Czym tak naprawdę jest uczulenie na zimno? Czy można je leczyć?

Nietolerancja a uczulenie – różne formy nadwrażliwości

Nadwrażliwość, nietolerancja i alergia nie są tożsamymi pojęciami. Często są stosowane zamiennie, a to błąd. Zrozumienie mechanizmów, jakie nimi rządzą, jest istotne dla diagnostyki i leczenia.

Reakcja nadwrażliwości obejmuje wszelkie patologiczne symptomy prowokowane przez bodziec. Są to zarówno reakcje immunologiczne, jak i nieimmunologiczne. Tylko te pierwsze angażują układ odpornościowy do produkcji przeciwciał, uwalniających substancje, które powodują wystąpienie objawów nadwrażliwości (np. histaminę).

Alergia powoduje reakcję układu immunologicznego, a nietolerancja jest formą nadwrażliwości niealergicznej, więc nie powoduje reakcji układu immunologicznego.

Określenie „alergia na zimno” jest więc sporym nadużyciem. Niska temperatura nie prowokuje układu immunologicznego do wydzielania przeciwciał. Prawidłowa nazwa patologicznych objawów występujących po ekspozycji ciała na działanie chłodu to „pokrzywka na zimno”.

Jakie są objawy nadwrażliwości na zimno?

Wychodząc na spacer w mroźny dzień, możesz czuć na skórze delikatne szczypanie. Wszystko to jest naturalną reakcją na działanie niskiej temperatury, zwłaszcza jeśli nie zastosujesz wcześniej preparatu ochronnego lub sięgniesz po taki z dużą ilością wody w składzie. 

Niekiedy jednak zimno powoduje pojawienie się skórnych zmian w postaci pokrzywki. Jest to tzw. pokrzywka indukowana, a więc sprowokowana działaniem określonego czynnika (w odróżnieniu od pokrzywki spontanicznej, której przyczynę trudno wskazać). Dotyczy 20% wszystkich przypadków pokrzywki przewlekłej [1]. Częściej występuje u kobiet niż mężczyzn [2].

Zmiany mają postać wysypki, niczym po oparzeniu pokrzywą (stąd też nazwa) i pojawiają się na partii ciała narażonej na działanie zimna. Do tego pojawia się pieczenie i świąd skóry, a nierzadko nawet i ból. Najczęściej zmiany powstają w ciągu kilkunastu minut od kontaktu z chłodem.

W szczególnych przypadkach pokrzywka na zimno może wystąpić nawet po umyciu ciała pod lodowatą wodą czy nawet dotknięciu zimnych przedmiotów (np. podczas wyjmowania mrożonek z zamrażalnika).

Czasami pojawia się obrzęk naczynioruchowy. Jest to opuchlizna miejscowa tkanek będąca konsekwencją zwiększenia przepuszczalności naczyń krwionośnych (po ich rozszerzeniu). Przypomina opuchliznę po użądleniu pszczoły i wymaga konsultacji z alergologiem lub dermatologiem.

Jakie są sposoby na nadwrażliwość na zimno?

Nadwrażliwość na zimno wymaga konsultacji z lekarzem dermatologiem lub alergologiem, ponieważ jest to nieprawidłowa (patologiczna) reakcja na chłód. Po przeprowadzeniu wywiadu specjalista może zlecić Ci wykonanie morfologii krwi oraz CRP lub OB, aby poznać ogólną kondycję organizmu (zwłaszcza skalę stanów zapalnych świadczących o obronie organizmu).

Możliwości terapii tzw. uczulenia na zimno są mocno ograniczone. Lekarz może przepisać Ci preparaty łagodzące objawy prowokowane przez niską temperaturę (np. leki przeciwhistaminowe oraz maści redukujące pokrzywkę i stany zapalne).

Wśród domowych sposobów na tzw. alergię na zimno znajdują się przede wszystkim metody zapobiegające powstaniu pokrzywki:

• stosowanie rękawic ochronnych podczas kontaktu z zimnymi powierzchniami,

• noszenie rękawiczek zimą,

• unikanie morsowania, zimnych natrysków, kąpieli w chłodnych akwenach.

Możesz ponadto stosować domowe sposoby na swędzącą skórę, aby nie rozdrapywać wysypki i tym samym nie doprowadzić do powstania wtórnych nadkażeń. Sięgnij po okłady aloesowe. Nie korzystaj jednak z zimnych kompresów (często zalecanych na łagodzenie świądu skóry). W tym wypadku, z oczywistych przyczyn, spotęguje to problem.