Jak sprawdzić niedobory witamin? Co powodują?

Najczęstsze objawy niedoborów witamin

Niedobór witamin (hipowitaminoza) wpływa niekorzystnie na funkcjonowanie organizmu i nasze samopoczucie. Jak rozpoznać pierwsze sygnały, że brakuje ci którejś z witamin

Witamina A

Należy do grupy witamin antyoksydacyjnych. Jej niedobór może prowadzić do utlenienia kwasów tłuszczowych w tkankach i powstawania toksycznych rodników, które uszkadzają procesy metaboliczne na poziomie komórkowym. Witamina A odgrywa także istotną rolę w procesie widzenia i reguluje procesy tworzenia nowych komórek, zwłaszcza nabłonkowych. Jej niedobór może skutkować suchością oczu (zespół suchego oka), kurzą ślepotą (ślepota zmierzchowa) oraz wysychaniem i rogowaceniem skóry.

Witaminy z grupy B

• Witamina B1 (tiamina) – bierze udział w procesach energetycznych i wchodzi w skład szeregu enzymów, które biorą udział w przemianie pośredniej węglowodanów. Jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Jeśli palisz, nadużywasz alkoholu, pijesz dużo herbaty, kawy lub stresujesz się, wzrasta Twoje zapotrzebowanie na tę witaminę.

• Witamina B2 (ryboflawina) – bierze udział w metabolizmie węglowodanów, tłuszczów i białek. Zwiększone zapotrzebowanie na tę witaminę występuję w okresie intensywnego wzrostu, w ciąży, przy dużym wysiłku fizycznym, u kobiet stosujących środki antykoncepcyjne oraz w sytuacjach stresowych. Jej brak powoduje problemy skórne, spadek koncentracji, zajady w kącikach ust.

• Witamina B3 (niacyna) – jest składnikiem koenzymu I i koenzymu II. Wchodzi w skład enzymów, które uczestniczą w pośredniej przemianie białek, tłuszczów i węglowodanów. Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, syntezy hormonów płciowych, a także kortyzolu, tyroksyny i insuliny. Jej niedobór może doprowadzić do zaburzeń w funkcjonowaniu układu nerwowego, w tym zaburzeń psychicznych, dlatego może być przepisana osobom, które cierpią na depresję. Poważne niedobory witaminy B3 mogą doprowadzić do pelagry – choroby, która stanowi zagrożenie dla życia.

• Witamina B6 (pirydoksyna) – wpływa na metabolizm cholesterolu, przemianę nienasyconych kwasów tłuszczowych i hormonów sterydowych. Jej brak może spowodować nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu odpornościowego i syntezy insuliny.

Warto wiedzieć: zapotrzebowanie ludzi na witaminę B6 ściśle wiąże się z ilością spożywanego białka – za optymalny przyjmuje się stosunek 0,002 mg witaminy B6/g białka.

• Witamina B5 (kwas pantotenowy) – odpowiada za wiele procesów metabolicznych, wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi. Uczestniczy również w regeneracji skóry, błon śluzowych i pigmentacji włosów. Jej stosowanie jest zalecane między innymi osobom z problemami dermatologicznymi (np. trądzik pospolity).

• Witamina B9 (kwas foliowy) – jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania wszystkich komórek, w tym układu krwionośnego. Niedobór kwasu foliowego może prowadzić do rozwoju miażdżycy, niektórych nowotworów (np. układu pokarmowego), a także stanów depresyjnych.

Warto wiedzieć: szacuje się, że organizm ludzki przyswaja tylko połowę kwasu foliowego dostarczanego wraz z pokarmem. Witamina B9 jest wrażliwa na obróbkę termiczną, zwłaszcza na gotowanie i duszenie. Dlatego zaleca się, aby nie przetwarzać produktów bogatych w kwas foliowy.

Kobiety, które starają się o dziecko oraz w trakcie ciąży powinny suplementować witaminę B9. Jej dawka zależy także od wagi – dlatego, zanim kupisz suplement z kwasem foliowym, warto porozmawiać o dawkowaniu z lekarzem lub farmaceutą. Niedobór witaminy B9 u kobiet w okresie ciąży zwiększa ryzyko wykształcenia wad cewy nerwowej.

Witamina E

Jest najsilniej działającą witaminą antyoksydacyjną. Bierze udział w procesach, które przedłużają życie komórek, więc jej brak prowadzi do szybszego starzenia się organizmu. Niedobór witaminy E może zwiększyć ryzyko zachorowania na degeneracyjne choroby metaboliczne, szczególnie miażdżycę.

Witamina C (kwas askorbinowy)

Bierze udział w syntezie kolagenu, hormonów i neurotransmiterów, we wchłanianiu żelaza, detoksykacji i odporności organizmu. Jest również naturalnym antyoksydantem. Jej brak może prowadzić do zwiększonej podatności na krwawienia, obniżenie odporności, stany zapalne dziąseł (szkorbut). Zapotrzebowanie na witaminę C wzrasta u osób, które chorują na nadciśnienie lub cukrzycę, palą papierosy, a także dużo się stresują.

Witamina D

Jest syntetyzowana przez skórę w wyniku naświetlania przez promienie słoneczne. Może być także dostarczana z pożywieniem, ale w żywności występuje w niedostatecznej ilości. Jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju niemowląt i małych dzieci – warto więc porozmawiać o diecie twojego dziecka (a nawet suplementacji witaminy D) z pediatrą.

Witamina D bierze udział w regulacji gospodarki wapniowo-fosforowej (odpowiada za prawidłowe ich wchłanianie) i tworzeniu kości. Niedobór witaminy D odgrywa kluczową rolę w powstawaniu krzywicy u dzieci i niemowląt, powoduje rozmiękczenie kości (u osób dorosłych) oraz przyczynia się do powstawania osteoporozy u osób starszych.

Witamina K

Bierze udział w procesie krzepliwości krwi, formowaniu się tkanki kostnej, a także ma właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze. Jej źródła to pożywienie roślinne i flora bakteryjna układu pokarmowego.

Jak sprawdzić, czy dotyczą Cię niedobory?

Niedobory witamin wcale nie są rzadkością, dlatego warto monitorować ich poziom. Jakie badania i kiedy wykonać najlepiej skonsultować z lekarzem. Możesz to zrobić podczas e-wizyty. Jeśli lekarz uzna to za koniecznie, wypisze ci e-skierowanie na badania.