Czy można samodzielnie wyjść z alkoholizmu? Czy istnieją skuteczne metody walki z nałogiem?

Czy jesteś alkoholikiem?

Dostrzeżenie u siebie symptomów alkoholizmu nie jest łatwe. Dzieje się tak przede wszystkim ze względu na mechanizm iluzji i zaprzeczania, który sprawia, że osoby uzależnione od alkoholu widzą rzeczywistość w zakrzywiony sposób, racjonalizują swoje zachowanie związane z piciem oraz wydaje im się, że są w stanie je kontrolować. Istnieje jednak kilka objawów, które powinny wzbudzić Twoją czujność:

• aktywne poszukiwanie okazji do picia alkoholu;

• nadawanie bardzo szybkiego tempa piciu (np. podczas spotkań towarzyskich);

• zmiana tolerancji („mocna głowa”);

• wstyd z powodu ilości wypijanego alkoholu lub swojego zachowania po jego spożyciu;

• picie w samotności;

• regulowanie emocji za pomocą alkoholu (picie na poprawę humoru, na złagodzenie złości itp.);

• racjonalizowanie i wymyślanie powodów do picia („Wszyscy pili, więc nie mogłem się wyłamać”, „Świętuję zamknięcie projektu w pracy”, „Mąż mnie zdenerwował, musiałam napić się na uspokojenie”);

• luki w pamięci;

• „klinowanie” następnego dnia;

• zaniedbywanie dotychczasowych zainteresowań i obowiązków.

Metody leczenia alkoholizmu

Dostrzeżenie u siebie symptomów uzależnienia od alkoholu lub jego nadużywania to już połowa sukcesu. Teraz czas na poszukanie profesjonalnej pomocy. Leczenie nałogu alkoholowego może się odbywać w dwóch miejscach: w dziennej poradni lub w całodobowym ośrodku. To pierwsze rozwiązanie sprawdzi się u osób, które nie mogą sobie pozwolić na wyjazd, np. ze względu na opiekę nad dziećmi lub pracę zawodową. Natomiast drugie pozwala na skorzystanie z większej ilości oddziaływań, a także na pełną koncentrację na procesie zdrowienia oraz tymczasowe odcięcie się od środowiska kojarzącego się z piciem.

W procesie leczenia uzależnień wykorzystywane są dwa rodzaje terapii: indywidualna i grupowa. Podczas spotkań sam na sam z psychoterapeutą pacjent ma szansę rozmawiać o poufnych, delikatnych sprawach, przepracować traumy, przeanalizować swoje nieprawidłowe schematy działania oraz zastąpić je nowymi. Z kolei uczestnictwo w grupie daje szansę poznania podobnych historii i czerpania z nich inspiracji, a także treningu umiejętności społecznych (które przydadzą się później, np. do asertywnego odmawiania alkoholu). Opisane oddziaływania uzupełniane są psychoedukacją, a w razie potrzeby również odpowiednio dobranymi środkami farmakologicznymi.

Program jednego dnia

Czy da się wyjść z alkoholizmu bez pomocy specjalistów? Nie jest to łatwe i zawsze lepiej skorzystać ze wsparcia terapeuty i lekarza. Istnieje jednak jeszcze jeden sposób, który wykazuje wysoką skuteczność, choć został stworzony oddolnie przez samych chorych i nie jest wykorzystywany przez profesjonalnych terapeutów. Mowa oczywiście o mityngach anonimowych alkoholików.

Są to dobrowolne, samopomocowe grupy wsparcia, które korzystają m.in. ze słynnego programu dwunastu kroków oraz programu jednego dnia. Ten ostatni zakłada, że żaden nałogowiec nie jest w stanie zagwarantować, iż nie wypije ani kropli alkoholu do końca życia. Może jednak obiecać, że wytrwa w abstynencji jeden dzień. Anonimowi alkoholicy codziennie wywiązują się z tego jednodniowego zobowiązania i ponawiają je kolejnego dnia. Dzięki temu są w stanie skupić się na aktualnych problemach i trudnościach, a także nie nakładają na siebie presji, która mogłaby okazać się tak przytłaczająca, że mogłaby przynieść efekt odwrotny do zamierzonego.

Czy abstynencja to wyleczenie nałogu?

Utrzymywanie abstynencji jest tylko częściowym sukcesem. Niepicie alkoholu nie oznacza bowiem, że nałogowiec jest już zdrowy. Przeciwnie – duża część badaczy twierdzi, że osobą uzależnioną jest się do końca życia, nawet jeśli choroba pozostaje nieaktywna.

Sama abstynencja nie zmienia wewnętrznych wzorców, które stoją u podstaw nałogowego myślenia. Nadużywanie alkoholu (a w konsekwencji również uzależnienie) ma źródło m.in. w niekonstruktywnych sposobach radzenia sobie z problemami i dyskomfortem emocjonalnym. W toku terapii te schematy są identyfikowane i zmieniane na bardziej przystosowawcze.

Zalecenia dla trzeźwiejących alkoholików

Niezależnie od tego, czy trzeźwiejesz na własną rękę, czy pod okiem specjalistów, z pewnością warto wcielić w życie poniższe zasady:

1. Przynajmniej na początku swojej drogi nie trzymaj w domu żadnego alkoholu. Jeśli zajdzie taka potrzeba, możesz pozbyć się też kieliszków i innych obiektów, które silnie kojarzą Ci się z piciem. Przez pewien czas unikaj zakrapianych imprez oraz sytuacji, w których inni piją alkohol.

2. Postaraj się prowadzić higieniczny styl życia, zgodny z programem HALT (hungry – głodny, angry – rozgniewany, lonely – samotny, tired – zmęczony). Unikaj sytuacji, które Cię frustrują i złoszczą, dbaj o odpowiednią ilość odpoczynku, otaczaj się życzliwymi ludźmi i jedz regularnie, by nie doprowadzić do silnego głodu. W utrzymaniu dobrostanu psychicznego pomogą Ci także aplikacja Welbi oraz program MindSpace, dzięki któremu nauczysz się m.in. relaksować oraz zarządzać swoimi emocjami.

3. Naucz się rozpoznawać sygnały ostrzegawcze, które mogą zwiastować nawrót choroby. To mogą być np.: zbytnia pewność siebie („Utrzymywanie abstynencji to dla mnie bułka z masłem”), brak wiary w możliwość wytrwania bez alkoholu, kontakt z osobami, które dużo piją, nieregularny tryb życia czy przemęczenie. Stwórz listę takich sygnałów i dopisz do nich sposoby działania. Możesz nosić tę kartkę przy sobie, by zawsze mieć pod ręką, a nawet skopiować dla domowników, by lepiej rozumieli, z czym się aktualnie mierzysz, i mogli Cię w tym wesprzeć.