Przodożuchwie czynnościowe – co to jest? Jak je leczyć?

Czym jest przodozgryz? Co powoduje?

Przodozgryz to ogólne określenie na wszystkie wady zgryzu doprzednie. Polegają one na tym, że dolny łuk zębowy w stosunku do górnego jest znacznie wysunięty. Nie powoduje on zgrzytania zębami jak w przypadku bruksizmu, ale wpływa na ich ustawienie. Dolna warga w stosunku do górnej jest wysunięta, a bruzda wargowo-bródkowa (która prawidłowo występuje dokładnie między wargą dolną a brodą) jest wygładzona lub zupełnie niewidoczna. W profilu pacjenta dominuje broda, a wzrost szczęki bardzo często zostaje zahamowany. Powoduje to, że żuchwa wydaje się znacznie większa, niż jest w rzeczywistości. Pacjenci dotknięci przodozgryzem dość często mają problemy z prawidłową wymową ze względu na to, że język napiera na dolne uzębienie. Wada zgryzu może również upośledzać funkcję odgryzania i żucia. 

Jeśli chodzi o przodozgryz, to w terminologii medycznej wyróżniamy:

• przodozgryz całkowity (w którym dochodzi do wysunięcia całego dolnego łuku zębowego względem górnego),

• przodozgryz częściowy (zębodołowa żuchwa w odcinku przednim jest powiększona),

• przodozgryz rzekomy (dolny łuk zębowy jest pozornie wysunięty, ponieważ problemem jest zahamowanie doprzedniego wzrostu szczęki),

• przodożuchwie morfologiczne,

• przodożuchwie czynnościowe.

Przodożuchwie czynnościowe a morfologiczne

Wśród wad zgryzu rozróżnia się przodożuchwie czynnościowe i morfologiczne. Przodożuchwie czynnościowe to doprzednie ułożenie żuchwy w skroniowo-żuchwowych stawach. Wówczas występuje odwrotne zachodzenie siekaczy. Cechą charakterystyczną przodożuchwia czynnościowego jest prawidłowy kształt żuchwy przy jednoczesnym jej wysunięciu. Bruzda brudkowo-wargowa jest wygładzona bądź zupełnie niewidoczna. Przodożuchwie czynnościowe zaliczane jest do III klasy Angle’a, którą stosuje się do oceny prawidłowości zgryzu. Wada nazywana jest również okluzją mezjalną. Warto przypomnieć, że o okluzji mówimy wtedy, kiedy dochodzi do stykania się zębów dolnych z górnymi, a o jej nieprawidłowościach, jeśli zęby szczęki i żuchwy stykają się w niewłaściwy sposób. W opisanym przypadku dochodzi do niedorozwoju szczęki lub do nadmiernego rozwoju żuchwy. 

Przodożuchwie morfologiczne, inaczej progenia, to nadmierny wzrost doprzedni całej żuchwy – mamy do czynienia z nadmiernym rozwojem żuchwy w kierunku przednim. Jest to wada wrodzona, która powstaje na skutek nadmiernego doprzedniego wzrostu żuchwy w porównaniu do szczęki. Cechą charakterystyczną progenii jest wydłużenie trzonu żuchwy, czyli części poziomej, jak również w niektórych przypadkach gałęzi żuchwy, tj. części pionowej.

Leczenie przodożuchwia czynnościowego

Leczenie przodożuchwia czynnościowego jest niezbędne, gdyż ta wada zgryzu ma wiele negatywnych konsekwencji, jak problemy z wymową, z jedzeniem, a nawet z oddychaniem. Podstawowe metody leczenia tego typu przypadłości to leczenie ortodontyczne oraz operacyjne. Jeśli obserwujesz u siebie lub u dziecka wadę zgryzu, problemy z wyraźnym mówieniem, spożywaniem pokarmów czy wspomniane trudności z oddychaniem, koniecznie skonsultuj się z ortodontą, który zdecyduje, który sposób leczenia będzie odpowiedni, a także zleci dodatkową konsultację z laryngologiem, neurologopedą, logopedą bądź chirurgiem, jeśli zajdzie taka potrzeba.

Przodożuchwie czynnościowe – aparat ortodontyczny

Diagnoza wady pacjenta zawsze odbywa się w gabinecie ortodontycznym. Specjalista przeprowadza wywiad z pacjentem, a następnie dokonuje niezbędnych badań, aby stwierdzić nasilenie wady zgryzu. Istotne jest, aby pacjent do gabinetu trafił możliwie jak najszybciej. Wczesne zdiagnozowanie przypadłości pozwala wdrożyć nieinwazyjne leczenie bez konieczności wykonania operacji. 

Przodożuchwie czynnościowe – operacja

Gdy wada zgryzu jest bardzo zaawansowana, wówczas podejmuje się leczenie operacyjne. Bardzo często przeprowadzenie operacji poprzedzone jest leczeniem ortodontycznym, najczęściej stałym aparatem. Ortodonta konsultuje się z lekarzem chirurgiem, a następnie opracowuje szczegółowy plan leczenia. Zabieg chirurgiczny czasem nie dotyczy tylko wysuniętej żuchwy. Przy mocno zaawansowanej wadzie zdarza się, że zachodzi konieczność zoperowania także górnej szczęki. Po operacji naturalnie pojawi się opuchlizna, która nie powinna być powodem do niepokoju i samoistnie zniknie w ciągu kilku dni. Do twarzy można wtedy przykładać zimne kompresy. 

Przodożuchwie czynnościowe a komfort życia

Leczenie wad zgryzu to nie tylko rozwiązanie estetycznego problemu, ale również znaczne poprawienie komfortu życia. Zastosowanie odpowiedniej terapii poprawia komfort życia, m.in.: 

• usprawnia wymowę, 

• ułatwia przeżuwanie pokarmów, 

• przywraca właściwe napięcie mięśniowe oraz naturalną harmonię twarzy,

• pozwala zapobiegać różnego rodzaju powikłaniom ze strony stawu skroniowo-żuchwowego i tkanek przyzębia. 

Pamiętaj, że nieleczone przodożuchwie czynnościowe może wpływać również na uzębienie. Nieprawidłowe ustawienie zębów znacznie utrudnia ich skuteczne czyszczenie, co z czasem przekłada się na rozwój próchnicy i tym samym na częstsze wizyty u dentysty. Wysunięta żuchwa utrudnia też swobodne przeżuwanie pokarmów stałych, a niedostatecznie rozdrobnione jedzenie może z negatywnie wpłynąć na działanie przewodu pokarmowego, a w skrajnych przypadkach nawet doprowadzić do problemów z oddychaniem. Nieprawidłowe usytuowanie żuchwy wpływa na problemy społecznej natury, zwłaszcza u najmłodszych. Dziecko z widoczną wadą zgryzu może mieć zaniżoną samoocenę lub czuć się gorsze od innych, dlatego tak ważne jest szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia.