Nadwzroczność – rozpoznanie, objawy i korekcja

Nadwzroczność – co to jest i jak się objawia?

Nadwzroczność (hiperopia), nazywana potocznie dalekowzrocznością, jest jedną z najczęściej diagnozowanych wad wzroku. Pojawia się w wieku dziecięcym i może pogłębiać wraz z dojrzewaniem. Nadwzroczność polega na gorszym widzeniu przedmiotów leżących blisko oraz na lepszej widoczności tego, co jest daleko. Dochodzi do niej w wyniku tworzenia się obrazu poza siatkówką, a nie na jej powierzchni.

Wada wyrażana jest w dioptriach, których moc określa również stopień nadwzroczności:

• wada niska wynosi do +2,5D; 

• wada średnia wynosi od +2,5D do +6D; 

• wada wysoka wynosi powyżej +6D. 

Nadwzroczność nie tylko wywołuje zaburzenia widzenia, ale także szereg innych dolegliwości, które nasilają się szczególnie w przypadku braku lub nieprawidłowej korekcji wady. Najbardziej charakterystyczne symptomy nadwzroczności to m.in.: 

• przewlekłe lub epizodyczne uciekanie oka,

• mrużenie oczu,

• szybkie męczenie wzroku podczas czytania,

• bóle głowy podczas czytania,

• trudność w prawidłowej ocenie odległości,

• przybliżanie przedmiotów bardzo blisko oczu,

• opóźnione wyostrzanie obrazu podczas szybkiego przerzucania wzroku z odległości dalekich na bliskie,

• zlewanie się liter i słów podczas czytania,

• pieczenie i łzawienie oczu,

• nawracające stany zapalne spojówek. 

W przypadku dzieci bardzo często dochodzi do rozwoju tzw. nadwzroczności fizjologicznej, która ustępuje wraz z dojrzewaniem organizmu. Stan ten jest całkowicie naturalny i wynika z niedojrzałości układu wzroku. Zazwyczaj ustępuje samoistnie przed 7. rokiem życia. Ponadto niewielka nadwzroczność nie wymaga korekcji, a jedynie obserwacji. Jeśli jednak wada utrzymuje się, a nawet pogłębia w wieku szkolnym, konieczne jest podjęcie leczenia. Nadwzroczność jest uciążliwa, szczególnie jeśli nie jest poddana korekcie, a stopniowe pogarszanie wzroku w wielu przypadkach przyczynia się do trudności w nauce. 

Przyczyny nadwzroczności 

Przyczyny nadwzroczności są różne. U dzieci najczęściej mamy do czynienia z fizjologiczną postacią wady. Stan ten najczęściej mija samoistnie, jednak u części pacjentów dochodzi do wykształcenia się patologicznej formy nadwzroczności i przewlekłej wady wzroku, która zostanie do końca życia. Natomiast rozwój wady w późniejszym wieku może wynikać m.in. z cukrzycy typu 2, osłabienia naczyń krwionośnych gałki ocznej. Pojawieniu się nadwzroczności sprzyjają również czynniki genetyczne. 

Diagnostyka i leczenie nadwzroczności 

Diagnostyka nadwzroczności opiera się na podstawowym badaniu ostrości wzroku, podczas którego okulista przeprowadza korekcję optyczną za pomocą szkieł okularowych. Do badań diagnostycznych należą również: pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, badanie dna oka, pomiar źrenicy, keratometria, USG gałki ocznej. 

Nadwzroczność jest wadą, której szczególnie u osób dorosłych nie da się wyleczyć. Możliwa, a nawet wskazana jest korekcja wady za pomocą okularów jednoogniskowych lub soczewek kontaktowych o stałej mocy. Ich działanie polega na skupieniu rozproszonych promieni świetlnych na siatkówce. Natomiast inwazyjną metodą leczenia nadwzroczności jest zabieg operacyjny polegający na laserowej korekcji wady. Metoda ta nie jest jednak skierowana do wszystkich pacjentów i wymaga indywidualnej kwalifikacji pacjenta. W podjęciu pozytywnej decyzji kluczowe jest wykluczenie przeciwwskazań, do których należą choroby współistniejące (np. choroby i zaburzenia czynności układu hormonalnego, schorzenia tarczycy, wady i choroby serca, cukrzyca, niektóre schorzenia skóry, aktywne infekcje zapalne), wiek poniżej 21. roku życia i powyżej 60. roku życia, zespół suchego oka, jaskra, stożek rogówki, zwyrodnienie plamki żółtej, a także niestabilność wady i patologie w obrębie budowy oka. Korekcja wady wzroku nie może być również przeprowadzona w trakcie ciąży i karmienia piersią.

Funkcjonalność układu wzrokowego warto wspierać dietą i suplementacją. Dobrze wiedzieć, że pogorszeniu wzroku i szybkiej męczliwości oczu sprzyja niedobór witamin A, E, C. Dlatego zarówno w leczeniu wad wzroku, jak i w profilaktyce zdrowia układu wzrokowego zalecane jest przyjmowanie witamin na wzrok i składników mineralnych, m.in. cynku, selenu, miedzi, kwasów tłuszczowych omega-3, luteiny oraz zeaksantyny. 

Możliwe powikłania nadwzroczności 

Nieleczona nadwzroczność przede wszystkim sprzyja przedwczesnemu rozwojowi starowzroczności. Dodatkowo nasila dolegliwości związane z wadą wzroku, w postaci przewlekłego zmęczenia oczu, bólu głowy, pieczenia i łzawienia oczu. Nieleczona nadwzroczność z wysoką wadą może prowadzić do ślepoty.