Ciemieniucha – czym jest, jak ją rozpoznać, jak sobie z nią poradzić?

Ciemieniucha – co to jest?

Ciemieniucha, zwana też łojotokowym zapaleniem skóry, to dolegliwość, która dotyka niemowląt i małych dzieci. Polega na nadprodukcji łoju przez gruczoły łojowe skóry głowy, co prowadzi do powstania charakterystycznych, tłustych i złuszczających się łusek na skórze. Swoim wyglądem może przypominać liszaj. Ciemieniucha nie jest groźna dla zdrowia dziecka, ale może być przyczyną dyskomfortu oraz kłopotów estetycznych. Objawy ciemieniuchy można łatwo rozpoznać – to m.in. białe lub żółte łuski na skórze głowy, zaczerwienienie, a czasem również świąd i zapalenie skóry. Dobrej jakości kosmetyki łagodzące, stosowane przy atopowym zapaleniu skóry głowy lub leki przepisane przez lekarza mogą pomóc w skutecznym radzeniu sobie z ciemieniuchą. Jeśli jednak objawy nasilają się lub pojawiają się na innych częściach ciała, skonsultuj się z lekarzem.

Przyczyny powstawania ciemieniuchy

Eksperci nie mają pewności co do pierwotnej przyczyny powstawania ciemieniuchy, jednak podejrzewają, że nadmierna aktywność gruczołów łojowych w pierwszych tygodniach i miesiącach życia jest odpowiedzialna za to schorzenie.

Choć dokładna przyczyna pojawiania się ciemieniuchy nie jest znana, istnieje kilka czynników ryzyka, które się z tym wiążą. Należą do nich między innymi:

• nadmierne wydzielanie łoju – to jedna z najczęstszych przyczyn ciemieniuchy. Łój jest naturalnym składnikiem skóry, który pełni funkcję ochronną, ale jego nadmiar może prowadzić do powstawania łusek. U niemowląt i małych dzieci nadprodukcja łoju jest szczególnie częsta, ponieważ ich gruczoły łojowe nie są jeszcze w pełni rozwinięte.

• Niewłaściwa higiena skóry głowy – brak regularnego mycia głowy, używanie agresywnych szamponów lub kosmetyków do włosów, które zawierają szkodliwe składniki, mogą prowadzić do podrażnienia skóry i zwiększenia wydzielania łoju.

• Zakażenie grzybicze – ciemieniucha może być spowodowana zakażeniem grzybiczym, które rozwija się na skórze głowy. Grzyby te, zwane Pityrosporum ovale, zwykle występują naturalnie na skórze, ale ich nadmierna obecność może prowadzić do powstawania schorzenia. Zakażenie grzybicze może pojawić się na skutek zaburzeń w funkcjonowaniu układu odpornościowego lub chorób przewlekłych.

• Problemy hormonalne – nadmierne wydzielanie hormonów androgenowych, takich jak testosteron, może przyczyniać się do powstawania ciemieniuchy u niemowląt, a także u dorosłych. Hormony te wpływają na wydzielanie łoju przez gruczoły łojowe, co prowadzi do powstawania tłustych łusek na skórze głowy.

Innym czynnikiem ryzyka może być także stres, który wpływa na układ hormonalny i odpornościowy organizmu.

Jak pozbyć się ciemieniuchy?

Choć sama ciemieniucha nie jest szkodliwa dla zdrowia, może być nieestetyczna i prowadzić do dyskomfortu u dziecka. Dlatego ważne jest, aby rodzice wiedzieli, jak się jej pozbyć. Istnieje wiele domowych metod na pozbycie się ciemieniuchy, takich jak regularne mycie włosów, masowanie skóry głowy, olejowanie czy szczotkowanie włosów. W przypadkach bardziej zaawansowanych lekarz może zalecić specjalne szampony lub maści. Postaraj się też ograniczyć stres u dziecka i dbaj o jego zdrową dietę. W razie wątpliwości skonsultuj się z pediatrą.

Do najpowszechniejszych domowych sposobów na walkę z ciemieniuchą należą:

• Regularne mycie włosów – pierwszym krokiem w leczeniu ciemieniuchy jest regularne mycie włosów dziecka. Nie musisz używać specjalnych szamponów ani innych kosmetyków. Wystarczy zwykły, łagodny szampon dla dzieci. Ważne jest, aby dokładnie spłukać włosy dziecka i unikać pozostawiania resztek szamponu na skórze głowy.

• Masowanie skóry głowy – może pomóc w złuszczaniu się martwego naskórka i zmniejszeniu ilości łupieżu. Możesz to zrobić za pomocą delikatnego masażu skóry głowy palcami. Nie przesadź z siłą nacisku, aby nie podrażnić delikatnej skóry dziecka.

• Olejowanie skóry głowy – pomaga w zmniejszeniu ilości łupieżu i złuszczaniu martwego naskórka. Możesz użyć do tego celu oleju kokosowego, migdałowego lub oliwkowego. Nałóż niewielką ilość oleju na skórę głowy dziecka, delikatnie masując i pozostaw na około 15–20 minut, a następnie dokładnie umyj włosy dziecka.

• Szczotkowanie włosów – użyj do tego celu miękkiej szczotki dla niemowląt. Włosy dziecka szczotkuj delikatnie i ostrożnie, aby nie podrażnić skóry głowy.

• Unikanie czapek i innych nakryć głowy – ich noszenie może przyczyniać się do pogorszenia ciemieniuchy.

W przypadkach bardziej zaawansowanej ciemieniuchy lekarz może zalecić stosowanie specjalnego szamponu przeciwłupieżowego. Są one dostępne w aptekach bez recepty. Pamiętaj, że szampony te często zawierają silne składniki chemiczne, które mogą podrażniać skórę głowy dziecka. Dlatego ważne jest, aby używać ich zgodnie z zaleceniami lekarza i producenta. 

Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

Jeśli regularna pielęgnacja nie przynosi skutku i ciemieniucha nadal występuje, skonsultuj się z lekarzem pediatrą lub dermatologiem dziecięcym. Konieczne jest również skontaktowanie się z lekarzem specjalistą, jeśli ciemieniucha zaczyna pojawiać się poza skórą głowy i poza brwiami, na przykład na czole, klatce piersiowej lub w pachwinach. W tym przypadku konieczne będzie zastosowanie silniejszych leków lub wskazanie do dalszej diagnostyki.