dziecku krwi

Pobieranie krwi, zastrzyk lub szczepienie zwykle jest trudne zarówno dla malucha, jak i dla towarzyszącego mu opiekuna. Nic dziwnego – w końcu rodzic ma świadomość, że zabieg prawdopodobnie będzie dla jego pociechy nieprzyjemny. W dodatku wielu dorosłych pamięta własne doświadczenia z dzieciństwa, które często wiązały się z silnym stresem, niepotrzebnym bólem, a nawet z przemocą. Tym bardziej warto zadbać o to, by dziecko nie przeżyło podobnej traumy i w miarę możliwości miało jak najbardziej pozytywne skojarzenia z gabinetem zabiegowym.

Co zrobić, by tak się stało? Przede wszystkim pamiętaj, że nawet jeśli wizyta jest dla Ciebie stresująca, to w tym momencie najważniejsze jest dziecko. Jeśli boisz się, że nie dasz rady powściągnąć własnych emocji, być może podczas pobierania krwi dziecku powinien towarzyszyć drugi rodzic lub inny opiekun (np. dziadek czy ulubiona ciocia – oczywiście o ile będą chcieli się tego podjąć). Rola dorosłych jest kluczowa, ponieważ to ich zadaniem jest pomóc dziecku w poradzeniu sobie z ewentualnym stresem oraz zapewnienie mu poczucia bezpieczeństwa.

Jak przygotować dziecko do pobierania krwi?

Dowiedz się, czy badanie ma odbywać się na czczo. Jeśli tak, najlepiej przyjdźcie na nie jak najwcześniej, by dziecko nie musiało wytrzymać zbyt długiego czasu bez jedzenia. W przypadku wielu badań przyjmuje się, że najbardziej wiarygodne wyniki można otrzymać mniej więcej do 10 rano. Kolację podaj dziecku ok. 8–12 godzin przed pobieraniem krwi. Przerwa w jedzeniu nie może być też zbyt długa, gdyż poszczenie przez 16 godzin lub więcej może wpłynąć na wyniki. Przed wizytą możesz skonsultować się z lekarzem, ponieważ najmłodsze dzieci zwykle mogą być badane mniej więcej 3 godziny po lekkim posiłku.

Aby pobranie krwi poszło szybko i sprawnie, zadbaj o prawidłową ilość snu dziecka i odpowiednie nawodnienie, które sprzyja lepszemu uwypukleniu żył i rozrzedzeniu krwi (dzięki temu łatwiej będzie pobrać próbkę). Z tego powodu dziecko powinno wypić wodę pół godziny przed badaniem. Pamiętaj jednak, że jeżeli badanie ma się odbyć na czczo, nie może to być inny napój, zwłaszcza słodzony. Jeżeli maluch przyjmuje na stałe jakieś leki, podaj mu je najlepiej dopiero po wyjściu z przychodni. W razie wątpliwości możesz zapytać o tę kwestię lekarza. Pamiętaj również, że niektóre suplementy i preparaty witaminowe mogą zafałszować wyniki. Podobny efekt mają trwające infekcje i antybiotyki.

O czym należy porozmawiać przed pobieraniem krwi?

Nie oszukuj dziecka i nie ukrywaj przed nim celu wizyty w przychodni. Niektórzy rodzice sądzą, że chronią tym swoje pociechy przed lękiem, ale w rzeczywistości w ten sposób nie pozwalają im oswoić się z tematem, narażają je na zbędny szok i naruszają zaufanie.

Sytuacja powinna być jak najbardziej przewidywalna. Przygotowania do pobierania krwi warto rozpocząć już w domu poprzez zabawę. Możesz np. zaaranżować sytuację udawanego pobierania krwi maskotce lub sobie nawzajem (mama lub tata dziecku, a następnie na odwrót). To dobra okazja, by omówić wszystkie etapy badania. Wykorzystaj gotowe zabawki imitujące przyrządy medyczne lub wykaż się odrobiną kreatywności. Np. wstążka może reprezentować stazę, kredka zaś strzykawkę. Zabawę zwieńcz przyklejeniem plasterka w miejscu „ukłucia”. Możesz również wspomóc się specjalnymi książeczkami i filmami dla dzieci mającymi za zadanie oswoić je z tą procedurą.

Dziecko powinno znać cel pobierania krwi. Wytłumacz mu, że w ten sposób pan lub pani doktor dowie się, dlaczego ono źle się czuje albo czy coś mu dolega. Powiedz, że Ty też czasami odbywasz takie wizyty i choć trochę ich nie lubisz, to nie są one aż takie straszne. Jeśli uważasz, że Twoja pociecha mogłaby na tym skorzystać, możesz też zabrać ją na własne badanie.

Przed pobieraniem krwi ustalcie, jak dziecko może usprawnić całą procedurę i jak Ty możesz ułatwić mu to zadanie. Nie strasz go użyciem przymusu. Zamiast tego wytłumacz, że podczas pobierania krwi będziesz trzymać jego rękę, a jeśli będzie mu nieprzyjemnie, może np. mocno Cię przytulić. Być może maluch będzie chciał zabrać ze sobą ulubioną zabawkę, którą będzie mógł ściskać. Dobrym pomysłem jest także głębokie oddychanie. Liczenie do trzech podczas robienia spokojnego wydechu nie tylko pomoże dziecku się uspokoić i zajmie jego uwagę, ale też ułatwi pobranie materiału do badania.

Zamiast kłamać, że „pani pielęgniarka nic mu nie zrobi” lub „w ogóle nie będzie bolało”, przygotuj dziecko na to, co je czeka. Powiedz szczerze, że poczuje nieprzyjemne ukłucie, podobne do uszczypnięcia lub ugryzienia komara. Odwołaj się do znanej sytuacji, by Twoja pociecha była w stanie wyobrazić sobie możliwe odczucia. Zapewnij ją przy tym, że ból nie będzie silny i potrwa tylko chwilę.

Najczęstsze błędy rodziców

Jakich zachowań należy się wystrzegać przed wizytą w laboratorium i w jej trakcie? Oto najczęstsze błędy popełniane przez rodziców i opiekunów:

• przenoszenie własnego lęku na dziecko – najpierw postaraj się przepracować tę sytuację ze sobą. Pamiętaj, że nie robisz maluchowi krzywdy, a badanie jest potrzebne. Nawet jeśli Twoje wspomnienia z pobierania krwi i zastrzyków w dzieciństwie są trudne, masz realny wpływ na to, jakie będą doświadczenia Twojej pociechy;

• okłamywanie dziecka – w ten sposób możesz jedynie naruszyć zaufanie, które łączy Cię z dzieckiem;

• lekceważenie strachu lub bólu dziecka – zaprzeczanie jego odczuciom nic nie da. Warto je uszanować i jednocześnie zapewnić dziecko o swoim wsparciu;

• kreowanie badania na wielkie wydarzenie, przesadne nagradzanie lub przekupywanie dziecka – zdecydowanie lepszym pomysłem jest pokazanie mu, że pobieranie krwi jest zupełnie zwyczajną częścią dnia, a nie poświęceniem czy spektakularnym wyczynem.

Co zrobić, jeśli dziecko panicznie boi się pobierania krwi?

Opisane wyżej sposoby są skuteczne w większości przypadków, jednak czasami okazują się niewystarczające. Być może Twoje dziecko należy do szczególnie lękliwych lub ma już na swoim koncie trudne doświadczenia z placówek medycznych, które wpłynęły na jego nastawienie do kolejnych badań. W takiej sytuacji pomocne może być zorganizowanie domowej wizyty, podczas której krew zostanie pobrana w znajomym, bezpiecznym otoczeniu.

Jeżeli lęk jest wyjątkowo silny, niemal uniemożliwiający podstawowe badania krwi i inne procedury lecznicze, a żadne ze znanych Ci metod nie pomagają, być może przyda się wsparcie psychologa lub terapeuty. Warto pamiętać, że dziecko to mały człowiek z własną emocjonalnością, kształtującymi się przekonaniami i pulą doświadczeń. Skoro dorośli nierzadko nie dają sobie rady z własnymi emocjami i potrzebują pomocy, to tym bardziej może to dotyczyć kilkulatków czy starszych dzieci. Specjalista pomoże znaleźć przyczynę fobii, a także wskaże skuteczne techniki opanowywania strachu i radzenia sobie z dyskomfortem.