Jak wygląda atak schizofrenii? Jakie objawy mu towarzyszą?

Schizofrenia – jak przebiega choroba?

Schizofrenia to przewlekła choroba psychiczna zaliczana do grupy psychoz. Jej powstanie może być związane m.in. z czynnikami genetycznymi (obciążony wywiad rodzinny w kierunku schizofrenii), czynnikami środowiskowymi (np. traumatyczne wydarzenia z dzieciństwa), procesami socjologicznymi (np. mieszkanie w silnie zurbanizowanym otoczeniu), procesami neurobiologicznymi (np. zaburzenia w pracy neuroprzekaźników) i czynnikami psychologicznymi (np. osobowość schizotypowa, napady lękowe). Trudno jednoznacznie określić, co prowadzi do powstania schizofrenii. Zdecydowanie więcej wiadomo na temat przebiegu tego schorzenia.

Schizofrenia nie posiada ciągłego, niezmiennego przebiegu. Typowa jest dla niej obecność kolejno występujących po sobie faz. Należy jednak zaznaczyć, że przejście przez nie wszystkie nie oznacza, że nie rozpoczną się na nowo. Okazuje się, że cykle chorobowe mogą się powtarzać przez całe życie. Ich liczba, długość trwania i intensywność mogą być różne. Zdarza się, że jedna osoba przeżyje kilka ataków psychotycznych w ciągu życia i choroba zakończy się remisją, a druga osoba będzie zmagała się z nimi wielokrotnie w ciągu roku. Bez względu na przebieg choroby konieczne jest jej leczenie. Sprawdź, czym grozi nieleczona schizofrenia.

Zanim dojdzie do ataku schizofrenii

Schizofrenia może mieć różny początek – rozpocząć się nagle lub rozwijać się skrycie, nie budząc podejrzeń ze strony otoczenia, do momentu nagłego zaostrzenia czy postępującej degradacji. Przed wystąpieniem ataku schizofrenii u chorego można zaobserwować zwiastuny choroby, które będą sugerowały nadchodzącą psychozę. Wczesne rozpoznanie fazy prodromalnej daje możliwość szybkiej interwencji i uniknięcia epizodu schizofrenii albo zapewnienie jego łagodniejszego przebiegu i szybszego powrotu do dobrego poziomu funkcjonowania. Do objawów początkowych schizofrenii zalicza się m.in.:

• trudność w nawiązywaniu społecznych relacji,

• emocjonalny chłód,

• izolowanie się,

• nietypowe doznania percepcyjne, trudności z koordynacją wzrokowo-ruchową,

• objawy dezorganizacji psychicznej – przede wszystkim zaburzenia obejmujące proces myślenia (trudności w zrozumieniu otaczającego świata i wypowiedzi innych osób), chaotyczne zachowania, które są nieadekwatne do sytuacji,

• objawy lękowe podobne do nerwicowych,

• niższy poziom inteligencji,

• nadmierna wrażliwość,

• objawy natrętne, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne,

• deficyty poznawcze (uwagi, pamięci),

• ekscentryczność,

• dziwaczna treść wypowiedzi,

• nieufność,

• trudności wychowawcze.
  

Epizod schizofrenii – jakie objawy mu towarzyszą?

Podczas epizodu psychotycznego mogą się pojawić:

• objawy pozytywne (tzw. wybiórcze),

• objawy negatywne,

• objawy ogólne.

Pozytywne objawy schizofrenii stanowią przede wszystkim omamy i urojenia. Te pierwsze inaczej nazywane są halucynacjami. Są to spostrzeżenia, których doświadcza chory, a które w rzeczywistości nie istnieją. Mogą być słuchowe, wzrokowe, węchowe, smakowe oraz somatyczne. Jednakże w przebiegu ataku schizofrenii najczęściej stwierdzane są te pierwsze. Chory może słyszeć różnego rodzaju dźwięki (np. stuki, gwizdy, świsty), własne myśli zanim je wypowie, a także głos bądź głosy, które zwracają się bezpośrednio do niego lub rozmawiają o nim, komentują jego myśli i zachowanie. 

Urojenia definiowane są jako zaburzenia treści myślenia polegające na błędnych sądach i fałszywych przekonaniach, które są odporne na wszelką argumentację i podtrzymywane mimo obecności dowodów wskazujących na ich nieprawdziwość. Badacze wyodrębnili kilka rodzajów urojeń: prześladowcze, ksobne (odniesienia), wielkościowe, hipochondryczne i oddziaływania. Jednakże w przebiegu ataku schizofrenii najsilniejsze z reguły są urojenia prześladowcze. Chory jest przekonany o nieustannym zagrożeniu ze strony mniej lub bardziej sprecyzowanych wrogich mu sił. Do objawów pozytywnych zaliczane są również pobudzenie psychoruchowe, formalne zaburzenia myślenia i wrogość.

Istnieją dwa rodzaje objawów negatywnych – pierwotne, określane także jako deficytowe, i wtórne, które stanowią reakcję na objawy pierwotne bądź na inne objawy negatywne niedeficytowe. Negatywne objawy towarzyszące atakowi schizofrenii to przede wszystkim:

• sztywność emocjonalna, 

• wycofanie się, 

• utrudniony kontakt, 

• bierność, 

• apatia, czyli stan znacznie zmniejszonej wrażliwości na bodźce emocjonalne i fizyczne,

• zaburzenia myślenia abstrakcyjnego, 

• uboga treść wypowiedzi – chorymówi bardzo mało lub zawartość wypowiedzi jest uboga, kiedy pomimo chęci nie potrafi zaangażować się aktywnie w toczącą się rozmowę,

• anhedonia, czyli niezdolność do spontanicznego przeżywania pozytywnych uczuć (np. radości, zadowolenia) –chory pamięta o tym, co dawniej sprawiało mu przyjemność, z czego potrafił się cieszyć, jest świadomy straty tych uczuć, nie potrafi jednak do nich powrócić,

• zubożenie mimiki, 

• nieuwaga,

• zobojętnienie,

• zachowanie katatoniczne – spadek aktywności, chory zastyga w dziwacznej pozie i może pozostawać w niej bardzo długo, przy próbach poruszenia go przeciwstawia się temu zdecydowanie, 

• trudności prowadzenia aktywności społecznej,

• zaniedbywanie higieny,

• utrata chęci do wykonywania jakichkolwiek zajęć,

• trudności w komunikacji interpersonalnej.

Atakowi schizofrenii towarzyszą również objawy ogólne, do których należą: lęk, niezwykłe treści myślowe, napięcie, zahamowanie, brak współpracy, manieryzmy i postawy oraz brak krytycyzmu. Należy podkreślić, że obraz kliniczny pierwszego ataku schizofrenii nie różni się zasadniczo od kolejnych ataków.