Jak można leczyć zespół jelita drażliwego?

Znaczenie ruchu w leczeniu zespołu jelita drażliwego

Jak wynika z badań przeprowadzonych przez Daleya i wspólników, aktywność fizyczna przyczynia się do redukcji zaparć, jakie towarzyszą zespołowi jelita drażliwego [1]. Dalsze analizy wykazały, że szczególnie korzystny efekt ruchu zauważalny jest u osób z nadwagą. To w tej grupie objawy zespołu jelita drażliwego (zarówno ze strony układu pokarmowego, jak i spoza niego) są szczególnie nasilone. Mało tego – zapadalność na zespół jelita drażliwego jest tu aż trzykrotnie wyższa niż w populacji ogółem [1]. Wraz z rozpoczęciem treningów i redukcją masy ciała nasilenie objawów ustępowało (wyjąwszy ból).

Zespół jelita drażliwego a leczenie psychoterapeutyczne

Jednym z objawów pozajelitowych zespołu jelita drażliwego są zaburzenia lękowo-depresyjne. Jak wynika z przeprowadzonych badań, terapia poznawczo-behawioralna, hipnoza oraz złożona psychoterapia korzystnie wpływają nie tylko na kondycję psychiczną osób zmagających się ze schorzeniem [1]. Takie metody terapeutyczne przyczyniają się też do redukcji niektórych objawów jelitowych.

Równocześnie z terapią lub zamiast niej mogą być stosowane leki przeciwdepresyjne. Pozwalają one zredukować wiele towarzyszących chorobie symptomów (w tym ból) już po kilkunastu dniach stosowania. Bezpieczne i skuteczne są m.in.:

• amitrypylina,

• doksepina,

• desipramina,

• fluoksetyna,

• imipramina, 

• paroksytyna.

Leczenie jelita drażliwego za pomocą diety

Jak wynika z przeprowadzonych wywiadów lekarskich, aż 80% pacjentów z zespołem jelita drażliwego zauważa związek stosowanej diety z nasileniem bądź ustawaniem objawów [1]. Podobne wnioski wysnuto w raporcie NutriNet-Sante Cohort z 2018 r. Przebadano wówczas aż 33 343 osoby. Wyniki potwierdziły, że im więcej w diecie produktów wysoko przetworzonych, tym bardziej nasilają się objawy zespołu jelita drażliwego [2].

W łagodzeniu objawów ważne jest nie tylko ograniczenie produktów wysoko przetworzonych. Korzystny wpływ ma też dieta uboga w:

• fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy (zawierają je np. mleko, cebula),

• poliole (np. ksylitol, mannitol),

• gluten (np. pszenicę, jęczmień).

Wyeliminowanie tych składników z codziennej diety przyczynia się do uregulowania perystaltyki jelit. Pozwala też zredukować wzdęcia pobudzane przez składniki łatwo fermentujące w jelitach.

Leczenie zespołu jelita drażliwego suplementami błonnika

Badania przeprowadzone w 2009 r. nie pozostawiają złudzeń – stosowanie błonnika rozpuszczalnego w dawce 10–25 g/dobę korzystnie wpływa na jakość życia osób zmagających się z zespołem jelita drażliwego. Trzymiesięczny okres suplementacji zredukował objawy choroby u 52% osób. Ważne, by był to błonnik rozpuszczalny. Znajdziesz go m.in. w świeżych owocach i wielu warzywach czy w babce (lancetowatej, płesznik i jajowatej), a także w gotowych suplementach diety.

Błonnik nierozpuszczalny działa odwrotnie – nasila wzdęcia, ból brzucha i zaparcia. Znajduje się on m.in. w: warzywach kapustnych i korzeniowych, ziarnach, otrębach pszennych, a także w orzechach. Pobudza perystaltykę jelit, a także stymuluje florę bakteryjną do interakcji z układem immunologicznym oraz nerwowym, ulokowanymi na tym odcinku przewodu pokarmowego.

Domowe leczenie zespołu jelita drażliwego za pomocą roślin

Do łagodzenia dolegliwości związanych z zespołem jelita drażliwego istotnie przyczynia się stosowanie olejku z mięty pieprzowej. Potwierdzają to badania przeprowadzone przez Alama i wspólników – po zaprzestaniu suplementacji dolegliwości wracały [1]. Taki efekt to wynik rozluźniającego wpływu olejku na napięcie mięśni gładkich, zmianę czucia trzewnego, a także wpływ antybakteryjny i przeciwzapalny.

Korzystne jest stosowanie ziół na jelita:

• działających przeciwzapalnie: rumianku i dziurawca,

• hamujących biegunkę: kory dębu, szałwii lekarskiej, zielonej herbaty,

• usprawniających trawienie: kopru włoskiego, kminku, pokrzywy,

• działających probiotycznie: mniszka lekarskiego, cykorii.

Leczenie farmakologiczne zespołu jelita drażliwego

Dobór środków farmakologicznych wykorzystywanych do leczenia zespołu jelita drażliwego zależny jest od postaci choroby. Przy dominujących biegunkach i schorzeniu mieszanym lekarz może zalecić stosowanie ryfaksyminy-alfa w dawce 1650 mg/dobę. Lek działa przeciwbakteryjnie – likwiduje bakterie, których przewaga jest niekorzystna (E. coli, Streptococcus i Clostridium spp.) Natomiast przy zespole jelita drażliwego, któremu towarzyszy wyłącznie biegunka (co nie dotyczy mieszanej postaci choroby), stosowany może być też loperamid. W chorobie jelit z dominującymi zaparciami pomocniczo można sięgać po makrogole. Działają one przeczyszczająco, ale nie przyczyniają się do redukcji innych objawów choroby.